Nukriko

newstudio რომელი გენერლების, კონკრეტულად?

რეალური ისტორია რა არის ამ ომის? აი ნაქცს ვახტანგ გურულის წიგნი "XX საუკუნის საქართველოს ისტორია" და იქ წერია "1918 წლის 20 დეკემბერს ქართული რეგულარუილი არმია და სახალხო გვარდია შეტევაზე გადავიდა. სომხეთმა დიდი დანაკარგით უკან დაიხი. სომხეთი დიდი სამხედრო და პოლიტიკური კატასტროფისგან ინგლისმა იხსნა" აქ ისე ჩანს რომ დედა ვუტირეთ სომხებს. ვიკიპედიაში კი სხვანაირად არის "25-27 დეკემბრის ბრძოლებში ინიციატივა თანდათან ქართველთა ხელში გადავიდა, თუმცა სრულყოფილი კონტრიერიშის ორგანიზება ამ დღეებში ვერ მოხერხდა. მხოლოდ, 28 დეკემბერს, გენერალმა გიორგი მაზნიაშვილმა 3,500 კაციანი შენაერთით შეძლო სრულმასშტაბიანი შეტევის განხორციელება და ელვისებური დარტყმით უკუაგდო სომხეთის ჯარები. დაღამებისთვის მაზნიაშვილმა უკვე შულავერი და რამდენიმე მცირე სოფელი დაიბრუნა. სომხების მიერ შევიწროებულმა ადგილობრივმა ბორჩალოელმა თათრებმა შექმნეს ერთი ესკადრონი, რომელიც საქართველოს არმიას შეუერთდა. შულავერის ბრძოლაში სომხებმა ორასამდე კაცი დაკარგეს, გააგრძელეს უკანდახევა და გამაგრდნენ სოფ. სადახლოსთან. მძიმე ბრძოლები სოფლის დასაკავებლად 2 დღე გაგრძელდა; სადახლო ხელიდან ხელში გადადიოდა და საბოლოოდ ქართველებს დარჩათ, თუმცა სომხებმა მოახერხეს სოფლის რკინიგზის სადგურის შენარჩუნება. 31 დეკემბერს, მთელი დღის შეუწყვეტელი შეტაკებების შემდეგ, სომხებმა რამდენადმე გაიუმჯობესეს მდგომარეობა და დაეუფლნენ სიმაღლეებს სადახლოს აღმოსავლეთით, რითაც საფრთხე შეუქმნეს ქართული ჯარის კომუნიკაციებს შულავერის მიმართულებით; თუმცა ქართველებმა წარმატებით განახორციელეს გადაჯგუფება, გაარღვიეს სომხების თავდაცვის ხაზი და ღრმად შეიჭრნენ სადახლოს სამხრეთ-დასავლეთით. საბრძოლო მოქმედებებიც ძირითადად ამ პოზიციებზე შეჩერდა. შუაღამისას, დიდი ბრიტანეთის სამხედრო მისიის დაჟინებული მოთხოვნით და შუამდგომლობით, დაპირისპირებული მხარეები შეთანხმდნენ ცეცხლის შეწყვეტაზე." და რუსულ საიტზე სულ სხვანაირად წერია Шулаверская операция К 22 декабря на основном - Шулаверском - направлении армянские войска максимально продвинулись в сторону Тифлиса, дойдя до реки Храми, а после того как на следующий день (23 декабря) части под командованием генерала Цулукидзе, прорвав окружение, отошли из Садахло, под армянским контролем фактически оказалась вся спорная территория Борчалинского уезда, исключая колонию Екатериненфельд. Генерал Дро (Драстамат Канаян) Генерал Дро (Драстамат Канаян) 24 декабря главнокомандующий всеми армянскими войсками на борчалинском фронте генерал Дро послал грузинскому командованию ультиматум, который содержал требование немедленной передачи Армении Ахалкалакского уезда. В случае отклонения ультиматума Дро угрожал немедленно перенести боевые действия к северу от реки Храми, что было равносильно угрозе захвата грузинской столицы[3]. Правительство Грузии отвергло ультиматум, одновременно назначив командующим всеми грузинскими войсками на шулаверском направлении опытного генерала Г. Мазниевa (Мазниашвили), его заместителем – генерала Д. Сумбаташвили, а начальником штаба – генерала Г. Квинитадзе. Этими назначениями грузинское командование создавало предпосылки для перехода от оборонительных операций к наступательным. Кроме того, благодаря объявленной по стране мобилизации начали формироваться новые части армии, гвардии и народного ополчения. Генерал Г.Мазниев (Мазниашвили) Генерал Г.Квинитадзе Генерал Г.Мазниев (Мазниашвили) Генерал Г.Квинитадзе Так как армянские силы на шулаверском направлении все еще имели значительное численное преимущество и к тому же владели инициативой, перед грузинским командованием встала задача перехватить у армян инициативу путем активных маневров имеющимися малыми силами и, тем самым сковав противника, исключить возможность армянского наступления на Тифлис до подхода основных подкреплений. 24 декабря утром грузинская кавалерия при огневой поддержке с бронепоезда пересекла Храми и внезапным ударом отбила станцию Ашаги-Сераль, а спустя несколько часов перешедшие следом через реку части грузинской пехоты заняли село Малые Шулаверы и железнодорожный мост в селе Имир[4]. В тот же день один батальон грузинской армии занял высоту, отделяющую Ашаги-Сараль от Шулавер. Штаб грузинской группировки переехал со станции Сандар на станцию Ашаги-Сараль – ближе к месту боевых действий, где и пребывал до самого конца войны[5]. Теперь согласно плану Мазниашвили грузинам надо было отвлечь основные силы армян от тифлисского направления, которое в тот момент было наиболее опасным. В случае армянского удара основными силами вдоль железной дороги на Тифлис грузинская сторона не смогла бы выдержать оборону, поскольку до подхода дополнительных подреплений она не имела в своем распоряжении достаточных сил. Поэтому грузинским частям, перешедшим на правый берег Храми было приказано провести отвлекающий удар на Шулаверы, находящиеся к западу от железной дороги. Если бы армяне, несмотря на этот грузинский маневр, все же продолжили наступление на Тифлис, то вся грузинская армия оказалась бы в крайне тяжелом положении[6]. В сложившейся ситуации армянское командование допустило серьезую ошибку и стало действовать именно так, как рассчитывал Мазниашвили: оно начало перебрасывать практиически все имевшиеся в распоряжении силы на оборону Шулавер. Там же, в Шулаверах и вокруг них, полковником армянской армии Корольковым была объявлена мобилизация местного армянского населения[7]. Тем временем на станцию Сандари начали подходить эшелоны с подкреплениями для грузинской армии: сперва батальонами из Кахетии, а затем – из Западной Грузии (общей численностью до тысячи штыков)[8]. Непосредственная угроза Тифлису миновала, и грузинское командование приступило к планированию контрнаступления, основным элементом которого должна была стать операция по возвращению Шулавер и уничтожению находящейся там основной группировки армянской армии. Для взятия Шулавер грузинские войска осуществили глубокий фланговый обход армянских позиций, и к 25 декабря батальон гвардии и батарея артиллерии были переброшены на запад, к деревне Сарачло, в которой жили мусульмане, враждовавшие с армянами и лояльные к правительству Грузии. Именно около Сарачло расположилась грузинская артиллерия, а гвардейский батальон тем временем с боем взял господствующую высоту к северу от Шулавер. Согласно плану командования вслед за занятием этой высоты, позволявшей контролировать подходы к городу, должен был начаться общий штурм. Тогда же остальная грузинская артиллерия (14 гаубиц) начала массированную артиллерийскую подготовку[9]. В эти дни впервые в истории грузинских вооруженных сил (и вообще национальных вооруженых сил всех кавказских государств) была использована боевая авиация: два грузинских аэроплана сбросили бомбы на армянские позиции вблизи Шулавер[10]. Однако запланированный на 26 декабря штурм не состоялся по причине следующего инцидента: недисциплинированное гвардейское подразделение, днем взявшее вышеуказанную высоту к северу от Шулавер, ночью покинуло свои позиции и, несмотря на все попытки его командира - генерала Чхетиани - остановить это, спустилось в деревню Сарачло «чтобы не мерзнуть в окопах и выпить чаю»[11]. На следующее утро противостоящий гвардейцам армянский отряд, увидев, что на высоте никого нет, снова занял ее. В течение дня гвардейцы вновь отбили высоту, но и на следующую ночь грузины вновь не пожелали ночевать в окопах, и армяне в третий раз овладели господствующей позицией. Генерал Чхетиани, вместе с донесением в штаб об этих событиях, просил снять с него командование гвардейской частью, не желая командовать столь недисциплинированным контингентом[12]. Такой солдат, одетый в слегка модифицированную форму российской императорской армии и вооруженный немецким или русским оружием был типичен как для грузинской, так и для армянской армии периода 1918-1920 гг. Такой солдат, одетый в слегка модифицированную форму российской императорской армии и вооруженный немецким или русским оружием был типичен как для грузинской, так и для армянской армии периода 1918-1920 гг. Реконструкция кокард: грузинской (вверху) и армянской (внизу) армий образца 1918-20 гг. Реконструкция кокард: грузинской (вверху) и армянской (внизу) армий образца 1918-20 гг. Во время армяно-грузинской войны 1918 года такие кокарды были уже разработаны, но только начали распространяться в войсках. Таким образом, намеченная на 26 декабря операция была сорвана. На следующий день 27 декабря Мазниашили решил все-таки попытаться взять город лобовым ударом и сам повел войска в атаку, но этот штурм был отбит армянами. Тогда для взятия города была разработана другая схема. При этом действующие на северо-западе гвардейские отряды были заменены частями регулярной армии. Так как из Тифлиса уже прибыло достаточное количество войск, было решено активно действовать одновременно на двух направлениях: во-первых, наконец взять штурмом Шулаверы и во-вторых, – ударить вдоль железной дороги на Садахло, чтобы отрезать находящиеся в Шулаверах армянские части от подхода подкреплений и лишить их возможности организованного отступления. Армянское командование также поняло важность Садахлинского направления, и 28 декабря к югу от Ашаги Сераля была выставлена армянская артиллерия, однако ее огонь по станции Ашаги-Сераль не принес ощутимого результата. В это же время армянские войска на Шулаверском направлении были усилены стрелковым полком, переброшенным в зону боевых действий из Баку[13]. 28 декабря в 12 часов дня началось решающее сражение за Шулаверы. После двухчасовой артиллерийской подготовки грузинские войска численностью около 3.500 человек[14], развернутые по фронту длиной в 10 километров, пошли в общее наступление. В ходе ожесточенного сражения армянские части несколько раз предпринимали безуспешные контратаки, но к вечеру того же дня грузинам удалось захватить высоты к востоку от Шулавер и «нависнуть» над городом. Утром 29 декабря грузинская офицерская часть, вошла в Шулаверы. Армяне отступили на юг – частично через деревню Сиони, частично - выходя из ущелья к линии железной дороги, где однако были атакованы грузинской кавалерией и рассеяны. Грузинское наступление на юг вдоль железнодорожного перегона Ашаги-Сераль - Садахло продолжалось в течение суток, пока, наконец Станция Садахло не была взята утром 30 декабря одновременно с деревней Ламбало двумя колоннами, наступавшими по обоим берегам реки Дебед. Одновременно и грузинское, и армянское командования разрабатывали планы глубокого флангового обхода противника. Армянский план заключался в том, чтобы захватить высоты к востоку от Ламбало и таким образом нанести удары с фланга и с тыла по находящимся в Садахло грузинским частям, а по грузинскому плану войска Грузии должны были двинуться на запад, перейти через Локский хребет, и спуститься к станции Санаин, т.о. также отрезав противника от тыла. Грузинское командование не было вовремя проинформировано своим правительством о предстоящем прекращении огня в 24 часа 31 декабря и планировало нанести удар первого января. Армянское командование владело в этом плане преимуществом, точно зная временные рамки ведения боевых действий и воспользовалось этим, начав 30 декабря концентрировать отступающие из Садахло части и прибывающие из тыла резервы в районе станции Айрум, для удара в сторону хребта Ламбало. Тем временем грузины начали отводить основые силы от Садахло на запад, концентрируя свои части в районе Сиони-Опрети, с тем чтобы впоследствии перейти Локский хребет, а армянское командование, зная, что 31 декабря – последний день возможных боевых операций, готовилось к взятию Садахло. Атака началась 31 декабря утром. Армянские части наступали из Айрума двумя колоннами – по обоим берегам Дебеда. Левая колонна штурмовала село и станцию Садахло, а правая – деревню Ламбало и гору Тана-Даг. Левой колонне не удалось добиться успеха: после многочасового, ожесточенного боя грузинам удалось выбить армянские части из Садахло. Правая колонна армян действовала успешнее и заняла село Ламбало, несмотря на попытки грузин его отбить с помощью резервов из села Мамай. К концу дня диспозиция противостоящих частей может быть определена достаточно точно, по имеющемуся документу, подписанному командующими войсками обеих сторон: «31 декабря к 24 часам грузинскими частями заняты: дер. Опрети, дер. Ходжорни, дер. Гулли-Баг, дер. Садахло, ст. Садахло, дер. Ламбало, хребет к северу от ст. Садахло от вершины 1554 на северо-восток к вершине 2660, и затем до надписи «источник», которая надпись находится к северу от Качи-Кала[15]. Оригинальная подпись: Генерал Мазниев. Замечание: деревня Ламбало и высота 2660, к 24 часам 31 декабря заняты мною и лишь на основании письма номер 139 генерала Мазниева от 1. января 1919 года были оставлены к 8 часам 1 января чтобы не произошло непосредственного соприкосновения наших частей с грузинскими подразделениями и этим избежать непредвиденных последствий. С остальными пунктами согласен. Дро. Правильно: полковник Нацвалов» http://rus.expertclub.ge/portal/cnid__3356/alias__Expertclub/lang__ru/tabid__2546/default.aspx რა მოხდა სინამდვილეში?????

საინტერესო ინფოა...

ეს სტატია კარგად უჩვენებს, რომ სახელმწიფოს როლი ეკონომიკაში არ შემოიფარგლება მარტო რეგულირებით, იგი ეფექტურია ასევე დიდი კორპორაციების მართვაში. კერზო კაპიტალისთვის კი ყველაზე შესაფერისი ადგილი მცირე და საშუალო ბიზნესია. ამას აქვს თავისი ეკონომიური დასაბუთება – მსხვილი კერძო კაპიტალი ინოვაციების მიმართ მტრულია საშუალო და მცირე ბიზნესი. კი მეგობრული. სახელმწიფოს არეეფექტურობა ბიზნესის მართვაში ზღაპარია – ანუ, სახელმწიფოს გააჩნია. სწორი სახელმწიფო კი ყველგან უნდა იღებდეს როლს სადაც ინოვაციების დანერგვას ეს სჭირდება http://www.nytimes.com/2010/08/30/world/asia/30china.html?_r=2&pagewanted=1&th&emc=th During its decades of rapid growth, China thrived by allowing once-suppressed private entrepreneurs to prosper, often at the expense of the old, inefficient state sector of the economy. Now... it is often China’s state-run companies that are on the march." საინტერესო სტატიაა იმ თვალსაზრისით, რომ როგორც იქნა ამერკელებმა დაინახეს – თურმე ჩინურ "კაპიტალიზმში" სახელმწიფო კომპანიები ლიდერობენ. სამწუხაროდ, იმის მაგივრად, რომ დაინტერესდნენ, თუ რა უპირატესობებს ანიჭებს სახელმწიფოს ჩარევა მსოფლიოს მომავლი ლიდერის წარმატებულ და რეკორდული ტემპით მზარდ ეკონომიკას, ისინი ისევ ძველებურ კითხვებს სვამენ, რომლებზეც პასუხი არ არსებობს. ეს კითხვები ასე ჟღერს – სახელმწიფო საწარმოების გაზრდილი როლი ეს შემთხვვითი და დროებითი გადახვევაა იმ კაპიტალისტური კურსიდან, რამაც საბოლოოდ კერძო სექტორს უნდა გადააბაროს მთელი ეკონომიკა; თუ სახელმწიფო ჩარევა, რაც არადემოოკრატიული პოლიტიკურური სისტემითაა განპირობებული, საბოლოოდ გახრწნის ეკონომიკას და ჩინეთის ზრდა შეჩერდება? ამ კითხვებზე პასუხს ვერ გასცემ იმიტომ, რომ არც ერთი ვარაუდი არ გამართლდება. ხანდახან ვფიქრობ – ნუთუ მხოლოდ მე ვხვდები, რომ ჩინეთი დიდი ხანია მიხვდა თუ როგორ უნდა განვითარდეს ჩამორჩენლი ქვეყანა თვისუფალი ვაჭრობის პირობებში ისე, რომ არასოდეს დაუჯერებია ბაზრებში სახელმწიფოს ჩაურევლობის სიკეთე? ნუთუ მხოლოდ მე ვხვდები, რომ მხოლდ თავისუფალი ვაჭრობა პოსტგლობალისტურ ეპოქაში ზრდას ვაღარ გამოიწვევს და რომ მომავალი ინოვაციებზე დამოკიდებული ეკონომიკისაა? არ მინდა სტატიის წაკითხვის სიამოვნება მოგაკლოთ, მაგრამ რამოდენიმე ძირითად მესიჯს მაინც ამოვწერ ამ სტატიიდან. ჩინეთის ეკონომიური მოდელი არსებობს, იგი არ არის გასული საუკუნის სოციალიზმი ან კაპიტალიზმი და მას აქვს უპირატესობები მათთან შედარებით China surpassed Japan to become the world’s second-largest economy this year, and its state-directed development model is enormously appealing to poor countries. Even in the West, many admire China’s ability to build a first-world infrastructure and transform its cities into showpieces. ...in their own more statist approach to economic management private capitalism plays only a supporting role. “The socialist system’s advantages,” Prime Minister Wen Jiabao said in a March address, “enable us to make decisions efficiently, organize effectively and concentrate resources to accomplish large undertakings.” ... After decades of economic reform, many big state-owned companies face real competition and are expected to operate profitably... no longer ... ideological distinctions about ownership... But they never relaxed state control over some sectors considered strategically vital, including finance, defense, energy, telecommunications, railways and ports.. China runs a bifurcated economy: at one level, a robust and competitive private sector dominates industries like factory-assembled exports, clothing and food. And at higher levels like finance, communications, transportation... the central government claims majority ownership... China’s state-owned giants — 129 huge conglomerates that answer directly to the central government, and thousands of smaller ones run by the provinces and cities... At the local level, governments set up 8,000 state-owned investment companies in 2009 alone to channel government dollars into business ... a private Chinese automaker, Zhejiang Geely Holding Group, made worldwide headlines in March when it agreed to buy Sweden’s Volvo marque from Ford. Much of the $1.5 billion purchase price came not from Geely’s relatively modest profits, but from local governments in northeast China... ჩინეთის სახელმწიფო საწარმოებს ფლობს არა მარტო უსაფრხოების ინტერესეიდან გამომდინარე, არამედ მოგების ინტერესიდანგამომდინარეც, რაც გაუგებარია ამერიკელებისათვის, რომლებიც სახელმწიფო საკუთრებას არარენტაბელურად თვლიან State control of energy supplies is crucial to China’s growth, and the Shanxi coal takeovers will ... give Beijing new power to control coal prices... But in other areas the state looks more mercenary... Today, basic telecommunications in China are booming, and are virtually 100 percent state-controlled. აღიარებენ არ ამრტო ჩინური მოდელის წარმატებასარამედ იმასაც, რომ სხვა ბევრი ქვეყნის წარმატებაც სახელმწიფოს ჩარევის შედეგი იყო Yet it is hard to argue with success, other economists say, and China’s success speaks well of its top-down strategy. Asian powerhouses like South Korea and Japan built their modern economies with strong state help. Many economists agree that shrewd state management can be better than market forces in getting a developing nation on its feet.

მაგარია

ეხლა ამ კომუნისტურ პროპაგანდაზე ვერავინ ვერ იკაიფეთ? ტრადიცია უკვდავიაო, წარმომიდგენია ესე ილია, აკაკი და ვაჟა ერთად ესე როგორ ქეიფობდნენ

kote montana თუ გყავს ისეთი ნათესავი (ან მამიდა, დეიდა ან ვინმე) რომელიც მარტო ცხოვრობს, შეგიძლია გააჩალიჩო და გიშვილოს იმან და დედის ერთებს ვერ წაიყვანენ ჯარში... ესე აკეთებს ძალიან ბევრი, იურიდიული საკითხია რა მოსაგვარებელი..

შვედეთშიც?

ჩემი მისია დავბრუნდე წარსულში და ჯონ კონერი გადავარჩინო!! ამაში პლანეტა უნდა დამეხმაროს

DonCaredo ის ხომ არ დაგავიწყდა რომ პერლ ჰარბორით იაპონიამ გამოუცხადა ომი აშშ-ს ;) ტანკინის ინციდენტზე გსმენია რამე? 11 სექტემემბერი გაგონილი გექნება ეს ამერიკის ბრალი კი არა კორპოროკარატიის ბრალია ;)

http://www.tnr.com/article/economy/77242/inequality-recession-credit-crunch-let-them-eat-credit?page=0,1 "How inequality is at the root of the Great Recession. Raghuram G. Rajan [ამ სტატიაში ჩიკაგოელი პროფესორი ცდილობს გვაჩვენოს, თუ როგორ გახდა ამერიკის ეკონომური კრიზისის ერთ ერთი მიზეზი სოციალური უთანასწორობის ზრდა. უთანასწორობამ გამოიწვია გაუნათლებლობა. გაჩნდა ბავრი არაკვალიფიციური მუშახელი, მაშინ როცა ბაზრები სულ უფრო კავალიფიციურ მუშახელს მოითხოვა. ევროაპაში თუ ბაკალავრის ხარისხის გარეშე სამუშაოს შოვნა წირს ამერიკელები სკოლებსაც კი ვერ ამთავრებენ. ამის შდეგად, ალან გრინსპენის დროს, ფედერალური რეზერვის სათავეში, ამერკის მთავრობამ გაატარა პოლიტიკა (ადვილი გზის პრინციპით) რითაც ხელი შეუწყო ამ გაუნათლებელი მუშახელისათვის კრედიტის მიცემას – აიაფმა ფულამა სამშენებლო ბუმი გამოიწვია, სადაც დასაქმდა ეს უვიცი მუშახელი და ბაკებმა კი ამ საწ####ბს ისეთი კრედიტები შეაჩეჩეს, რომის გადამხდელებიც რეალურად არ იყვნენ. ეს გაკეთდა განათლების რეფორმის მაგივრად და მიიღეს კიდევაც ეკონომიური კრიზისი. ამ ვატორის სტატია იმითაც არის ჩემთვის საინტერესო, რომ იგი ხაზს უსვამს კრიზისის იმ ფაქტორს, რაც ინოვაციებთან არის კავსირში – განათლებას. ჩემი აზრითაც კრიზისის ფუნდამენტური მიზეზი გახდა ინოვაციების უკმარისობა, რის უკანაც გაუნათლებლობაც იდგა. ასევე საინტერესო მისი მეორე მოსაზრება იმის შესახებ, რომ ბუშის დროს იმის მაგივრად , რომ ემკურნალათ ეკონომიკისათვის კაპიტალისტებმა თავიანთ ნაციას უბრალოდ ფული ასესხეს რითაც კიდევ უფრო მძიმე მდგომარეობაში ჩააგდეს, მაგრამ გარკვეული პერიოდით ეს მოჩანმდ, როგორც ეკონომიკის ზრდა. ჩემი აზრითაც, როცა ინოვაციების უკმარისობა ბაზრის სზღვარს აწესებს კრიზისის გადავადება შეიზლება მხოლოდ ფულის სესხებით, ასე აკეთებს ბევრი სახელმწიფო და ამერიკამაც ეს გააკეთა, ამგრამ ამით კრიზისი ვერ აიცილა თავიდან, რამენადაც ნასესხები ფული წავიდა მოხმარებაში და არა ინოვაციების დაგროვებაში.

"იმპერია" XIX საუკუნემდე, კერძოდ 1806 წლამდე, არ ნიშნავს ერთი სახელმწიფოს მიერ სხვა ქვეყნების დაპყრობას ან თავისი გავლენის ქვეშ მოქცევას. იმპერია - ესაა ზენაციონალური სახელმწიფო, რომელიც სამყაროს უნივერსალისტურ პოლიტიკურ წესრიგს გამოხატავს და მისი ერთადერთი ნიმუშია რომის იმპერია. ანუ 1806 წლამდე იმპერია ყოველთვის რომის იმპერიას ნიშნავს. 380 წელს ქრისტიანობის სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადების შემდეგ იმპერია იღებს რელიგიურ შინაარსსაც და იგი ღვთაებრივი წესრიგის მიწიერ ანარეკლად აღიქმება. განსაკუთრებით აღმოსავლეთ რომის (ბიზანტიის) იმპერიაში იმპერატორი მართლმადიდებლური პოლიტიკური თეოლოგიის თანახმად ქრისტეს მიწიერი ანალოგი, მისი თანაარსია. მართლმადიდებლობაში მხოლოდ ერთადერთი "ბასილევსი" (მეფე) არსებობს - ბიზანტიის კეისარი, ისევე, როგორც ევროპაში ერთადერთი კეისარია საღვთო რომის იმპერატორი. ყველა დანარჩენი ევროპელი მეფე ფორმალურად მაინც მის უზენაესობას აღიარებს. პირველი მართლმადიდებელი მონარქი, რომელმაც საკუთარ თავს "ცარი" უწოდა, იყო ბულგარეთის მეფე სიმეონ I (IX-X). ბულგარელების ასეთი "სეპარატიზმი" XI საუკუნის დამდეგს კეისარ ბასილი II-ის მიერ ბულგარების სასტიკი განადგურებით დამთავრდა. საქართველოში პირველად დავით აღმაშენებელმა თქვა უარი ბიზანტიურ ტიტულატურაზე. თუმცა კი ბიზანტიას არცერთი მომდევნო ქართველი მეფე არ უღიარებია "ბასილევსად". ბიზანტიის დაცემამდე კეისარი მართლმადიდებელთა მეთაურად ითვლებოდა, რომლის ლოცვაში მოხსენიება ყველა მართლმადიდებლის ვალდებულება იყო. როდესაც XIV საუკუნეში მოსკოვის მთავარი ვასილი I შეეცადა კეისრის ლოცვიდან ამოღებას, კონსტანტინოპოლის პატრიარქისგან გაფრთხილება მიიღო. ტრაპიზონის იმპერიად მოხსენიების ლეგიტიმაციის საფუძველი კი ის იყო, რომ მისი პირველი "იმპერატორები" ბიზანტიიდან 1185 წელს დამხობილი და გამოძევებული კომნენოსები იყვნენ. თამარისათვის ამ "იმპერიის" შექმნაში მონაწილეობას საკუთარი თავის ლეგიტიმაციის მნიშვნელობა ჰქონდა. თამარის "იმპერიული" ტიტული კი "შაჰინ შა" იყო. არც თამარი და მანამდე არც დავით IV საკუთარ თავზე მაღლა არცერთ სხვა ხელისუფალს არ აყენებდნენ, მაგრამ როდესაც სახელმწიფოს სტატუსზე ან მონარქის ტიტულატურაზე გვაქვს საუბარი, ეს არა პოლიტიკური სიძლიერიდან გამომდინარეობს, არამედ შუა საუკუნეების სამართლისა და, კიდევ უფრო მეტად, პოლიტიკური თეოლოგიის საკითხია. "შაჰინ შა" "იმპერატორად" XX საუკუნეში ითარგმნა და ამ ტიტულით (იმპერატორი, კაიზერი) მხოლოდ მუჰამედ რეზა მოიხსენიებოდა.

რომელ მიმართვას?

asesino_141 მეც კრიტიკულად ვუდგები ციფრებს..

რატომ ემორჩილებიან და ემორჩილებოდნენ ადამიანები ტოტალიტარულ რეჟიმებს? რატომ არიან ისინი ჩუმად, როცა სხვა ადამიანს დაუმსახურებლად უსწორდება სისტემა? რატომ უჭირს ადამიანს საკუთარი აზრის დაფიქსირება ან, საერთოდ, იმის მიხვედრა, თუ რა არის მისი აზრი? რატომ არის, რომ რელიგიის ან ნებისმიერი იდეოლოგიის დამცველნი სხვა ადამიანებზე ძალას ხმარობენ და, სიყვარულის სახელით, სისასტიკის ჩადენა შეუძლიათ? ამ კითხვებზე პასუხის გაცემას დასავლურ უნივერსიტეტებში სამოციან წლებში შეეცადნენ. ფსიქოლოგიური ექსპერიმენტების მეშვეობით მეცნიერებმა ადამიანთა ფუნდამენტურ მიდრეკილებებზე დაკვირვება შეძლეს. მაშინ ეს ექსპერიმენტები კრიტიკის ქარცეცხლში გაატარეს, რადგან ექსპერიმენტატორებმა შედეგების მისაღებად ადამიანი გამოიყენეს. შედეგები კი იმდენად დამაჯერებელი აღმოჩნდა, რომ, მიუხედავად წლების გასვლისა, დასკვნები, რომლებიც ამ ექსპერიმენტების დროს გაკეთდა, მეცნიერებს - და არამარტო მათ - საფიქრალს დღემდე უტოვებს. 50-იან წლებში პროფესორმა სომონონ აშმა სტუდენტები დასხა და მარტივი დავალება მისცა: წარმოიდგინეთ, რომ ოთხი ადამიანი ზის. აქედან სამი შეკრულია პროფესორთან. მიცემულია მარტივი დავალება: დაფაზე ოთხი ხაზია. აქედან ორი აშკარად ერთმანეთის ტოლია. სტუდენტებმა უნდა თქვან, რომელი…ბოლო სტუდენტმა არ იცის, რომ დანარჩენი სამი შეგნებულად არასწორ პასუხს იძლევა… -სამი, სამი, სამი, ერთი. -ერთი, ერთი, ერთი, ორი?! მეოთხე სტუდენტს სიჯიუტე დიდხანს არ ჰყოფნის. ტესტის ბოლოს, მიუხედავად იმისა, რომ ხედავს, ჯგუფის წევრები აშკარად შეცდომით პასუხობენ, ამ შეცდომას იმეორებს და ისიც სამს ამბობს. - სამი, სამი სამი, ჰმ… სამი. ამ ექსპერიმენტს „აშის კონფორმიზმის ექსპერიმენტი“ დაერქვა. ადამიანები საკუთარ აღქმას ეჭვის ქვეშ აყენებენ და ენდობიან სოციუმის მიერ შეთავაზებულ ახსნა-განმარტებას. მიზეზი სხვადასხვაა: ერთ-ერთი საკუთარ აღქმაში გულწრფელად ეჭვის შეტანაა. რადგან ყველა ამბობს, შესაძლოა მე ვცდები - ისინი ბევრნი არიან, ჰოდა, მათი აზრი შესაძლოა სწორია; რომც არ იყოს, მარტო მე არ ვიქნები, ვინც შეცდომას უშვებს. ამას მეცნიერებმა ინფორმაციული კონფორმიზმი დაარქვეს. არის სხვა შემთხვევაც: ადამიანი დარწმუნებულია, რომ ჯგუფი ცდება, მაგრამ კონფორმიზმი აქ უფრო ჯგუფისგან გარიყვის შიშითაა განპირობებული: ისევ ჯობია შეცდომა დავუშვა, ვიდრე მარტო დავრჩე. მე რომ შემეშალოს? - ზღვარი აქ ძნელი დასადგენია, თუმცა ამ მეორე შემთხვევას საკუთარი აკადემიური სახელი, ნორმატიული კონფორმიზმი, დაერქვა. ადამიანები შემთხვევების მხოლოდ ერთ მესამედში ამბობენ ჯიუტად უარს ჯგუფის გადაწყვეტილებას დამორჩილდნენ, თუკი მათი საკუთარი აზრი განსხვავებულია. ეს ექსპერიმენტი მას შემდეგ ბევრი დასკვნის საფუძველი გახდა. უმთავრესად, ამით იხსნებოდა ტოტალიტარულ რეჟიმებში ადამიანთა სიჩუმე, ზოგადად დადგენილი თამაშის წესებისადმი მორჩილება. ადამიანთა ბუნებაში ეს კონფორმიზმისკენ მიდრეკილება თანამედროვე სამყაროში მეცნიერებმა მას მედიასთან კავშირშიც განიხილეს. მას მედია, როგორც მასების მედიუმი, ზოგადად, მიჩნეულია უმრავლესობის დისკურსად, გადაწყვეტილებად, შეთანხმებად იდეოლოგიურ თუ სხვა ფაქტორებზე… ამის გამო მეცნიერები საფრთხეს ხედავდნენ, განსაკუთრებით მეოცე საუკუნეში, მასობრივი მედიის ძალაუფლებაში - მედიისა, რომელსაც შეეძლო ეთქვა მარტივად „ორი“ და ადამიანი, მიუხედავად იმისა, რომ მისი საკუთარი პასუხი იყო „სამი“, თავის პირად აღქმასა და დაკვირვებას ეჭვის ქვეშ აყენებდა და მორჩილდებოდა აზრს, რომელსაც მას მედია ავითარებდა. მოდით, წინ წავიწიოთ და სხვა ექსპერიმენტზე მოვყვეთ…ფრაგმენტი BBC-ის მიერ მომზადებული ფილმიდან: ”იმის გასაგებად, თუ როგორ შეძლეს ადამიანების დარწმუნება, რომ დამორჩილებოდნენ უსამართლო რეჟიმებს და მონაწილეობა მიეღოთ ისეთ სისასტიკეში, როგორიც ჰოლოკოსტი იყო, ჩატარდა ექსპერიმენტი…” ეს ექსპერიმენტი 1961 წელს იელის უნივერსიტეტის ფსიქოლოგიის პროფესორმა სტენდლი მილგრამმა ჩაატარა. ექსპერიმენტი მარტივად ასე გამოიყურება: მოდის ორი ადამიანი. თითქოსდა შემთხვევითი შერჩევით, ერთ-ერთი მასწავლებლის, მეორე კი მოსწავლის როლს ირგებს. მასწავლებელს ეუბნებიან, რომ ხდება სამეცნიერო დონეზე მეხსიერების გაუმჯობესების მეთოდების კვლევა. მონაწილეებს ცალ-ცალკე ოთახებში ათავსებენ. მასწავლებელი ჯდება მაგიდასთან, რომელზეც ღილაკებია განთავსებული,მინაწერით 30-დან 450 ვოლტამდე. მოსწავლეს კი მეორე ოთახში სკამზე სვამენ, ხელებს უბამენ, სკამს კი დენის წყაროს უერთებენ. მასწავლებლის როლში მყოფ მონაწილეს ღილაკზე თითის დაჭერით მოსწავლისთვის ელექტრონული შოკის მიყენება შეუძლია. მასწავლებელს გადაეცემა კითხვარი და ინსტრუქცია, რომ ყოველი არასწორი პასუხის შემთხვევაში მომდევნო ღილაკს დააჭიროს თითი, რაც ძაბვის ზრდას იწვევს: შემდეგი შეკითხვა, შემდეგი არასწორი პასუხი და შემდეგი გაზრდილი დენის ულუფა. მასწავლებელი: სწორი პასუხია „ცხენი“. მოსწავლე: მორჩა, გამომიშვით აქედან. მასწავლებელი: რა გავაკეთო? მე მგონი, სტკივა. პროფესორი: ექსპერიმენტი მოითხოვს, რომ განაგრძოთ… მასწავლებელი: ნუთუ? პროფესორი: უბრალოდ, განაგრძეთ… ამ ექსპერიმენტში მონაწილე მასწავლებელთა ორი მესამედი, მილგრამის დასკვნით, 450 ვოლტამდე უპრობლემოდ ადის. ერთი რამ, რაც მათ არ იციან, არის ის, რომ ყვირილი, რომელიც მათ ესმით, უბრალოდ, აუდიოჩანაწერია და მოსწავლე, სინამდვილეში, დენის სკამზე არ ზის. ამის მიუხედავად, მასწავლებლები უპრობლემოდ აჭერენ მომაკვდინებელ 450 ვოლტიან ღილაკს მაშინ, როცა მათ უკან ავტორიტეტული თეთრხალათიანი ადამიანი ზის და ეუბნება: „ექსპერიმენტს სჭირდება, რომ განაგრძოთ.“ ექსპერიმენტის დასრულების შემდეგ მასწავლებლებს ექსპერიმენტის რეალურ მიზეზს უხსნიან - ეუბნებიან, რომ დაკვირვება მორჩილებაზე ხდება. ექსპერიმენტს სწორედ ასე ჰქვია - „მილგრამის მორჩილების ექსპერიმენტი“. მისი მიზანი იმის დადგენაა, თუ როგორ ემორჩილება ადამიანი ავტორიტეტებს და რა მოსდის მის პასუხისმგებლობას ამ დროს. მონაწილეთა უმრავლესობა ამბობს, რომ ისინი, უბრალოდ, პროფესორის ბრძანებას ემორჩილებოდნენ და პასუხისმგებელი ამ ყველაფერზე არა ისინი, არამედ სწორედ პროფესორი იყო, რომელიც კვლევას ატარებდა. თუმცა რამდენად ასეა ეს? რამდენად არიან ადამიანები საკუთარ ქმედებებზე პასუხისმგებელნი? პასუხი, ბუნებრივია, ინდივიდუალურად გასაცემია, თუმცა მილგრამის ექსპერიმენტმა ამაზე საფიქრალად რეალურ კვლევაზე დაფუძნებული მიზეზი გააჩინა. კიდევ უფრო წინ წავიდეთ. 1971 წელი, სტენფორდის უნივერსიტეტი. ფსიქოლოგიის დოქტორი ფილიპ ზიმბარდო ფსიქოლოგიის ფაკულტეტის შენობის სარდაფში ნამდვილ ციხეს ქმნის - რეალური ფორმებით, კამერებით, ხელკეტებით, ბორკილებით, რკინის საწოლებით, პატიმართა უფლებებითა და მოვალეობებით. დოქტორი ზიმბარდო: მე მაინტერესებდა, რა მოხდება, თუ ჩვენ კარგ ადამიანებს ბოროტ გარემოში განვათავსებთ - აკონტროლებს თუ არა სიტუაცია შენს გარეთ, ინსტიტუციაში, როგორიც არის ციხე, შენს ქმედებას. ზიმბარდომ სტენფორდის უნივერსიტეტის 24 სტუდენტი შეარჩია. ისინი ორ ჯგუფად გაყო. ერთნი პატიმრები უნდა ყოფილიყვნენ, მეორენი კი ციხის მცველები და ადმინისტრაცია. ციხის მცველებს სამხედრო ფორმები, ვერცხლისფერი გაუმჭვირვალე სათვალები, ხელბორკილები და ხელკეტები დაურიგდათ; პატიმრებს პატიმრის ტანსაცმელი ჩააცვეს, ნომრები დააწერეს და აუკრძალეს ერთმანეთისთვის სახელებით მიემართათ - ისინი, უბრალოდ, მათ მკერდზე მიწებებული ნომრები გახდნენ. დოქტორი ზიმბარდო: ჩვენ გვინდოდა შეგვექმნა ძალაუფლების შეგრძნება, ანუ მცველები, როგორც კატეგორია, რომელთაც აქვთ ძალაუფლება სხვებზე, ამ შემთხვევაში - პატიმრებზე. ყველაფერი დაიწყო, ჩვეულებრივ, როგორც ექსპერიმენტი, სადაც ყველა მონაწილემ, ბუნებრივია, იცოდა, რომ ისინი იყვნენ სტუდენტები, რომლებიც ფსიქოლოგიურ ექსპერიმენტში მონაწილეობდნენ, - მათ პროფესორი დღეში თხუთმეტ დოლარს უხდიდა, - თუმცა უკვე მეორე დღეს სიტუაცია ორ ჯგუფს შორის სერიოზულად დაიძაბა. ციხის მცველების როლში მყოფმა სტუდენტებმა დაუმორჩილებლობის მიმართ სისასტიკის გამომჟღავნება დაიწყეს - პატიმრებს ატიტვლებდნენ, დასცინოდნენ…კეტავდნენ მცირე ზომის ბნელ ოთახში… თავზე ყუთებს ადგამდნენ და სთხოვდნენ ევლოთ. ექვს დღეში ორმა პატიმარმა ასეთ მოპყრობას ვერ გაუძლო და ისინი ექსპერიმენტიდან გამოთიშეს. მათ, ვინც გაუძლო, დაკარგეს წინააღმდეგობის გაწევის უნარი, - როგორც „ნიუ-იორკ ტაიმსისთვის“ მიცემულ ინტერვიუში დოქტორმა ზიმბარდომ ახლახან თქვა, ისინი გახდნენ ზომბირებულები: საკუთარი დასჯის შიშით, ერთმანეთს არ ეხმარებოდნენ. მცველი: მოკლედ, საკითხი ასე დგას: ან 416 კარცერში კიდევ ერთ დღეს გაატარებს, ან თქვენ ყველას ჩამოგერთმევათ საბნები და მოგიწევთ ისე წოლა, 416-ს კი გამოვუშვებთ… პატიმრები: მე საბანს დავიტოვებ, ბატონო ოფიცერო. მეც დავიტოვებ… ზოგიერთი მცველი სულ უფრო მკაცრ და სადისტურ მეთოდებს ცდიდა პატიმრებზე, რათა მათი მორჩილება მაქსიმუმამდე მიეყვანა. სხვანი, უბრალოდ, ან ჩუმად იყვნენ, ან ბრძანებებს ასრულებდნენ. მცველი: როგორც კი შენ უნიფორმას გაცმევენ და სამსახურს გაძლევენ, ხდები ის ადამიანი, რასაც შენი სამსახური გავალებს. ზიმბარდოს მეექვსე დღეს, სიტუაციის უკონტროლობის გამო, ექსპერიმენტის შეწყვეტა მოუხდა. სტუდენტებს ექსპერიმენტის დასრულების შემდეგაც გაუჭირდათ რეალურ მდგომარეობას დაბრუნებოდნენ. პატიმარი: ეს ჩემთვის ციხე იყო, ეს ჩემთვის ახლაც ციხეა. მე არ ვუყურებ ამას როგორც ექსპერიმენტს ან რამეს. ეს იყო ციხე, რომელიც ფსიქოლოგების მიერ იყო მართული. მცველი: რამაც დამაბნია, იყო ის, რომ არავის გავუჩერებივარ, არავის დაუსვამს შეკითხვები ჩემს ძალაუფლებასთან დაკავშირებით. როცა მე ადამიანების დამცირება-დათრგუნვაზე გადავედი, არავის არაფერი უთქვამს. საბოლოოოდ, კვლევამ აჩვენა, რომ ჩვეულებრივი მოქალაქე - მით უმეტეს, სტენფორდის პრესტიჟული უნივერსიტეტის სტუდენტი, მაღალი განათლების ხარისხით - სიტუაციის გავლენას თავს ვერ აღწევს და როლში შედის… როლში, რომელმაც ის შესაძლოა სასტიკ ტირანად აქციოს ან თავის გადარჩენის მიზნით სხვათა დახმარებაზე უარი ათქმევინოს. რამდენად არის ეს, უბრალოდ, როლი და რა მოსდის ამ დროს პირად პასუხისმგებლობას? დოქტორ ზიმბარდოს, რომელმაც ამ თემაზე ახლახან წიგნიც გამოსცა, მიაჩნია, რომ ადამიანი გავლენის ქვეშაა და ნებისმიერი, თუნდაც საუკეთესო საზოგადოების თითით საჩვენებელი წევრი შესაძლოა გარემოს გავლენით საზოგადოების წინაშე სხვა სახით წარდგეს… პროფესორი ზიმბარდო მოგვიანებით ბი-ბი-სისთვის მიცემულ ინტერვიუში ამბობს: დოქტორი ზიმბარდო: ჩვენ გვირჩევნია ვიფიქროთ, რომ თავისი ფუნდამენტური ბუნებით კარგ ადამიანს არ შეუძლია ცუდი რამეების კეთება და რომ კარგი ადამიანები ცუდ სიტუაციებზე დომინირებენ. მაგრამ, აი, ჩვენ კარგი ადამიანები ცუდ გარემოში ჩავაყენეთ და ვნახეთ ვინ მოიგო. სამწუხარო ის არის, რომ ბოროტმა გარემომ კარგი ადამიანები დაამარცხა. თუმცა იმედს ყველა ამ ექსპერიმენტის ავტორი ინდივიდებში ხედავს - მათში, ვინც გავლენებისგან თავის დაღწევას ცდილობს, ამისთვის კი ოფიციალურ რიტორიკას, იდეოლოგიას, ავტორიტეტებს კითხვებს უსვამს, ეჭვის ქვეშ აყენებს და საკუთარი დაკვირვების, გამოცდილების, გრძნობის შენარჩუნებას და განვითარებას ახერხებს. ასეთნი სამივე ექსპერიმენტში იყვნენ, თუმცა არა უმრავლესობა. http://www.radiotavisupleba.ge/content/article/2139367.html

11% იმას კი არ ნიშნავს რომ სხვა დანარჩენი ჩაიჭრა, იმას ნიშნავს რომ მასწავლებლების რაღაც ნაწილი შემდეგ მეორე გამოცდასაც ჩააბარებს..

) სასაცილოა ამ თემაზე ამხელა აჟიოტაჟი რომ მიდის..

1202 წელს ვენეციელებს ეგვიპტის ემირამ მალექ-ადელი დაპირდა ვენეციელებს რომ თუ კი ისინი არ წამოვიდოდნენ ისრაელისა და ეგვიპტის მიართულებით, იგი ვენეციელებს დიდ სავაჭრო პრივილეგიებს პირდებოდა, მაგალითად 1208 წელს იგივე ამირამ მისცა ვენეციელებს ალექსანდრიაში განსაკუთრებული სავაჭროუბანი და გადასახადები ვენეციელებს შეუმციერა. ხოლო ამ დროისთვის კი ბიზანტიის იმპერატორებმა ბიზანტიის ბაზარზე წაართვეს ვენეციელებს პრივილეგიები და ეს პრივილეგიები გადასცეს გენუელებსა და პიზელ ვაჭრებს. ასევე ისიც უნდა ავღნიშნოთ რომ პირველ ჯვაროსნულ ლაშქრობის დროს ბიზანტიელებმა დიდი პრობლემები შეუქმნეს ჯვაროსნებს და პრაქტიკულად გამოიყენეს, მაგ: როდესაც ჯვაროსნები ნიკეას უტევდნენ და პრაქტიკულად აღებული ჰქონდათ, ამ დროს ბიზანტიური დიმპლომატია ჩაერთო და ნიკეის ამირას შეპირდა ხელშეუხებლობას თუ კი ის ბიზანტირლრბს ჩაბარდებოდა, ასეც მოხდა და ჯვაროსნებს ეს რა თქმა უნდა არ მოეწონათ. ხოლო მეორე ჯვაროსნული ლაშქორბა კი ბიზანტიელების გამო ჩავარდა, ხელშეკრულებით ბიზანტიელებს უნდა მოემარაგებინათ, ჯვაროსნები მაგრამ უარი განაცხადეს და სწორედ შიმშილი გახდა მეორე ჯვაროსნუკლ ლაშქრობის დამარცხების მიზეზი. ხოლო იმპერატორ ფრიდრიხ ბარბაროსას კი უნდოდა ბიზანტიის განადგურება, იმიტომ რომ როცა იგი ებრძოდა იტალიურ ქალაქებს და პაპს, პაპის მოკავშირე ბიზანტია იყო, და სწორედ ბარბაროსას სიკვდილს უკავშირებენ ბიზანტიელებს რადგანაც ბიზანტიის ტერიტორიაზე მესამე ჯვაროსნულ ლაშქრობის დროს მოკვდა. ასევე ისიც უნდა აღინიშნოს რომ კათოლიკური სამყარო, მაშინ მართმადიდებლებს როგორც ერეტიკოსებს ისე უყურებდა. და ჯვაროსნული ლაშქრობა არა მარტო მუსლიმთა წინააღმდეგ იყო არამედ ერეტიკოსთა, ანუ ყველა არაკათოლიკეს წინააღმდეგ. ასე რომ ეგ დაპირისპირებები ამოიხეთქა სწრედ მეოთხე ჯვაროსნობის დროს.

ქართულ ისტორიულ წყაროებში, სადაც ჩნდება ტერმინი "მეფეთ-მეფე", გამოხატავს შუა საუკუნებში იმპერიის არსებობის გამოვლინებას. შესაბამისად ერთიან საქართველოს "სამეფოში" ანუ იმპერიაში შემავალ სამეფოების მმართველის ტიტულების არსებობაც, "მეფე აფზაზთა, ქართველთა, რანთა, კახთა . . ." ეს ტერმინი როგორც მახსოვს პირველად ბაგრატ III-ის მამას გურგენს ჰქონდა ანუ X საუკუნიდან ქართულ ნაციონალურ სამეფოში იმპერიული ამბიციები გაჩნდა, რაზეც ლეონტი მროველის თეორიაც მეტყველებს... ბოლოს ეს ტიტული მგონი გიორგი VIII ჰქონდა უკანასკნელი გაერთიანებული საქართველოს "მეფე" იმპერატორი. ქართულ ისტორიოგრაფიაში დამკვიდრებული "გაერთიანებული საქართველოს მეფის" დამკვიდრება "საბჭოეთის" ბრალი უნდა იყოს.... საქართველოს იმპერიის იდეას ამყარებს სამართლებრივი ძეგლებიც, როგორც "გარიგება ხელმწიფისა კარისაა" სადაც მეფის ჩაცმა-მოწესრიგების მთელი რიგი თანამდებობებია ჩამოთვლილი: თუ ვინ პირი უნდა დაბანოს მეფეს, ვინ ჩააცვას და ვის რა უნდა ეჭიროს, მსგავსად ლუდოვიკო XIV-ის და ელიზაბედ I-ს... კიდევ ბევრი რამ არის ამის დამადასტურებელი

სულ პოლიტიკა, პოლიტიკა, პოლიტიკა. არსებობს უფრო საინტერესო განყოფილებაც, რომელსაც "ისტორიის განყოფილება" ჰქვია... გაცილებით საინტერესო უნა იყოს იქ პოსტვა, ინფორმაციის დადება, ვიდრე აქ არაფერზე დავა და კამათისგან არანაირ ცოდნის მიღება... http://planeta.ge/index.php?showforum=167 ისტორიის რეკლამის თემა, არ გაბედოთ და არ დახუროთ ეს თემა

1202-1204 წლების მე-4 ჯვაროსნულ ლაშქრობაში ჯვაროსნებმა რამოდენიმე დღეში შეძლეს აეღოთ კონსტანტინოპოლი გაცილებით მცირე არმიით. ჯვაროსნებს ყავდათ 30 000 ხოლო ბიზანტიელებს კი 70 000 და ეგ ჯარი ისე დაეშალათ რომ თითქოს და არც ყოფილან. ხოლო თურქების შემოსევის დროს კი კონსტანტინოპოლმა 5000 კაცით 300 000 არმია 2 თვის განმავლობაში ისე შეაკავა რომ სულთანი ფიქრობდა ალყის მოხსვნაზე, რომ არა კონსტანტინოპოლის კედლის დაშლა. თქვენი აზრით რა მოხდა 1204 წლეს რატომ ვერ შეძლო 70 000 ბიზანტიელმა ღირსეული წინააღმდეგობის გაწევა? ბიზანტიის რეალური განადგურება ხო 1204 წლიდან დაიწყო. 1204 წლის შემდეგ ჯვაროსნებმა პრაკტიკულად უბრძოლველად დაიკავეს მთელი ბიზანტიის ტერიტორია, რამოდენიმე პროვინციის გარდა. რატომ ვერ მოახერხა ბიზანტიამ ნორმალური წინააღმდეგობის გაწევა. ბიზანტიას შეეძლო დიდძალი ჯარის შეკრება მაგრამ ვერ სეკრიბა. პირიქით დაიქსაქსა

შამილზე ვინმეს აქვს რამე ინფორმაცია რომ დადოს?

მარენგო ბატონებო ფრანგთა პირველ ეშელონს,რომელსაც გენერალი ვიქტორი მეთაურობდა, პოზიცია მარენგოდან კასტელეჩერიოლამდე ეჭირა. ქვეითი ჯარის უკან კელერმანის ცხენოსანთა ბრიგადა იდგა, რომელსაც საჭირო მომენტში იმ უბანზე უნდა ემოქმედა, სადაც ყველაზე მეტი საშIშროება წარმოიქმნებოდა. მარენგოდან აღმოსავლეთით მეორე ეშელონი იდგა ლანის მეთაურობით. მესამე ეშელონი პოზიცია პოჯისა და სან-ჯულიანის შუა ეკავა. 36 000 ავსტრიელი 20 ათასი ფრანგის წინააღმდეგ. წინა დღით გაიგო რა ნაპოლეონმა რომ მეტოქე შეტევის დაწყებას აპირებდა გაგზავნა მაცნე დეზესთან(რომელიც ამ დროს გაგზავნილი იყო სხვა დავალებაზე) რათა მოსულიყო მარენგოში. ამ დროს ნაპოლეონი ცუდ მდგომარეობაშI იყო, ფრანგებს უნდა ეწარმოებინათ თავდაცვითი ბრძოლა. სწორედ ესაა მიზეზი ღრმად ეშელონირებული პოზიციების დაკავებისა ნაპოლეონის მიერ. ბრძოლა დილით 8 საათძე დაიწყო. შეუტიეს ავსტრიელებმა, პირველი დარტყმა სოფელ მარენგოს მიაყენეს. ფრანგებმა მნიშვნელოვანი ზარალის ფასად მაინც შეძლეს ავსტრიელთა პირველი შეტევის მოგერიება, მაშინ სარდლობამ იქ დამატებითი რაზმები გადაისროლა და სოფელი აღებულ იქნა. ბრძოლამ მეორე ეშელონზე გადაინაცვლა. ლანმა და ვიქტორმა უკანდახეულებით რომელმაც სცადა გამაგრება ახალ პოზიციებზე რამდენიმე კონტრშეტევა განახორციელეს და აიძUლეს ავსტრიელები უკან დაეხიათ. ნაპოლეონი თავგანწირვას მოითხოვდა გენერლებისგან რათა როგორმე დრო გაეწელათ დეზეს მოსვლამდე... მეორე ეშელონმა 2 საათის განმალობაში შეძლო წინააღმდეგობის გაწევა, მაგრამ ავსტიელთა დაწოლამ, საარტილერიო ცეცხლმა თავისი ქნა და ვიქტორის ნაწილებმა უწესრიგოდ დაიწყეს უკან დახევა, ლანმაც უკანდაიხია თუმცა საბრძოლო წყობა შეინარჩუნა და მტერს კვლავ დიდი წინააღმდეგობას უწევდა. 11 საათისთვის ავსტრიელთა კავალერიამ კასტელჩერიოლოს მხრიდან შეუტია ლანის პოზიციებს და კვლავ უკან დაახევინა ფრანგებს. ნაპოლეონი უკანასკნელი რეზერვით -- კონსულის გვარდიის ორი ბატალიონით, პირადად მიეშველა ლანსა და მისი მდგომარეობა რამდენადმე გააუმჯობესა. გვრადიელებმა კარეს წყობა დაიკავეს და ავსტრიელთა ცხელოსანი ჯარის რამდენიმე იერიში მოიგერიეს. ამასობაში ბრძოლის ველზე დეზეს ერთი მოწინავე დივიზია შემოვიდა,რომელიც ნაპოლეონმა წამსვე ლანის დასახმარებლად გაგზავნა. მართალია ეს ბრძლოის სურათს ვერ შეცვლიდა მარა მეორე ეშელონის მიერ დაკავებუ პოზიციებს გააძლიერებდა. ამ დივიზიით ლანმა შეძლო 13 საათამდე გამკლავებოდა მტერს. ფრანგთა მდგომარეობა საშიში იყო, უტევდა მრავალრიცხოვანი მტერი და ართმევდა მათ ყველა ახალ პოზიციას რომელსაც რის ვაი ვაგლახით იკავებდნენ. ხედავდა რა რომ საკუთარი ჯარი უკვე ვეღარ უძლებდა ავსტრიელების შეტევას ნაპოლეონმა თავის მარჯვენა ფლანგს უბრძანა ნელ-ნელა დაეხია უკან. ცენტრს-საშუალო სიჩქარით, ხოლო მარცხენა ფლანგს სწრაფად( ამ ფლანგს ეს ბრძანება არც კი სჭირდებოდათ,ისინი არა თუ იხეევდნენ არამედ გარბოდნენ.) ამრიგად ამ გადანაცვლების შედეგად ირიბ მდგომარეობას იკავებდა. ბონაპარტს თავისი ჯარები ამგვარად შემთხვევით არ განულაგებია, მან იცოდა რომ დეზე შეუჩერებლივ მოდიოდა მისკენ და ბრძოლაში 16 საათისთვის ჩაებმეოდა. იგი სამხრეთიდან მოეშურებოდა და ავსტრიელთა ის ჯარები რომლებიც ფრანგების უკანდახეულ მარცხენა ფლანგს მისდევდნენ,დეზესთან ყველაზე ახლოს აღმოჩნდებოდნენ, და ამ უკანასკნელს გაუადვილდებოდა მათზე მოულოდნელი დარტყმის მიყენება(თან ძალზე წინ წაწეული ავსტრიელები სხვა ნაწილებისGან მოწყვეტილები იქნებოდნენ და დეზესთვის ადვილი ლუკმა იქნებოდა. მაგრამ დეზეს მოსვლამდე მოცდა იყო საჭირო, ამიტომაც ნაპოლეონმა პირადი დაცვის 200 გვარდიელიც ჩააბა ბრძოლაში. ამ დროისთვის ავსტრიელებს ბრძოლა უკვე მოგებული ეგონათ და მეთაური მელასი აღნიშნავდა კიდეც ამას ბოლოს როგორც იქნა გამოჩნდა დეზე, ნაპოლეონმა ახალი ბრძანება გასცა, ამ წუთიდან ახალი საბრძოლო ხაზი იქნებაო და სასწრაფოდ შეუდგა კონტრიერიშზე გადასვლის თადარიგს. მიიღო რა დეზემ ნაპოლეონისგან ინსტრუქციები გაემართა ბრძოლის ველისკენ, მან ცოტა ხნით თავისი ჯარისკაცები სან_ჯულიანოს მისადგომებთან გაშენებულ ვენახებში დამალა და როცა ავსტრიელები გაუსწორდნენ მაშIნწამოშალა ისინი და შეუტია. დეზე ერტ-ერთი პირველთაგანი დაეცა ბრძლოის ველზე, რადგანაც როგორც გენერალი პირველი მიქროდა მტრისკენ. თუმცაღა სიკვდილის წინ მან მოითხოვა რომ მისი სიკვდილის ფაქტი დაემალათ ჯარისკაცებისთვის. დეზეს მებრძოლებს კელერმანის კავალერისტებმაც აუბეს მხარი, სალაშქრო კოლონებად გადაწყობილ ავსტირიელებმა ვეღარ შეძლეს ფრანგთა შეკავება და გაიქცნენ. ამასობაში სხვა უბნებზეც ლანი, ვქტორი, მიურატი, მარმონიც გადავიდნენ კონტრშეტევაზე და ........ :D ეხლა ვატერლოო ინგლისური ვერსია ვატერლოუს ბრძოლა 1815 წ 11ივლისს ნაპოლეონი ბელგიაში გადავიდა, რათა ინგლის-ჰოლანდიური არმია გაენადგურებინა სანამ მას პრუსიელები შეუერთდებოდნენ.. 15 ივლისს ფრანგებმა გადალახეს მდინარე სამბრუ, შარლერუსთან და ველინკტონის არმიასა და ბლუხერის არმიას შორის აღმოჩნდნენ.. იმავე დრეს ნაპოლეონმა მარშალ ნეის უბრძანა ინგლისელებისთვის შეეტია კარტ-ბრასთან და უკუეგდოთ ისინი, მართალია ნეიმ შეასრულა დავალება, მაგრამ ველინგტონმა არმია დიდი დანაკლისის გარეშე დახია უკან. 16 ივლისს ბლუხერი გამოემართა ნაპოლეონის წინააღმდეგ. მარშალი ნეი რომელიც ამ დროს ინგლისელებს ებრძოდა, ბრძანება მიიღო რომ პრუსიელებისთვის ზურგში დაერტყა და გაენადგურებინა ისინი. ლინისთან ბრძოლაში ნაპოლეონი ელოდებოდა ნეის, მაგრამ ნეიმ დააგვიანა, ბლუხერმა დიდი დანაკარგი განიცადა, მაგრამ მას ჯერ კიდე შეეძლო დიდი პრობლემების შექმნა ნაპოლეონისთვის.. ამ დროს ველინგტონი სოფელ ვატერლოუს მახლობლად გამაგრდ. ნაპოლეონი გაემართა ინგლისელებისკენ, ხოლო 35 ათასიანი ჯარი მარშალ გრუშეს მისცა რათა პრუსიელებისთვის არ მიეცათ უფლება ინგლისელებს შეერთებოდნენ.. 17 ივლისს ნაპოლეონი მიუახლოვდა ვატერლოუს და დაინახა ინგლისური არმია. ველინგტონს პოზიციები ეკავა სუანის ტყესთან მაღლობებზე, რომლისგანაც ჯარი დაცული იყო ფრანგული არტილერიისგან და პოზიციები ეკავა ციხესიმაგრე უგუმონთან. 18 ივლისს ბრძოლის წინ ნაპოლეონს ჰყავდა 72 ათასი ჯარი 243 ქვემეხით, ველინგტონს კი 68 ათასი ჯარი 156 ქვემეხით.. ორივე ჯარი დახმარებას ელოდებოდა. ნაპოლეონი გრუშეს 35-ათასიან ჯარით, ხოლო ველინგტონი ბლუხერს რომელსაც ჰყავდა 80 ათასი ჯარი, მაგრამ ბრძოლის ველზე მას მხოლოდ 40-50 ათასი ჯარის გამოყენება შეეძლო., დილით 11:30 ნაპოლეონი დარწმუნდა რომ მიწა რომელიც წვიმამ დაასველა გამშრალი იყო და უბრძანა ჯარს შეტევისკენ.. პირველი შეტევა ფრანგებმა ინგლისელტა მარჯვენა ფლანგზე განახორციელეს, ციხესიმაგრე უგუმოსთან. მაგრამ ინგლისელთა არტილერიამ ეგ შეტევა უაზრო გახადა. ამ დროს ნაპოლეონმა ძირითადი ძალები შეუტია ინგლისელთა მარცხენა პოზიციებზე და ცენტრში. მან მარჯვანე პოზიციებზე განალაგა 80 ქვემეხი რომელიც ინგლისელთა ცენტრს ბომბავდა. ნაპოლეონმა უბრძანა ნეის მასირებული შეტევა განეხორციელებინათ ინგლისელთა მარცხენა ფალანგზე, შეტტევის დროს ფრანგულმა ქვეითებმა შეძლეს სიმაღლეების აღება, მაგრამ მათ მარცხენა პოზიციებიდან შოტლანდიურმა კავალერიამ შეუტია და ფრანგებს დიდი ზიანი მიაყენა, ფრანგთა ნაწილი გაანადგურეს ნაწილი კი უკან დახუეს. ნაპოლეონი დარწმუნდა რომ ინგლისელთა მარცხენა ფლანგს ვერ გაარღვევდა მაგიტომ მთელი ყურადღება ცენტრში გადაიტანა. იმ დროს როდესაც ფრანგები ინგლისელთა მარცხენა პოზიციებს უტევდნენ, ნაპოლეონს გააგებინეს რომ ბლუხერმა შეძლო გრუშესთვის გვერდის ავლა და მიემართებოდა პირდაპირ მისკენ. მან 10 ათასიანი ახალი გვარდიის წარმომადგენელი გაგზავმა ბლუხერის დასახვედრათ. იგი დარწმუნებული იყო რომ ბლუხერს გრუშე მოყვებოდა.. 3:30 დე'ერლონმა აიღო უმნიშვნელოვანესი პუნქტი ლა-ჰე-სენტის ფერმა. ამ ფერმის დაკარგვა ველინგტონის ცენტრს დიდ საფრთხეს უქმნიდა, აქ ფრანგებმა განათავსეს არტილერია და დაიწყეს ინგლისელთა დაბომბვა.. ამ დროს ნაპოლეონმა უბრძანა ნეის ინგლისის ცენტრში შეეტიათ და 40 ესკადრიონი ფრანგული კავალერიის გაამზადა ამისთვი. ფრანგულმა კავალერიამ აიღეს ინგლისელთა მსუბუქი ქვემეხებუ, ჰოლონდიელთა ნაწილები გარბოდნენ, ფრანგებმა დაიჯერეს რომ გამარჯვება ახლოს იყო, მაგრამ ამ დროს ბრძოლაში ჩაერთნენ ინგლიელთა ქვეითები. ისინი ისე სწრაფად ისროდნენ და ხიშებით ისეთი მძლავრი წქინააღმდეგობა გაუწიეს ფრანგებს, რომ ფრანგულმა კავალერიამ უკან დაიხია.. მაგრამ ინგლისელთა ძალები იწურებოდა. ველინგტონმა უკანასკნელი რეზერვი ჩართო ბრძოლაში.. ნაპოლეონს კი ჰყავდა 8 ხელუხლებელი "ძველი გვარდიის" ბატალიონი,. 2 ბატალიონი მან ბლუხერის წინააღმდეგ გაგზავნდა ხოლო 9 ბატალიონი მოამზადა შეტევისთვის რომელსაც თვითონ უძღვებოდა წინ.. გვარდიელებს ინგლისური არტილერია ესროდა ფლანგებიდან, პირველ გასროლაზე ასამდე გვარდიელი დაეცა. მეორე, მესამე გასროლის შემდეგ, გაისმა ბრძანება "გვარდია უკან იხევს!" ველინგტონმა უბრძანა ჯარს კონტრშეტევა განეხორციელებინათ.ამ დროს კი ბლიხერმა დაიწყო ფრანგების მარჯვენა მხრის სრული განადგურება.. ფრანგული არმია გაიქცა ბელ-ალიანსის მიმართულებით, მათ უკა ინგლისური კავალერია მოყვებოდა, და ხოცავდა პანიკაში მყოფ ფრანგებს.. ნაპოლეონმა უბრძანა თავის გვარდიას რომ შეეჩერებინათ მტერი, რათა ჯარი აბსოლუტურად არ განადგურებულიყო.. იმის მიუხედავად რომ გვარდია დისციპლინურად უკან იხევდა მას აღარ შეეძლო სერიოზული წინააღმდეგობის გაწევა.. ნაპოლეონი დამარცხდა! ფრანგული ვერსია ვატერლოოს ბრძოლის წინ, დილის საუზმეზე იმპერატორმა თავისთან მოიწვია რამდენიმე მეთაური. იგი კარგ გუნებაზე გახლდათ და ბევრსაც ხუმრობდა. ვნახოთ ერთი რას წარმოადგენს ეს "სიპაების გენერალი" იცინოდა ველინგტონზე. გენერალმა ფუამ შეწინააღმდეგება სცადა "ეს ინგლისელები ბრძოლაში ნამდვილი ქაჯები არიან". "სწორია სირ,ჩაერთო სულტი,ინგლისელთა ქვეითი ჯარი სისხლის უკანასკნელ წვეთამდე იბრძვის და პოზიციებს არ თმობს." "შენ ველინგტონმა რომ ესპანეთში დაგამარცხა ის ვერ დაგვიწყებია და იმიტომ გაქვს მისი შიში გამოყოლილი" შეაწყვეტინა იმპერატორმა. "რა სალაპარაკოა სირ!ინგლისელებისა და ჰოლანდიელების ეს ნარევი ერთ საათძე მეტს ვერც გაგვიძლებს", მხიარულად ჩაურთო ნეიმ. "საქმე კარგად მიდის, მიწა შრევა,ერთი-ორი საათი კიდევ მოვიცადოთ.დრო ბევრი გვაქ.წინ ზაფხულის გრძელი დღეა" შეგახსენებთ,რომ სწორედ გადაუღებელი წვიმების გამო არ იწყებდა იმპერატორი რამდენიმე დღე შეტევას, რადგანაც თვლიდა რომ სველ მიწაზე კავალერიას გაუჭირდებოდა წინსვლა. სწორედ ამის გამო მოიცადა კიდევ რამდენიმე საბედისწერო საათი ფრანგებს ჰყავდათ 70 000 ინგლისელებს 68 000. ველინგტონი ვარაუდობდა,რომ მას მოწინააღმდეგე მარჯვენა ფლანგზე დაარტყამდა. და სწორედ აქ უყრიდა თავს ჯარის დიდ ნაწილს, მარცხენა ფრთა დაუცველი ჰქონდა, მეტ-ნაკლებად დაუცველი, რადგან აქედან ვარაუდობდა ბლუხერის გამოჩენას. ზემოთ ნახსენები მიზეზების გამო, ნაპოლენომა ბრლოს დაწყება ერთი საათით გადადო, 8ის ნაცვლად 9 საათი მონიშნა... ველინგტონის ჯარი ერთობ მჭიდროდ განლაგდა... მარჯვენა ფრთა უგომონის ციხე-დარბაზიდან იწყებოდა. ცენტრი ჰე-სენტის ფერმასთან მდებარეობდა, მარცხენა ფრთა დასახლებულ პუნქტ პაპელოტთან. მთლიანად ინგლისელთა განფენილობა სამკილომეტრ ნახევარს არ აღემატებოდა. ნაპოლეონმა მთავარ დარტყმად ცენტრი მონიშნა,მაგრამ თავისი ჩვეულებისამებრ მან საომარი მოქმედება მარჯვენა ფლანგზე დაიწყო. მისი გემით,რეილისა და ჟერომის შენაერთებს ციხე-სიმაგრე უნდა აეღოთ და შემდგომი შეტევა ინგლისელთა ცენტრზე მარცხენა ფლანგიდან განეხორციელებინათ. ამასობაში კი დ'ერლონის ქვეითი და მილიონისა და კლერმანის კავალერიული კორპუსები ცენტრს "ცენტრიდან" შეუტევდნენ და ორმაგ წნეხში მოქცეული ინგლისელები მარცხს განიცდიდნენ. ბრძოლა თორმეტის ნახევარზე დაიწყო(არადა როდის აპირებდა დაწყებას? ჯერ 8 საათძე შემდეგ 9ზე და... საბედისწერო ლოდინი მიწის გაშრობისა) ფრანგებმა შეტევა ინგლისელთა მარჯვენა ფლანგზე დაიწყეს და ორმა დივიზიამ ციხე-დარბაზს შეუტია. ფრანგებმა ტყე-პარკი კი დაიკავეს,რომელიც დარბაზს გარშემო ერტყა,მარა ციხის აღებას ვერ ახერხებდნენ. ველინგტონი გორაკიდან ხედავდა რომ ნაპოლეონი დახმარებას არ აგზავნიდა და არც თვითონ ასუსტებდა ცენტრს. აქ ბრძოლა ამ ეტაპზე შეჩერდა და ძირითადად პოზიციურ ბრძოლა გაგრძელდა, ამის შემდეგ ბრძოლა გაჩაღდა მარცხენა ფლანგსა და ცენტრში. ფრანგებმა გაარღვიეს პრიველი ხაზი და დაიკავეს ძირითადი პოზიციები, ამ დროს ველინგტონმა შოტლანდიელები გაგზავნა... შოტლანდიელებმა ძლიერი დარტყმა მიაყენეს დ'ერლონის ქვეითებს,გაფანტეს და უკუაგდეს ისინი,მაგრამ ისე გაერთნენ მეტოქის ჩეხვით ,რომ ძალზედ ღრმად შეიჭრნენ მტრის განლაგებაში ნაპოლეონმა მათ ფლანგებიდან ულანები, ხოლო ცენტრიდან კირასირები მიუსია.ორმხრივი დარტყმა იმდენად ძლიერი აღმოჩნდა,რომ შოტლანდიელტა კავალერია მთლიანად განადგურებულ იქნა. ამის შემდეგ იმპერატორმა ინგლისელთა ცენტრს მიაქცია ყურადღება "აბა მთელი არტილერია პიტკონზე" და პიტკონი ამ არტილერიამ შეიწირა ჭურვები მთავარსარდლის ბანაკშიც კი აღწევდა... და ველინგტონს უთხრეს "მილორდ,თქვენ ეტყობა სიკვდილი გადაგიწყვეტიათ! ასეთ შემთხვევაში ის მაინც გვითხარით როგორ მოვიქცეთ თქვენ თუ დაგკარგავთ? " "ისევე როგორც მე ვიქცევი" იყო პასუხი ფრანგების არტილერია კვლავ მძვინვარებდა.. "ონგლისელები ისე ეცემოდნენ ძირს როგორც კეგლის გრუზები"(ჯ.ლოუფორდი) ველინგტონის ჯარისკაცები უწესრიგოდ იხევდნენ უკან,მარა იგი ფეხს არ იცვლიდა... ცეცხლი იმდენად გაუსაძლისი იყო ,რომ ველინგტონმა თავისი ჯარისკაცები 150 იარდით უკან დასწია და გორაკებს ამოაფარა. "ველინგტონი უკან იხევს,ველინგტონი უკან იხევს.ახლა დარტყმაა საჭირო,მთელი მძიმე კავალერიით" და ნეის სხვა არაფრის გაგონება არ სურს "მამაცთა შორის უმამაცესი" აგროვებს მთლიან თავის კავალერიას"რკინის კაცების", ... 150 იარდით უკან დახეულ ველინგტონს ნეი მიჰყვა... ინგლისელებმა ზარბაზნები აამუშავეს,საშინელი ზარალის მიუხედავად კავალერიამ გაანადგურა მეზარბაზნეები და შემდეგ კარეებს ეცნენ... ცამეტიდან მათ შვიდი კარე გაარღვიეს და გაანადგურეს. ეს შერკინება 2 საათს გაგრძელდა, ამასობაში ფრანგმა მეზარბაზნეებმა ზარბაზნები სასწრაფოდ აიტანეს სენ-ჯანის თXემზე და კარეებს გაუხსნენ ცეცხლი. ინგლისელების საქმე ცუდად წავიდა, მტერს ზურგი უჩვენა და გაიქცა ბრიუსელისკენ კილმანზეგის,კრუსის,ჩემბერლენის ბრიგადებმა. ცხენები შეატრიალეს კიმბერლანდის ჰუსარებმაც,ორანის პრინცი და გენერალი ალტენი, ორივენი მძიმედ დაჭრილები გაიყვანეს ბრძოლის ველიდან. სომერსეტის ცხენოსანთა შენაერთში არცერთი ესკარდონი აღარ დარჩა. დაიღპა გენერალი ომპტედა, დაიღპა დე ლანსიც... ველინგტონის ჯარისკაცები უწესრიგოდ იხევდნენ უკან,მარა იგი ფეხს არ იცვლიდა... "მილორდ,ჩვენი ცენტრი გარღვეულია და საშინელი საფრთXე გვემუქრება. უკანდასახევ დროს ნუ დავკარგავთ, მერე გვიან იქნება.... ბოლო ბოლო რას გვიბრძანებ მილორდ? " "იდექით უკანასკნელ ჯარისკაცამდე" თვითონ კი იმეორებდა წამდაუწუმ "ღმერთო მომეცი ღამე ან მომეცი ბლიუხერი" და მისცა ბლიუხერი.. ნეიმს სასწრაფოდ შეაგინდა დამრტყმელი ბირთვი,შუაში ულანებისა და გვარდიელი ეგერების,ხოლო ფრთებზე კირასირებისგან, კავალერიის იერიშს მხარს ქვეითები ვერ აუბამდნენ,რაც რათქმაუნდა ცუდი იყო, მარა რა ექნა... საჭირო იყო. ნეი მხოლოდ დ'ერლანის 4 დივიზიის იმედად იყო, ხოლო გრაფ ბოლუას დივიზიები კი, რომლებსაც კავალერიის შემდეგ გადამწვეტი დარტყმა უნდა მიეყენებინა,ეხლა ბლუხერის შესაჩერებლად იყო საჭირო. ნეის ეს გადაჟგუფება არ გამოჰპარვია ველინგტონს და თავისი ჯარი კარეებად მოაწყო. მოახდინა არტილერისტების გჰადაჯგუფებაც. ფრანგთა კავალერიიდან 8 000 კაცი მონაწილეობდა,ნეიმ ორად გაყო ისინი და წარუძღვა შეტევაზე,მაგრამ... ერთი რამ ვერ გაითვალისწინეს,რაც რუკაზე არ იყო დატანილი და მისი არსებობაც კი არ იცოდნენ,ღრმა ხევი სადაც შეუჩერებლად და მთელი სისწრაფით მიმავალი ფრანგთა კავალერიის ერთი ნაწილი გადაეშვა და მხოლოდ ცოტანიღა გადარჩნენ, ამრიგად განახევრებული კავალერიით ნეი მაინც ეცა ინგლისელებს, გადათელეს საარტილერიო ბატარეები და .. ამ დროს ბრძოლაში ჩაება ბლუხერი 60 000 ათასი ჯარისკაცით, ნეი იძულებული გახდა უკან დაეხია,ნაპოლეონი უკანასკნელ იმედს ეყრდნობა, ხო შეიძლება გრუში მოსდევს ბუხერს,მაშIნ არაფერია დაკარგული,იგი უკნიდან დაარტყავს პრუსიელს, ამასობაში თვითონ ინგლისელთა ცენტრს გაარღვევს და შემდეგ მიუბრუნდება ბლუხერს და ჩააბა თავისი გვარდიელები ბრძოლაში.... გვარდიის 11 ბატალიონი ჩართო ბრძოლაში.. მათ გაარღვიეს პირველი ხაზი,გადათელეს საარტილერიო ბატარეები, დაამარცხეს და უკუაგდეს ჰოლინ ჰეკეტის ბრიგადა მარა... დაიწყეს უკანდახევა და ველინგტონი "დიდებულია,დიდებულია" იგი ფრანგთა ორგანიზებული უკანდახევით იყო აღტაცებული და არა თვითონ ფაქტით. მაგრამ არ ნებდებოდა გვარდია.. 5-6 ათასი კაცი 80 ათასის წინააღმდეგ რას გახდებოდა და მათ ყოველი მხრიდან ესროდნენ " ეს უკვე მკვლელობაა, ნამდვილი მკვლელობა. შეწყვიტეთ სროლა." ამ სიტყვების შემდეგ გენერალმა კოლმა თავისი მეზარბაზნეები შეაჩერა ,თეთრი ყელსაბამი ზე ასწია და გვარდიელებს მიუახლოვდა."დაგვნებდით, მამაცო ფრანგებო" დაიძახა ინგლისელმა "ნეხვო!!! გვარდია იღუპება,მაგრამ არ ნებდება" უპასუხა გენერალმა პიერ კამბორონმა

იტალიური კამპანია საფრანგეთის რესპუბლიკის წინააღმდეგ გაერთიანებული ევროპული სახელმწიფოები ავტრია,ინგლისი,რუსეთი, იტალიური სახელმწიფოები და გერმანული სახელმწიფოების დირექტორია აპირებდა საომარ კამპანიის დაწყებას 1796წ. დირექტორია მთელ რესურს ხარჯავდა და საუკეთესო ჯარს ამზადებდა სამხრეთ-დასავლეთ ტრიტორიიდან ვენიაში შესატევად. ამ არმიის ხელმძღვანელობდა გენერალი მორო. ნაპოლეონმა წარმოადგინა "იტალიის კამპანიის" გეგმა, რომელსაც მაინც და მაინც დიდი გამოხმაურება არ მოყოლია. თუ კი ეს კამპანია ჩატარდებოდა დირექტორია ფიქრობდა რომ მაგით ავსტიის ძალები ორად გაიყოფოდა და გერმანიაში ფრანგულ არმიას გაუადვილებდა გამარჯვების მოპოვებას. საბოლოოდ გადაწყდა რომ ამ კამპანიას უხელმძღვანელებდა ახალგაზრდა მხედარმთავარი ნაპოლეონი.1796 წ 11 მარტს ნაპოლეონი თავის არმიასთან მივიდა რომელიც ნიცესთან იდგა. მას ელოდა 43 ათასიანი ჯარისკაცი, რომლებსაც კაცი შვილმა არ იცოდა რა ეცვათ და ძალზე უდისციპლინო იყო. ნაპოლეონი როგორც კი მივიდა ჯართან, მას შეატყობინეს რომ ერთი ბატალიონი უარს აცხადებდა მდინარის გადალახვაზე, რადგან არ ჰქონდათ ჩექმები. ნაპოლეონმა ძალზე მცირე ხანში მკაცრი ზომებით აღადგინა ჯარში დისციპლინა. 1796 წ 5-დან 9 აპრილში ნაპოლეონმა თავის ჯარი გადაიყვანა ალპებზე. იტალიაში მას დახვდა ავსტიის და პემონტის გაერთიანებული ჯარები. პირველი ბრძოლა ავსტრიელებტან მოუვიდა, ავსტრიელებს ხემძღვანელობდა ბოლე. ავტრიის არმიამ მონტენოტოსთან ძალზე ადვილად დამარცხდა. ორი დღის შემდეგ ნაპოლეონმა მილოზიმოსთან ბრძოლაში დაამარცხა პემონტის არმია. ფრანგებმა აირეს ქ. მილეზომო. იტალიელები ისე სამარცხვინოდ დამარცხდნენ, რომ მთელი არტილერია მტერს დაუტოვეს. პემონტი იძულებული იყო სამშვიდობო მოლაპარაკებები დაეწყო. 28 აპრილს პემონტმა ზავი დადო. ამ ზავის მიხედვით პემონტის მეგე ვიკტორ-ემანუელი იძულებული შეიქმნა ბონაპარტისთვის დაეთმო ნიცეს საგრაფო და მთელი სავოია. ახლა ნაპოლეონი ერთი-ერთზე დარჩა ავსტრიელებთან.10 მაიის ლოდთან ბრძოლა მოხდა, რომლის დროსაც ნაპოლეონმა გამოიჩინა გმირობა, ბრძოლა გაიჩაღა ხიდისთვის, ის პირველი ჩაუდგა თავის ჯარს და ხიდისკენ შეტევაში წაიყვანა. ლოდთან ბრძოლაში ნაპოლენმა შესანიშნავი გამარჯვება მოიპოვა. 15 მაიის ნაპოლეონი მილანში შევიდა, ფრანგებმა მთელი ლომბარდია დაიკავეს და დაიწყეს საშინელი ძარცვა-გლეჯვა. ამის შემდეგ ნაპოლეონმა ევროპაში ერთ-ერთ ყველაზე ძლიერი ციხე-სიმაგრის მანტუას ალყა შემოარტა. მაგრამ ციხე-სიმაგრის დასახმარებლად ავსტიიდან 30 ათასიანი ჯარი გენერალ ვურმზერას ხელმძღვანელობით გამოგზავნეს. ნაპოლეონმა ვურმზერას შესაჩერებლად ჯერ გენერალი მასსენი, ხოლო შემდეგ გენერალი ოჟერო გაგზავნა, მაგრამ ვერც ერთმა ვერ შეძლო მისი შეჩერება. ნაპოლეონი თვითონ გაემგზავრა მის შესაჩერებლად. ვურმზერა შევიდა ალყა შემორტყმულ მანტუისთან და ფრანგებს ალყა მოახსნევინა, მაგრამ მალე მან გაიგო, რომ ნაპოლეონმა ავსტირელთა მეორე ჯარი სამ ბრძოლის შედეგათ ( ლონატოსთან, სალოსთან და ბრეშინთაბ) გაანადგურა. ვურმზერა სასწრაფოდ გაემართა ბონაპარტთან შესახვედრათ. ბრძოლა მოხდა კასტილიონთან. ფრანგები ავსტირელების ზურგში აღმოჩნდნენ და დაამარცხეს მეტოქე. ვურმზერა დარჩენილ არმიით მანტუესთან ჩაიკეტა. ავსტრალიელებმა დამხმარე არმია გამოგზავნესალვინიცის ხელმძღვანელობით. პირველი ბრძოლა 1796 წ 15 ბოემბერიდან 17 ნოემბრამდე მოხდა არკოლთან. მართალია ფრანგებმა გაიმარჯვეს, მაგრამ ავსტრიელები ემზადებოდნენ რევანშისთვის.1797წ 14 და 15 იანვარს რივოდთან ნაპოლეონმა დაამარცხა ავსტირელები და სრულიად გაანადგურა ისინი. ამის შემდეგ ფრანგებმა მანტუეს ისევ შემოარტყა ალყა, ციხესიმაგრის დამცველები იძულებულნი იყვნენ კაპიტულაცია გამოეცხადებინათ. ამის შემდეგ ნაპოლეონმა შეუტია რომის პაპ პიუს VI-ს. პირველივე ბრძოლაში ნაპოლეონმა სასტიკად დაამარცხა მოწინააღმდეგე. რომის პაპი იძულებული იყო მთელი რიგი ტერიტორია დაეთმო ფრანგებისთვის. ამის შემდეგ ნაპოლენომა დაიპყრო ვენეცია, თითქმის უბრძოლველად. 1797 წ 17 ოქტომბერსავსტრიასთან დაიდო ზავი რომლის მიხედვითაც თითქმის მთელი ჩრდილო იტალია გადადიოდა ფრანგების ხელშ ასევე რეინი, ხოლო ვენეცია კი ავსრიის ხელში რჩებოდა. საინტერესო იქნება მის მოწინააღმდეგე ველინგტონზეც დავწეროთ მოკლე ინფორმაცია ველინგტონი 1810-1813 წ ველინგტონი ხელმძღვანელობდა მოკავშირე არმიას პირინეის ნახევარ კუნძულზ. ის 1810 წ 5-ათასიანი არმიით ესპანეთის დერიტორიაზე დესანტით გადმოვიდა. მისი წყალობით ფრანგებმა ალყა მოხსნეს ქ. კიდისთან, რომელიც გამოცხადდა ესპანეთის დროებით დედაქალაქად. 1810 წ ინგლისელები ლისაბონთან ახლოს, ჩრდილოეთიდ გამაგრდნენ. ნაპოლეონმა გადაწყვიტა ერთხელ და სამუდამოდ დაეპყრო პირინეის ნახევარკუნძული და ამიტომ ორი არმია გამოგზავნა, საერთო ჯამში 65-ათასი ჯარისკაცით, რომლებსაც ხელმძღვანელობდა მარშალი ანდრე მასენა და მარშალი ნიკოლა სულტი. ველინკტონი კი ხელმძღვანელობდა მხოლოდ და მხოლოდ 32-ათასიან ჯარს, რომლისგანაც 18-ათასი იყო ინგლისელი, ხოლო 14-ათასი კი პორტუგალიელი.27 სექტემბერს ბუსაკოსთან მოხდა ბრძოლა, ბრიტანელებმა ფრანგების ყველა შეტევა მოიგერიეს. მარშალი მასნე იძულებული იყო უკან დაეხია, რადგანაც პრობლემები შეექმნა სურსათის მომარაგებაზე, ესპანელ პარტიზანების გამო. 1810-1811 ზამთარი ძალიან მძიმე იყო. ამ პერიოდში ორივე მხარეს შორის ძირითადად სასაზღვრო ბრძოლები მიმდინარეობდა. 1811წ 5 მაიის მასენმა თავის კავალერიით შეუტია ინგლისელ ქვეითებს. ბრძოლა მოხდა ფუენცე-დე-ოროსთან. ინგლისელებმა შეაჩერეს და უკუაგდეს ფრანგები. ამ ბრძოლაში ფრანგებს მძიმე დანაკარგები ჰქონდათ კავალერიაში, ამის შემდეგ ველინკტონი თვითონ გადადის შეტევაში. მან დაამარცხა მარშალი ჟენე, ვიმეიერთან და აიღო პორტუგალიული ქალაქი ოპორტო, ამის შემდეგ შეუტია ციხე-სიმაგრე ბადახოსას, რომელსაც იცავდა მარშალი სულტ. სულტა იძულებული გახდა დაეტმო ციხე-სიმაგრე და მადრიდისკენ დაეხია უკან. მან ფრანგები დაამარცხა ტალავერა დე ლა რეინასთან და სალამანკასთან. ამის შემდეგ 1812 წ 12 აგვისტოს ველინგტონმა აიღო მადრიდი და ხელთ იგდო 180 ფრანგული ქვემეხი. 1813 წ 12 ივნისს ბრძოალა მოხდა ვიტორიოსთან. ველინკტონი ხელმძღვანელობდა 90-ათასიან ჯარს და 90 ქვემეხს. ფრანგებს ხელმძღვანელობდა ჟოზეფ ბონაპარტი. ველინკტონმა ოთხი კოლონით შეუტია მოწინააღმდეგეებს, ეს კოლონები ისე იყო განლაგებული, რომ ერთმანეთის დახმარება ადვილად შეეძლოთ. ბრიტანელებმა შეძლესფარნეგის ცენტრის გარღვევა, ხოლო ფრანგულმა ფალანგამ უკან დაიხია. ბოლოს ფრანგებს ალყის საშიშროება ემუქრებოდათ და იძულებულნი იყვნენ ბრძოლის ველიდან გაქცეულიყვნენ. ფრანგებმა დაკარგეს 7-ათასი კაცი და 142 ქვემეხი. ამის შემდეგ კიდე ორი ბრძოლა გაიმართა ფრანგებსა და ინგლისელებს შორის პირინეის ნახევარკუნძულზე. ეს ბრძოლები იყო სორორენთან და ქ. სან-სებასტიანთან. ორივე ბრძოლაში ბრიტანელებმა გაიმარჯვეს. ფრანგულმა არმიამ დატოვა პირინეის ნახევარკუნძული. ამის შემდეგ 1813 წ ნოემბერში ველინგტონის არმიამ გადალახა მდინარე ბადასოა და საფრანგეთის ტერიტორიაზე აღმოჩნდა. ფრანგებმა ბრძოლა გაუმართეს ორტეზესთან. ფრანგებს ხელმძღვანელობდა მარშალი ნიკოლა სულტი. ფრანგები ამ ბრძოლაში დამარცხდნენ და უკან დაიხიეს და გამაგრდნენ ქ. ტულუზთან. 1814 წ 10 აპრილს ველინგტონმა იერიში მიიტანა ტულუზთან და აიღო ქალაქი. ამ ბრძოლაში ფრანგებმა დაკარგეს 6,7- ათასი კაცი ხოლო ინგლისელებმა 4-ათასი კაცი. ტულუზის აღების შემდეგ, ველინგტონმა გაიგო პარიზის ზავის შესახებ და ნაპოლეონის გადადგომის შესახებ. ამის შემდეგ მას მხოლოდ ერთი და უკანასკნელი ბრძოლა ელოდა თავის კარიერაში, ეს იყო ვატერლოუს ბრძოლა. ველინგტონი თავის კარიერის მანძილზე არც ერთხელ დამარცხებულა!

არა ეს შენ გამოიტანე ესეთი აზრი.. მე დავწერე ეტიმოლოგიურად როგორც იყო და იუდაიზმმა და ქრისტიანობამ როგორ დაამკცირდრა "მონათა მორალი" ჩემი პირველი პოსტი იმას ეხებოდა რომ სიკეთე და ბოროტება არ არსებობდა. ;) თუმცა რა თქმა უდნა, რაც არ გაწყობს იმას როგორ გაიგებ