tvati

საფრანგეთის, გერმანიისა და პოლონეთის საგარეო საქმეთა მინისტრები აპირებენ გააგრძელონ კოორდინაცია ვაიმარის სამკუთხედის ფორმატში და უახლოეს მომავალში ვაიმარი-უკრაინის საგარეო საქმეთა მინისტრების გაფართოებული შეხვედრა გამართონ, - ამის შესახებ საფრანგეთის, გერმანიისა და პოლონეთის საგარეო საქმეთა მინისტრების ერთობლივ განცხადებაშია აღნიშნული. „საგანგებო დრო მოითხოვს საგანგებო ზომებს. ამ ფონზე, ჩვენი მიზანია გავხადოთ ევროკავშირი უფრო ერთიანი, ძლიერი, რათა შეძლოს და უპასუხოს დღევანდელ უსაფრთხოების გამოწვევებს. ჩვენ ასევე ერთგული ვართ ძლიერი და ერთიანი ნატოს. ჩვენ გავაძლიერებთ ჩვენს კოორდინაციას ვაიმარის სამკუთხედის ფარგლებში, რათა ის ევროკავშირის სამსახურში ჩავდოთ და გავხადოთ ის იმაზე უფრო ინსტრუმენტული, ვიდრე ოდესმე ყოფილა“, - აღნიშნულია განცხადებაში. საფრანგეთის, გერმანიისა და პოლონეთის საგარეო საქმეთა მინისტრები აცხადებენ, რომ უკრაინის წინააღმდეგ რუსეთის აგრესიული ომი საფრთხეს უქმნის ევროპის უსაფრთხოების ინტერესებს. „უკრაინის წინააღმდეგ რუსეთის სრულმასშტაბიანი ომის გამო ევროპაში უსაფრთხოების გარემოს უპრეცედენტო გაუარესების საფრთხის ფონზე, ჩვენ კიდევ ერთხელ ვადასტურებთ ჩვენს ურყევ გადაწყვეტილებას მხარი დავუჭიროთ უკრაინას მისი დამოუკიდებლობის, სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის დაცვაში და რუსული აგრესიის მოგერიებაში. ამ ომში ევროპის უსაფრთხოების ინტერესები სასწორზე დევს. ჩვენ მივიღებთ ზომებს რუსეთის უკანონო აგრესიის მარცხის უზრუნველსაყოფად და მხარს დავუჭერთ უკრაინას იმდენხანს, რამდენი ხანიც საჭირო იქნება“, - აღნიშნულია განცხადებაში. საფრანგეთის, გერმანიისა და პოლონეთის საგარეო საქმეთა მინისტრები აცხადებენ, რომ რუსეთს ევროპის დაღლილობის იმედი არ უნდა ჰქონდეს. „უნდა მოელოდეს სრულ პასუხისმგებლობას უკრაინაში ჩადენილი ყველა უკანონო ქმედებისა და დანაშაულისთვის. ყველა რუსი დამნაშავე უნდა დაისაჯოს“, - აღნიშნულია განცხადებაში. საგარეო საქმეთა მინისტრები ხაზს უსვამენ, რომ არავის უნდა ეპარებოდეს ეჭვი ალიანსის ძალასა და გადაწყვეტილებაში, დაიცვას მოკავშირეთა ტერიტორიის ყოველი დუიმი ჩრდილო ატლანტიკური ხელშეკრულების მე-5 მუხლის შესაბამისად. მათივე განცხადებით, გააგრძელებენ ერთად მუშაობას, რათა დაეხმარონ უკრაინას ევროკავშირსა და ნატო-ში გაწევრიანების გზაზე წინსვლაში. „გავაგრძელებთ მუშაობას, რათა ხელი შევუწყოთ უკრაინას ევროკავშირში გაწევრიანების გზაზე წინსვლაში. ჩვენ სრულად ვუჭერთ მხარს უკრაინის უფლებას აირჩიოს საკუთარი უსაფრთხოების ზომები. ერთად გავაგრძელებთ უკრაინის პროგრესის მხარდაჭერას თავსებადობისა და უსაფრთხოების სექტორის დამატებით რეფორმებში. უკრაინის მომავალი ნატოშია“, - აღნიშნულია განცხადებაში. იპნ

ევროკავშირმა რეგულაცია დაამტკიცა, რომელიც რუსეთის გაყინული აქტივების უკრაინის სასარგებლოდ გამოყენების სამართლებრივ საფუძველს ქმნის, - ამის შესახებ განცხადებას ევროკავშირის საბჭო ავრცელებს. „საბჭომ გადაწყვიტა, რომ ცენტრალურმა დეპოზიტარებმა, რომლებიც რუსეთის ფედერაციის ცენტრალური ბანკის 1 მილიონ ევროზე მეტ აქტივებს ფლობენ, ევროკავშირის შემზღუდავი ზომების შედეგად დაგროვილი გადაუდებელი ფულადი სახსრები ცალ-ცალკე უნდა აღრიცხონ და ასევე, შესაბამისი მიღებული შემოსავალი ცალ-ცალკე შეინახონ“, - ნათქვამია ევროკავშირის საბჭოს განცხადებაში. „ეს გადაწყვეტილება საბჭოს საშუალებას აძლევს, რომ ამ წმინდა მოგებიდან ევროკავშირის ბიუჯეტში ფინანსური შენატანის შესაძლო დაწესების შესახებ მიიღოს გადაწყვეტილება, რათა უკრაინას და შემდგომში მის აღდგენასა და რეკონსტრუქციას მხარი დაუჭიროს“, - აცხადებს ევროკავშირის საბჭო. ოფიციალური მონაცემებით, რუსეთის წინააღმდეგ დაწესებული სანქციების შედეგად ევროკავშირში, ავსტრალიასა და „დიდი შვიდეულის“ ქვეყნებში, რუსეთის ფედერაციის ცენტრალური ბანკის დაახლოებით 260 მილიარდი ევროს აქტივებია გაყინული. იპნ

"თუ ვინმეს უნდა ამ ქვეყანში კორუფციის დამარცხება და გამჭირვალობაზე აქვს პრეტენზია, გაგვცენ კითხვებზე პასუხი. არც ერთ მიმართვაზე ერთი წლის განმავლობაში პასუხი არ გაუციათ, რაც კონსტიტუციის დარღვევაა. კობახიძე ჯერაც ვერ მიხვდა, როგორც ჩანს, რომ 25 ოჯახის მომსახურე პერსონალია. ამ ხალხის ძალაუფლების შენარჩუნების ერთადერთი რესურსი დღეს არის კორუფცია." ბექა ლილუაშვილი, საპარლამენტო პოლიტიკური ჯგუფი "საქართველოსთვის" თავმჯდომარე. ვიდეო: https://www.facebook.com/ForGeoGe/videos/1148548926511541/

"კომიკურია, როცა კობახიძე-კალაძის დაჯგუფება კორუფციაზე და გამჭირვალობაზე საუბრობს და სხვას მიუთითებს. " ანა ბუჩუკური, პარტია "საქართველოსთვის" წევრი, დეპუტატი. ვიდეო: https://www.facebook.com/ForGeoGe/videos/1370978107114492/

თავდაცვის სამინისტროს ბრიგადის სერჟანტის, 2008 წლის აგვისტოს ომის მონაწილის როინ შავაძის უკანონო დაკავებასა და განზრახ მკვლელობაში ბრალდებული პირები ასლან ინაიშვილი და გელა გვიანიძე არიან. დაკავებულები სავარაუდო დანაშაულის ჩადენის მომენტში კონსტიტუციური უსაფრთხოების დეპარტამენტის აჭარის მთავარ სამმართველოში მუშაობდნენ. ინაიშვილი და გვიანიძე სპეცდანიშნულების რაზმის წევრები იყვნენ. როგორც „ინტერპრესნიუსს“ ბრალდებულების ადვოკატმა განუცხადა, ისინი წარდგენილ ბრალდებას არ აღიარებენ და თავს დამნაშავედ არ მიიჩნევენ. დაკავებულების მიმართ თბილისის საქალაქო სასამართლო აღკვეთის ღონისძიების შეფარდებაზე დღეს, 18:00 საათზე იმსჯელებს. პროკურატურა მათთვის ყველაზე მკაცრი აღკვეთის ღონისძიების - პატიმრობის გამოყენებას, ადვოკატი კი ბრალდებულების გირაოს სანაცვლოდ გათავისუფლებას მოითხოვს. პროკურატურის ინფორმაციით, ბრალდებულების მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნა საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 109-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ბ“ და „ე“ ქვეპუნქტებით (ჯგუფურად ჩადენილი, დამნაშავისათვის წინასწარი შეცნობით უმწეო მდგომარეობაში მყოფის განზრახ მკვლელობა) და სსკ-ის 147-ე მუხლის მე-3 ნაწილით (განზრახ უკანონო დაკავება, რამაც მძიმე შედეგი გამოიწვია) დაიწყო. ამავე საქმეზე 2023 წლის 27 ივლისს სისხლისსამართლებრივი დევნა 10 პირის მიმართ დაიწყო. იპნ

ოკუპირებულ გალის რაიონში საქართველოს მოქალაქის, ვიტალი (თემურ) კარბაიას მკვლელობის საქმეზე ე.წ. მილიციის ორი თანამშრომელი დააკავეს, მესამე მიმალვაშია. გალის რაიონის დე ფაქტო პროკურატურის მიერ გავრცელებული ინფორმაციით, ალბერტ ზარაქუას, ვიანორ აბშილავას და დავით კვეკვესკირის მიმართ აღძრულია სისხლის სამართლის საქმე ჯგუფურად განზრახ სხეულის მძიმე დაზიანების მიყენებისა და ძალადობით სამსახურებრივი უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენების ბრალდებით, რასაც მძიმე შედეგები მოჰყვა. გამოძიების თანახმად, გასული წლის 6 დეკემბერს დავით კვეკვესკირმა კარბაია ნასვამ მდგომარეობაში მიიყვანა მილიციის განყოფილებაში, სადაც უკანონო ჩხრეკა ჩაატარა. შემოწმების ბოლოს დაკავებულმა მას უცენზურო სიტყვებით მიმართა, მილიციელმა კი სახეში გაარტყა. სამორიგეო განყოფილებაში შევიდნენ ზარაქუა და აბშილავა, რომელთაც კვეკვესკირთან ერთად კარბაიას სცემეს. შედეგად, თემურ კარბაიამ დაზიანებები მიიღო გულ-მკერდის არეში, ჩამტვრეული ჰქონდა ოთხი ნეკნი, ასევე აღენიშნებოდა სისხლჩაქცევები სახეზე. ე.წ. პროკურატურის ცნობით, ცემის შემდეგ კირბაია კანონიერი საფუძვლის გარეშე გადაიყვანეს დროებითი მოთავსების იზოლატორში, საიდანაც 7 დეკემბერს გაათავისუფლეს. თემურ კარბაია 9 დეკემბერს კლინიკაში გარდაიცვალა. ზარაქუა და აბშილავა 2024 წლის 10 თებერვალს დააკავეს, დავით კვეკვესკირი კი მიმალვაშია. 2023 წლის 9 დეკემბერს მედიით გავრცელდა ინფორმაცია, რომ ოკუპირებულ გალში საოკუპაციო რეჟიმის „მილიციის“ სამმა თანამშრომელმა ჩხრეკის მიზნით გააჩერა და სასტიკად სცემა საქართველოს მოქალაქე თემურ კარბაია, რომელიც მიყენებული დაზიანებების შედეგად კლინიკაში მიყვანისთანავე გარდაიცვალა. ნეტგაზეთი

თბილისის ზოოპარკის განცხადებით, სოფელ იფნარას ტყეში ხეზე მიბმული დათვი, რომლის ფოტოებიც სოციალურ ქსელში გავრცელდა, თბილისის ზოოპარკში, ვეტერინარების მეთვალყურეობის ქვეშ იმყოფება. ზოოპარკის განცხადებით, დათვი საკარანტინე სივრცეშია მოთავსებული. განცხადებაში აღნიშნულია, რომ ცხოველს კისრის არეში აქვს დაზიანება: „ღამით გორის პოლიციიდან დაგვიკავშირდნენ და დათვის გადმოყვანასთან დაკავშირებით დახმარება გვთხოვეს. ჩვენი ვეტექიმი მათთან ერთად გაემგზავრა გორის რაიონის სოფელ იფნარას მიმდებარე ტყეში, დათვი დააძინა და ამჟამად ცხოველი უკვე ჩვენთანაა, ახალი ზოოპარკის საკარანტინე სივრცეში. ცხოველს კისრის არეში აქვს დაზიანება, ამასთან ერთად, ძალიან დასტრესილი და შეშინებულია. ვეტექიმებმა ჭრილობა დაუმუშავეს და შესაბამისი პრეპარატებიც მისცეს. ამჟამად მეთვალყურეობის ქვეშაა და სამომავლო მკურნალობის კურსიც განსაზღვრული აქვს. იმ საკითხს, თუ როგორ, საიდან და რა ვითარებაში მოხვდა ცხოველი იქ, სადაც ჩვენმა ვეტექიმმა პირველად ნახა და დააძინა, შესაბამისი უწყებები დაადგენენ. დათვის მკურნალობას ზოოპარკში გავაგრძელებთ მის სრულ გამოჯანმრთელებამდე და რეაბილიტაციის შემდეგ ვიმოქმედებთ ცხოველის საუკეთესო ინტერესებიდან გამომდინარე“ — ვკითხულობთ ზოოპარკის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში. ტყეში ჯაჭვით დაბმული დათვის ფოტო თავდაპირველად თამუნა გოგალაძემ გაავრცელა. როგორც Qartli.ge წერს, გოგალაძე ამბობდა, რომ დათვი სავარაუდოდ, ბელობის ასაკში დააბეს, გაიზარდა და მარყუჟი ისე უჭერდა კისრის არეში ჭრილობები აქვს. გამოცემის ცნობით, გოგალაძემ გარემოს დაცვისა და შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიმართა. ცხოველთა დამცველის ცნობით, გარემოს დამცველებმა დათვს მიაგნეს, თუმცა ვერ ეკარებოდნენ. ცხოველისადმი სასტიკი მოპყრობის ფაქტზე გამოძიება სისხლის სამართლის კოდექსის 259-ე მუხლით მიმდინარეობს. ნეტგაზეთი

პრეზიდენტის ადმინისტრაცია აცხადებს, რომ სალომე ზურაბიშვილმა ილჰამ ალიევს არჩევა 9 თებერვალს, წერილით მიულოცა. მოგვიანებით ადმინისტრაციამ ჟურნალისტებს წერილის ასლიც მიაწოდა. საქართველოს პრეზიდენტს, სალომე ზურაბიშვილს არც საიტზე, არც სოციალური მედიის გვერდებზე მილოცვის ტექსტი არ გამოუქვეყნებია. დღეს, 12 თებერვალს, „ქართული ოცნების” წევრებმა განაცხადეს, რომ სალომე ზურაბიშვილმა ილჰამ ალიევს აზერბაიჯანის საპრეზიდენტო არჩევნებში გამარჯვება არ მიულოცა, რაც „დამაზიანებელი და პოლიტიკური სიბეცეა”. თავდაცვის ახლად დანიშნული მინისტრის, ირაკლი ჩიქოვანის თქმით კი, მისთვის „გაუგებარია ის უმოქმედობა, რომელსაც პრეზიდენტი იჩენს ამ მიმართულებით”. აზერბაიჯანში რიგგარეშე საპრეზიდენტო არჩევნები 7 თებერვალს ჩატარდა. ხმის მიცემის პროცესი გაიმართა მთიან ყარაბაღშიც. ქვეყანაში მომდევნო საპრეზიდენტო არჩევნები მომავალ წელს უნდა ჩატარებულიყო. თუმცა, მას შემდეგ, რაც 2023 წელს აზერბაიჯანმა მთიან ყარაბაღზე კონტროლი დაამყარა და იქიდან ეთნიკურად სომეხი მოსახლეობა განდევნა, ილჰამ ალიევმა რიგგარეშე არჩევნები დანიშნა. ანალიტიკოსების ვარაუდით, ალიევს სურს, პოპულარობა მეტი ლეგიტიმაციისთვის გამოიყენოს. 62 წლის ილჰამ ალიევმა, რომელიც ქვეყანას 20 წელზე მეტია, მართავს, არჩევნებში ხმების 92% მიიღო. პუბლიკა

გარემოს ეროვნული სააგენტოს ცნობით, 13-14 თებერვალს საქართველოში ჰაერის ტემპერატურა +20, +25 გრადუსამდე მოიმატებს, ხოლო 15 თებერვლიდან დროგამოშვებით ნალექიანი ამინდია მოსალოდნელი, შესაბამისად ჰაერის ტემპერატურაც დაიკლებს. მათი ცნობით, თბილისში 13-14 თებერვალს თბილი და უნალექო ამინდი იქნება, 15 თებერვალს კი მცირე წვიმაა მოსალოდნელი. ჰაერის ტემპერატურა 13-14 თებერვალს დღისით +20, +22, ხოლო 15 თებერვალს +15, +17 გრადუსი დაფიქსირდება. სანაპირო რაიონებში (ბათუმი, ქობულეთი, ანაკლია, ფოთი): 13-14 თებერვალს თბილი და უნალექო ამინდი იქნება. ჰაერის ტემპერატურა დღისით +22, +24 გრადუსი დაფიქსირდება, ხოლო 15 თებერვალს გაწვიმდება, მოსალოდნელია ელჭექიც. ჰაერის ტემპერატურა დაიკლებს. დასავლეთ საქართველოს დაბლობ რაიონებში (ქუთაისი, ზესტაფონი, ზუგდიდი, მარტვილი, ოზურგეთი): 13-14 თებერვალს თბილი და უნალექო ამინდი იქნება. ჰაერის ტემპერატურა დღისით +23, +25 გრადუსი დაფიქსირდება, ხოლო 15 თებერვალს გაწვიმდება, ზოგან ელჭექით, ტემპერატურაც დაიკლებს. დასავლეთ საქართველოს მთიან რეგიონებში (ამბროლაური, ონი, ცაგერი, შოვი, ჭიათურა, საჩხერე, ხულო): 13-14 თებერვალს თბილი და უნალექო ამინდი იქნება. ჰაერის ტემპერატურა დღისით +21, +23 გრადუსი დაფიქსირდება, ხოლო 15 თებერვალს გაწვიმდება, ზოგან ელჭექით, ტემპერატურაც დაიკლებს. დასავლეთ საქართველოს მაღალმთიან რეგიონებში (მესტია, ბახმარო): 13-14 თებერვალს თბილი და უნალექო ამინდი იქნება. ჰაერის ტემპერატურა დღისით +13, +15 გრადუსი დაფიქსირდება, ხოლო 15 თებერვალს გაწვიმდება, ტემპერატურაც დაიკლებს. ქართლში (რუსთავი, ბოლნისი, მარნეული, გარდაბანი, გორი, ცხინვალი): 13-14 თებერვალს თბილი და უნალექო ამინდი იქნება. ჰაერის ტემპერატურა დღისით +21, +23 გრადუსი დაფიქსირდება, ხოლო 15 თებერვალს ზოგან გაწვიმდება, ტემპერატურაც დაიკლებს. კახეთში (საგარეჯო, თელავი, გურჯაანი, სიღნაღი, ლაგოდეხი, ყვარელი, ახმეტა, დედოფლისწყარო): თბილი და უნალექო ამინდია მოსალოდნელი. ჰაერის ტემპერატურა 13-14 თებერვალს დღის საათებში +21, +23 გრადუსი დაფიქსირდება. 15 თებერვალს კი ზოგან შესაძლოა მცირე წვიმა აღინიშნოს, ჰაერის ტემპერატურაც დაიკლებს. აღმოსავლეთ საქართველოს მთიან რეგიონებში (ახალციხე, ბორჯომი, დუშეთი, თიანეთი, ფასანაური, დედოფლისწყარო): 13-14 თებერვალს თბილი და უნალექო ამინდი იქნება. ჰაერის ტემპერატურა დღისით +16, +18 გრადუსი დაფიქსირდება, ხოლო 15 თებერვალს ზოგან გაწვიმდება, ტემპერატურაც დაიკლებს. აღმოსავლეთ საქართველოს მაღალმთიან რეგიონებში (ახალქალაქი, წალკა, ბაკურიანი, გუდაური, ომალო): 13-14 თებერვალს შედარებით თბილი და უნალექო ამინდი იქნება. ჰაერის ტემპერატურა დღისით +10, +12 გრადუსი დაფიქსირდება, ხოლო 15 თებერვალს ზოგან მოთოვს, ტემპერატურაც დაიკლებს. პუბლიკა

მთავრობის ადმინისტრაციასთან ონკოპაციენტები აქციას მართავენ, ისინი მკურნალობისთვის დაწესებული ლიმიტის მოხსნას ითხოვენ. პარალელურად პრემიერ-მინისტრი, ირაკლი კობახიძე კანცელარიაში პირველ მთავრობის სხდომას მართავს. ონკოპაციენტები ირაკლი კობახიძის სახელზე ადმინისტრაციაში წერილის შეტანას გეგმავენ. ისინი სთხოვენ პრემიერს, დაინახოს მათი პრობლემები და გაეცნოს მათ მოთხოვნებს. ონკოპაციენტების მთავარი მოთხოვნაა, გაუქმდეს ლიმიტი – 25 000 ლარი, რომლითაც სახელმწიფო წელიწადში ერთი ონკოპაციენტის მკურნალობას აფინანსებს.

21 წლის ას­მარ ნუ­რი­ე­ვა გარ­დაბ­ნის მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტის სო­ფელ ყა­რა­ჯა­ლა­რი­დან ამე­რი­კა­ში პი­ლო­ტად იმუ­შა­ვებს. გო­გო­ნამ რთუ­ლი გა­მოც­დე­ბის ჩა­ფა­რე­ბის შემ­დეგ ფლო­რი­დის Epic Flight Academy და­ამ­თავ­რა, რის შემ­დე­გაც ერთ-ერთი უმ­სხვი­ლე­სი ამე­რი­კუ­ლი ავი­ა­კომ­პა­ნია United Airline-ის მფრი­ნა­ვი გახ­და ნუ­რი­ე­ვა სა­მო­ქა­ლა­ქო აქ­ტი­ვის­ტის ხა­ლილ ნუ­რის შვი­ლია. "გა­გი­ზი­ა­რებთ სა­სი­ხა­რუ­ლო ამ­ბებს - ას­მარ ნუ­რი­ე­ვა, ჩვე­ნი ძვირ­ფა­სი მე­გობ­რის, ხა­ლილ ნუ­რის ქა­ლიშ­ვი­ლი, Epic Flight Academy-ის სტუ­დენ­ტი ფლო­რი­და­ში, აშშ-ში იქ­ნე­ბა ჩვე­ნი აზერ­ბა­ი­ჯა­ნე­ლი პი­ლო­ტი გოგო", - წერს სა­მი­რა ბა­ი­რა­მო­ვა. AMBEBI.GE

#2 ეპიზოდი: Პრეზიდენტის ბუნდოვანი წინადადება, ნარკოპოლიტიკა, მედიის არაადეკვატური რეაქციები ვიდეო:

პოლონეთის სასაზღვრო დაცვამ საქართველოში ჩარტერული რეისით 15 მოქალაქე გამოუშვა. უწყების ცნობით, დეპორტირებულებიდან 3, საზღვრის უკანანო კვეთის გამო, საშიშროებას წარმოადგენდა სახელმწიფო უსაფრთხოებისა და საზოგადოებრივი წესრიგისთვის. უცხო ქვეყნების მოქალაქეთა დეპორტაციის ოპერაცია, საქართველოს მოქალაქეების გარდა, მოიცავდა უცხოელებს, რომლებიც გერმანიიდან, შვედეთიდან, ესპანეთიდან და ჩეხეთის რესპუბლიკიდან გადმოიყვანეს. პოლონური უწყების მიერ გავრცელებულ განცხადებაში ნათქვამია, რომ მსგავსი ოპერაცია 2023 წლის ოქტომბერშიც ჩატარდა, როცა საქართველოში ქვეყნის 10 მოქალაქე დააბრუნეს. მთავარი ფოტო: უკრაინის სასაზღვრო დაცვა ნეტგაზეთი

გასულ, 2022-2023 სასწავლო წელს, სწავლა ქვეყნის მასშტაბით 14 911-მა მოსწავლემ შეწყვიტა - მათგან 8 502 ბიჭი, 6 409 კი გოგოა. ყველაზე ბევრმა 3 808 მოსწავლემ სწავლა მე-10 კლასში შეწყვიტა. მათ შორის 2 439 ბიჭი და 1 369 გოგო იყო. სხვა კლასებში კი მოსწავლეთა მიერ სწავლის შეწყვეტის სტატისტიკა ასეთია: 1-ელი კლასი - 832 (449 ბიჭი, 383 გოგო); მე-2 კლასი - 1 137 (600 ბიჭი, 537 გოგო); მე-3 კლასი 1 008 (547 ბიჭი, 461 გოგო); მე-4 კლასი - 1 015 (523 ბიჭი, 492 გოგო); მე-5 კლასი 1 032 (573 ბიჭი, 459 გოგო); მე-6 კლასი - 978 (549 ბიჭი, 429 გოგო); მე-7 კლასი - 1 034 (552 ბიჭი, 482 გოგო); მე-8 კლასი - 946 (495 ბიჭი, 451 გოგო); მე-9 კლასი - 892 (497 ბიჭი, 395 გოგო); მე-10 კლასი - 3 808 (2 439 ბიჭი, 1 369 გოგო); მე-11 კლასი - 1 445 (836 ბიჭი, 609 გოგო); მე-12 კლასი 784 (442 ბიჭი, 342 გოგო). აღსანიშნავია, რომ 2022-2023 სასწავლო წელს იმ მოსწავლეთა რაოდენობა, რომელთაც სწავლა შეწყვიტეს, წინა 2021-2022 სასწავლო წლის იმავე მაჩვენებელს თითქმის 2-ჯერ აღემატება. უფრო ზუსტად 2021-2022 სასწავლო წელს სწავლა ქვეყნის მასშტაბით 8 846-მა მოსწავლემ შეწყვიტა. ნეტგაზეთი

საქართველოს პროკურატურის შუამდგომლობის საფუძველზე, ე.წ თაღლითური ქოლცენტრების საქმეზე, ინტერპოლის წითელი ცირკულარით ძებნილ უცხო ქვეყნის მოქალაქეს საექსტრადიციო პატიმრობა შეეფარდა. ინფორმაციას პროკურატურის პრესსამსახური ავრცელებს. მათივე ცნობით, თბილისის საქალაქო სასამართლომ დააკმაყოფილა პროკურატურის შუამდგომლობა და ე.წ. თაღლითური ქოლცენტრების საქმეზე გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის მიერ ძებნილ პირს, საქართველოს ტერიტორიაზე დაკავებულ ალბანეთის მოქალაქეს 3-თვიანი საექსტრადიციო პატიმრობა შეუფარდა. „აღნიშნული პირი, ორგანიზებული დანაშაულებრივი ჯგუფის მიერ ჩადენილი მრავალეპიზოდიანი თაღლითობის და ფულის გათეთრების ფაქტებზე წარმოებული გამოძიების ფარგლებში იძებნებოდა. ძებნილი უცხო ქვეყნის მოქალაქე, ორგანიზებულ დანაშაულებრივ ჯგუფში მაღალ პოზიციას იკავებდა და 50-ზე მეტი პირისგან შემდგარ ჯგუფს ხელმძღვანელობდა. ის კლიენტთა მხარდაჭერის მენეჯერის პოზიციიდან ჩართული იყო ტრანსნაციონალური დანაშაულის ჩასადენად შექმნილი ელექტრონული პროდუქტების და სერვისების მთელი პორტფელის განაწილებასა და შემდგომ მხარდაჭერაში, რომელთა გამართულ მუშაობაზე დამოკიდებული იყო სხვადასხვა ქვეყნებიდან მოქმედი თაღლითური ქოლცენტრების საქმიანობა. დანაშაულებრივი საქმიანობის შედეგად გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის მხოლოდ ბავარიის მიწის ტერიტორიაზე მცხოვრებ, იდენტიფიცირებულ დაზარალებულთა რაოდენობა 1000 პირს აჭარბებს, ხოლო მიყენებული ზიანის ოდენობა 42 მილიონ ევროზე მეტია. საქართველოს პროკურატურა დაკავებული პირის გერმანიის ფედერაციულ რესპუბლიკაში ექსტრადიციის მიზნით, შესაბამის სამართლებრივ პროცედურებს გაატარებს“,-აღნიშნულია ინფორმაციაში.

კლინიკების ნაწილს დოკუმენტი გაეგზავნა, სადაც ნათქვამია, რომ თუ პაციენტების სიკვდილიანობის მაჩვენებელი 6 %-ზე მაღალი ექნებათ, სახელმწიფო დაფინანსებას შეუწყვეტენ. წერილი კლინიკების ნაწილს სსიპ ჯანმრთელობის ეროვნულმა სააგენტომ გაუგზავნა. როგორც „ინტერპრესნიუსს“ „ჯეოჰოსპიტალში“ განუმარტეს, მსგავსი შინაარსის წერილი ნამდვილად მიიღეს და კომუნიკაციები მიმდინარეობს ლეტალობის დათვლის მექანიზმის მეთოდოლოგიასთან დაკავშირებით. "ეს დოკუმენტი რეალურად რამდენიმე კლინიკაში მივიღეთ. ჩვენ გარკვეულ კომუნიკაციებს ვაწარმოებთ კლინიკებთან და სამინისტროსთან ამ თემასთან დაკავშირებით - დათვლის მექანიზმის მეთოდოლოგიას ვსწავლობთ. რეალურად, ნაწილ თემებში აცდენები გვაქვს, ამ ყველაფერს დავაზუსტებთ. კიდევ ერთი საკითხია - თუ სადმე მაღალი იქნება სიკვდილიანობა, მნიშვნელობა აქვს, თუ რა ტიპის პაციენტები შემოდიან. ჩვენ ამ ტიპის კომუნიკაცია გვაქვს, რომ ლეტალობის დათვლის მეთოდოლოგია გადაიხედოს. გადაიხედოს, თუ რა ტიპის პაციენტები შემოდიან, რამდენად მძიმე ჯანმრთელობის მდგომარეობის არიან პაციენტები, აქედან გამომდინარე განისაზღვროს ლეტალობის მაჩვენებელი. ლეტალობის მაჩვენებელი მაღალი იქნება იქ, სადაც მძიმე პაციენტებს იღებენ. ჩვენთან 6% ნამდვილად არ არის გარდაცვალების მაჩვენებელი“, - აღნიშნავენ „ჯეო ჰოსპიტალში“. ამასთან, აღნიშნული ფაქტი დაადასტურეს სიმონ ხეჩინაშვილის სახელობის საუნივერსიტეტო კლინიკაშიც. როგორც დაწესებულებაში განმარტავენ, აღნიშნული სახის წერილი მათაც მიიღეს და ლეტალობის მაჩვენებელი 3.7%-ს შეადგენს. იპნ

ფინეთის საპრეზიდენტო არჩევნებში ქვეყნის ყოფილმა პრემიერ-მინისტრმა, „ფინეთის ეროვნული კოალიციური პარტიის“ წევრმა ალექსანდრე სტუბმა გაიმარჯვა, - ინფორმაციას BBC-ი ავრცელებს. გამოცემის ცნობით, გუშინ გამართული საპრეზიდენტო არჩევნების მეორე ტურის საბოლოო შედეგების თანახმად, სტუბმა ამომრჩევლების ხმების 51.6% მოიპოვა, მისმა კონკურენტმა, ფინეთის ყოფილმა საგარეო საქმეთა მინისტრმა, პეკა ჰაავისტომ კი - 48.4%-ი. სტუბმა პრესკონფერენციაზე განაცხადა, რომ საპრეზიდენტო არჩევნებში გამარჯვება მისი ცხოვრების უდიდესი პატივია. მან უკრაინაში რუსეთის აგრესიაზეც ისაუბრა და აღნიშნა, რომ „საკმაოდ ცხადია, რთულია რაიმე სახის პოლიტიკური დიალოგი პუტინთან, სანამ რუსეთი უკრაინის წინააღმდეგ აგრესიულ ომს აწარმოებს“. „ასე რომ, ვერ ვხედავ რაიმე სახის კომუნიკაციას პუტინთან ან რუსეთის პოლიტიკურ ხელმძღვანელობასთან უახლოეს მომავალში. ჩვენ ყველას გვინდა ვიპოვოთ გზა მშვიდობისკენ, მაგრამ მეჩვენება, რომ ამ მომენტში ეს გზა მხოლოდ ბრძოლის ველზე გადის“, - აღნიშნა სტუბმა. ალექსანდრე სტუბი, რომელიც საული ნიინისტოს ჩაანაცვლებს, პრეზიდენტის მოვალეობის შესრულებას ოფიციალურად 1-ელ მარტს შეუდგება. იპნ

ბერდია სიჭინავა ნინო ჟიჟილაშვილს: გახსოვთ იმ პოლიციელის სახელი და გვარი, ვინც 20 ივნისს თვალი დაკარგა? ვიდეო: https://www.facebook.com/ForGeoGe/videos/1441059273199596/

"დღეს თუ ვინმეს აწყობს ქვეყანაში რადიკალური დღის წესრიგი, მათ შორის პოლიტიკაში, ეს არის- ივანიშვილი და "ნაციონალური მოძრაობა", მათ ეს საერთო თანამშრომლობის ამოცანა აქვთ." ბექა ლილუაშვილი, საპარლამენტო პოლიტიკური ჯგუფი "საქართველოსთვის" თავმჯდომარე. ვიდეო: https://www.facebook.com/ForGeoGe/videos/1049911019401097/

გასულ წელს საქართველოს ხელისუფლება რუსეთის მიმართ პრაგმატულ ხაზს გაჰყვა, - ამის შესახებ რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს ოფიციალურმა წარმომადგენელმა, მარია ზახაროვამ განაცხადა. „თავის მხრივ, მათ საქართველოს მოქალაქეებისთვის რუსეთში მოკლევადიანი მოგზაურობის სავიზო რეჟიმი გააუქმეს, რომელიც 2000 წლიდან მოქმედებდა და პირდაპირი ფრენები აღადგინეს, რამაც ადამიანებს შორის კონტაქტებისა და სავაჭრო-ეკონომიკური კავშირების გაფართოებას შეუწყო ხელი. ჩვენ ორმხრივი ურთიერთობების შემდგომ ნორმალიზებას ვისახავთ მიზნად, რა თქმა უნდა, თბილისის მხრიდან საპასუხო ნაბიჯების გათვალისწინებით“, - განაცხადა ზახაროვამ. მარია ზახაროვამ 2023 წელს საქართველოსთან და რუსეთის მიერ ოკუპირებულ საქართველოს ტერიტორიებთან ურთიერთობების განვითარების შედეგების შესახებ რუსულ მედიასთან ისაუბრა. „ჩვენ სახელმწიფოს მშენებლობაში, უსაფრთხოების უზრუნველყოფის, სოციალურ-ეკონომიკური განვითარებისა და საერთაშორისო ურთიერთობების გაფართოებაში ჩვენი აფხაზი და ოსი მეგობრების დახმარება გავაგრძელეთ. ჭეშმარიტი ალიანსის სულისკვეთებით, ამიერკავკასიის ახალგაზრდა რესპუბლიკები სპეციალურ სამხედრო ოპერაციას მხარს თანმიმდევრულად უჭერდნენ. ადგილობრივი მოხალისეები რუს ჯარისკაცებთან ერთად იბრძვიან, სოხუმი და ცხინვალი დონბასში ჰუმანიტარულ დახმარებას რეგულარულად აგზავნის“, - აღნიშნა ზახაროვამ. იპნ

გარემოს ეროვნული სააგენტო აცხადებს, რომ გეოლოგების 8 ჯგუფი საქართველოს მასშტაბით სტიქიის ზონებში სწავლობს ვითარებას. მათი ცნობით, 6 თებერვლიდან გეოლოგების ჯგუფმა შეაფასა 189 ოჯახი. „სსიპ გარემოს ეროვნული სააგენტოს გეოლოგების 8 ჯგუფი, საქართველოს ტერიტორიაზე, განვითარებული სტიქიის ზონებში რჩება და მოვლენების შესწავლას ადგილზე აგრძელებს, მათ შორის 4 ჯგუფი აჭარაში, 3 იმერეთში და 1 შიდა ქართლის ტერიტორიაზე იმყოფება. აჭარაში დაფიქსირებულია მეწყრული და ღვარცოფული პროცესები, ხოლო იმერეთში მეწყრები. 6 თებერვლიდან დღემდე გეოლოგების ჯგუფებმა შეაფასეს 189 ოჯახი, გატარდა საპრევენციო ზომები და მდგრად ადგილზე გადაყვანას დაექვემდებარა 94 ოჯახი. სააგენტოს სპეციალისტების მიერ, შემდგომი დამცავი და სტიქიის საპრევენციო ღონისძიებების გასატარებლად გაიცა შესაბამისი რეკომენდაციები. ამ დროისათვის შიდა ქართლში (სოფ. ტაშისკარშის მიმდებარე ტერიტორიაზე), სადაც ადგილი ჰქონდა მეწყრული და ღვარცოფული პროცესის განვითარებას, სააგენტოს სპეციალისტების რეკომენდაციების საფუძველზე მიმდინარეობს გაწმენდითი სამუშაოები, რათა თავიდან იქნებ აცილებული სტიქიის შემდგომი განვითარების რისკები. აღსანიშნავია, ბოლო დღეებში ქვეყნის მასშტაბით, მუნიციპალიტეტების (ბაღდათი, ხაშური, გორი, ლანჩხუთი, ვანი, სამტრედია, ჭიათურა, ხულო, ქედა) მასშტაბით, ინტენსიურად მიმდინარე თოვლის დნობის პროცესს თან დაერთო უხვი ატმოსფერული ნალექების მოსვლა წვიმის სახით, რომელმაც, თავის მხრივ, გამოიწვია ბუნებრივად ისედაც დაძაბულ ტერიტორიებზე სხვადასხვა სტიქიური პროცესების (მეწყერი, ღვარცოფი, წყალდიდობა, წყალმოვარდნა, თოვლის ზვავი) ჩასახვა-გააქტიურება“, – ნათქვამია განცხადებაში. პუბლიკა

ფოტო ჯგუფიდან „თბილისური ფოლორცი“/ტიმოთე მერქელი თბილისში, ზაარბრიუკენის მოედანზე 9 თებერვალს ახალი ინსტალაცია დაიდგა. „დროის ნაწნავები“ გიორგი ხანიაშვილის პროექტია და ის დედაქალაქის ერთ-ერთ ცენტრალურ უბანში „თბილისის საჯარო ხელოვნების ფონდის“ პროექტის ფარგლებში, წელიწადზე მეტი ხნით განთავსდა. „დროის ნაწნავები“ წარმოადგენს სამ მეტრამდე სიმაღლის ყვითელი ტუფის ქვაში გამოთლილ მონოლითურ ქანდაკებას. ქანდაკება გამოსახავს ქალის ფიგურას, რომელსაც თმები ტანზე აქვს შემოხვეული. ქალის სხეული მასზე დახვეული თმებითაა შეფუთული და ფეხებისკენ თმები ფესვების ფორმას იღებს“ – ნათქვამია პროექტის აღწერაში. ამავე აღწერის მიხედვით, ქანდაკება ქართული კულტურის ანტიკურ კულტურასთან შეხვედრის, განსაკუთრებით, მისი ქრისტიანულ ტრანსფორმაციის რეფლექსიაა. გიორგი ხანიაშვილმა ფონდის მიერ გამოცხადებულ კონკურსში გაიმარჯვა. კონკურსის პირობებით გათვალისწინებული იყო, რომ საკონკურსო განაცხადის ბიუჯეტი არ უნდა აღემატებოდეს 80 000 ლარს, ასევე პროექტი უნდა იყოს „ადგილსპეციფიკური“, განვითარებული არქიტექტორსა და ინჟინერთან ერთად, რათა ითვალისწინებს ადგილის სპეციფიკას და უსაფრთოხების სტანდარტებს. პროექტის კურატორი ირინა პოპიაშვილი ამბობს, რომ ეს გიორგი ხანიაშვილის ყველაზე მასშტაბური ნამუშევარია. მისი თქმით, საჯარო სივრცეში ამ ნამუშევრის გამოჩენა თავისუფალი და ინდივიდუალური ხელოვნების გამოხატულებაა. თბილისის საჯარო ხელოვნების ფონდი 2023 წელს მერიამ დააარსა. მათი ცნობით, ფონდის მიზანია, ხელი შეუწყოს თანამედროვე ვიზუალური ხელოვნების სფეროს განვითარებას. „საჯარო ხელოვნების ფონდმა“ ქალაქში უკვე რამდენიმე პროექტი განათავსა, მათ შორის, რუსთაველის მეტროს ესკალატორზე აუდიოხელოვნების პროექტი, ავლაბრის მეტროსთან დათო ნათიძის ინსტალაცია სახელწოდებით „წინააღმდეგობა“, გობრონიძის ქუჩაზე ნატო ბაგრატიონის ინსტალაცია „ყვავილები ყველასთვის ხელმისაწვდომია“ და ქეთუთა ალექსი-მესხიშვილის „ქართული ორნამენტი“ მეტრო „300 არაგველზე“. 01 / 04 პუბლიკა

ბათუმის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლემ, კოტე ჭილაიამ შშმ პირის გაუპატიურების ბრალდებით დაკავებული კაცის მიმართ აღკვეთი ღონისძიების სახით გამოიყენა 50 000-ლარიანი გირაო პატიმრობის უზრუნველყოფით. ბრალდებული 80 წლამდე კაცია. პროკურორ ანა როყვას ცნობით, სასამართლომ პროკურატურის შუამდგომლობა ნაწილობრივ დააკმაყოფილა. ბრალდების მხარე აღკვეთ ღონისძიებად პატიმრობას მოითხოვდა. უწყება მოსამართლის გადაწყვეტილების გასაჩივრებას გეგმავს. ანა როყვას თქმით, საქმეში არის მოწმეთა ჩვენებები და ვიდეომტკიცებულებები. ადვოკატ მერი ცინარიძის თქმით, სასამართლოს წარუდგინეს მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ ცნობა, ასევე მეუღლის ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ ცნობა. ადვოკატის მტკიცებით, ბრალდებულის ცოლი საავადმყოფოში უგონო მდგომარეობაში იმყოფება. სამართალდამცავებმა ბრალდებული 7 თებერვალს დააკავეს. შემთხვევა ქობულეთში მოხდა. კაცს ბრალდება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 137-ე მუხლის მესამე ნაწილის ,,დ’’ და 138-ე მუხლის მეორე ნაწილის ,,დ’’ ქვეპუნქტებით წარედგინა (წინასწარი შეცნობით შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირის გაუპატიურება და სექსუალური ხასიათის სხვაგვარი ქმედება), რაც სასჯელის სახედ და ზომად 10-დან 13 წლამდე თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს. პუბლიკა

"ოცნება" ცდილობს დაშლილი, მიშლილი, მოშლილი "ნაც.მოძრაობა"როგორმე გადაარჩინოს, ამას ემსახურება კანონმდებლობის სრულად დარღვევით უცხო ქვეყნის მოქალაქე პატიმარი სააკაშვილისთვის პარტიული საქმიანობის განხორციელება პირდაპირ სასამართლო პროცესიდან. მოსამართლე სხვა პატიმრებისგან განსხვავებით სააკაშვილს აძლევს უფლებას ილაპარაკოს პოლიტიკურ პროცესებზე, 7 ნოემბრის უმძიმესი საქმის ნაცვლად. ანა ბუჩუკური, საპარლამენტო პოლიტიკური ჯგუფი "საქართველოსთვის" წევრი. ვიდეო: https://www.facebook.com/ForGeoGe/videos/401545079206531/

„მეტალურგია აქ დაახლოებით 7000 წლის წინ და უფრო ადრეც გამოჩნდა. ესე იგი, საერთო ქართველური ენის დაყოფის დრო მანამდე უნდა ვეძებოთ.“ „მიწათმოქმედმა ხალხებმა, პირველ რიგში, აითვისეს მტკვრის და ჭოროხის აუზები. ხოლო დასავლეთ საქართველოში, დაახლოებით, 4 000 წლის განმავლობაში დამოუკიდებლად არსებობას განაგრძობდნენ მონადირე-შემგროვებლები.“ „მეგრელები გენეტიკურად უფრო ახლოს არიან სვანებთან. როგორც ჩანს, დიდი ნაწილი მეგრელებისა, მეტყველებენ სვანურად თავის დროზე. შემდეგ ზანურმა, რომლისგანაც მოდის მეგრული, ჩაანაცვლა სვანური.“ სად არის ქართველური ენების წარმოშობის ადგილი, როგორ დაიყო ენა სვანურად, ქართულად, მეგრულად და ლაზურად? როგორ წარიმართა ჩვენი ენის ევოლუცია? გამოქვეყნდა ახალი კვლევა, რომელიც აქამდე არსებულ წარმოდგენებს გარკვეულწილად ცვლის. კვლევის ხელმძღვანელი, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორი ლექსო გავაშელიშვილი ჰყვება, რომ მათმა კვლევამ, რომლის მიზანი იყო ქართველური ენების ევოლუციის შესწავლა, შეცვალა ძველი კვლევების მიერ ქართველური ენების როგორც დათარიღება, ისე წარმოშობის ადგილი და მიზეზები. ლექსო გავაშელიშვილი კვლევის მიგნებებზე „პუბლიკასთან“ საუბრობს. როგორც გავაშელიშვილი ამბობს, აქამდე არსებულ კვლევებში ქართველური ენების ხის ასაგებად მკვლევრები იყენებდნენ გლოტოქრონოლოგიის მეთოდსა და ლექსიკოსტატისტიკურ მეთოდს, რომლის შეზღუდვაც ის არის, რომ ამ მეთოდის თანახმად, საბაზო სიტყვები ენაში იცვლებიან რაღაც მუდმივი სიჩქარით. საბაზოა სიტყვების გარკვეული წყება, რომელთა მეშვეობითაც ხდება დათარიღება, სწავლობენ ენის ევოლუციას და ადარებენ ენებს ერთმანეთს. ესენია სიტყვები, რომელთა ცვლილების მთავარი განმაპირობებელი ფაქტორია დრო და რომლებზეც ყველაზე ნაკლებად აისახება გარემოპირობების ცვლილება (გარემო პირობებში იგულისხმება კულტურული გარემოც). თუმცა, როგორც ლექსო გავაშელიშვილი ამბობს, იმის დაშვება, რომ ენებში ესა თუ ის სიტყვა ერთნაირი ტემპით იცვლება, გარკვეულ ცდომილებას გვაძლევდა. უბრალოდ, ადრე ამაზე ზუსტი მეთოდი არ არსებობდა. „მაშინ არ იყო ასე განვითარებული კომპიუტერული ტექნოლოგიები, ბიოინფორმატიკა; არ იყო დახვეწილი მრავალცვლადიანი მეთოდები და რაზეც მიუწვდებოდათ მაშინ მკვლევრებს ხელი, იმას იყენებდნენ. ის წინასწარ არ უშვებს საბაზო სიტყვების ცვლილების მუდმივ სიჩქარეს. მათ განიხილავს, როგორც სრულიად დამოუკიდებელ ერთეულებს და მიიჩნევს, რომ საბაზო სიტყვებს შორის არის სხვაობა – სხვადასხვა საბაზო სიტყვა სხვადასხვა სიჩქარით განიცდის ცვლილებას. სხვადასხვა ენაში ერთი და იგივე საბაზო სიტყვა განსხვავებული სიჩქარით იცვლება და ეს ცვალებადობა, საერთო ჯამში, არ არის მუდმივი. ამასთან, ეს მეთოდი საშუალებას გვაძლევს, რომ შევიტანოთ სხვა უამრავი პარამეტრიც“, – ამბობს ლექსო გავაშელიშვილი. როდის დაიწყო საერთო ქართველურმა ენამ დაყოფა? როგორც გავაშელიშვილი ჰყვება, ახალმა კვლევამ კიდევ უფრო შორეულ წარსულში გადაწია ქართველური ენების ევოლუცია და უფრო დააძველა ისინი. გარკვეულწილად, შეიცვალა ქართველური ენების წარმოშობის სავარაუდო ადგილიც. ლექსო გავაშელიშვილის თქმით, თავდაპირველი საერთო ქართველური ენიდან სვანურის გამოყოფა სპილენძის ხანის დასაწყისს ემთხვევა. საერთო ქართველური ენიდან სვანური და ქართულ-ზანური, დაახლოებით, 7600 წლის წინ წარმოიშვა და არა 4000-5000 წლების წინ, როგორც თავდაპირველი კვლევები აჩვენებდა. ასე რომ, გამოდის, ქართველური ენების გაყოფა მინიმუმ 2500 წლით უფრო ადრე დაწყებულა. თავის მხრივ, ზანური და ქართული, როგორც გავაშელიშვილი ჰყვება, ერთმანეთისგან გაიყო რკინის ხანის დასაწყისში – დაახლოებით, 3000 წლის წინ. რაც შეეხება ზანურის გახლეჩას, ამ შემთხვევაში აქამდე არსებული მოსაზრება შენარჩუნდა – ზანური მეგრულად და ლაზურად, ახალი წელთაღრიცხვით, დაახლოებით, VII-VIII საუკუნეებში იყოფა. „საერთო ძირებს თუ ავიღებთ, საერთო წარმოშობის სიტყვები, რომლებიც აღწერს მეტალურგიას, მაგალითად ლითონის სახელები, სამეცხვარეო და მემარცვლეობის ტერმინები ქართულ-ზანურსა და სვანურს შორის განსხვავებულია. ეს გვიჩვენებს, რომ ეს ენები ერთმანეთს მეტალურგიის გამოჩენამდე დაშორდა. შესაბამისად, გადაიწია თარიღმა. სად არის ქართველური ენების წარმოშობის ადგილი? რაც შეეხება წარმოშობის ადგილს, ლექსო გავაშელიშვილის თქმით, ადრე მიიჩნევდნენ, რომ თავდაპირველი ქართველური ენა ცენტრალურ და დასავლეთ მცირე კავკასიონზე ჩამოყალიბდა, შემდეგ კი პოპულაციის ნაწილმა გადაინაცვლა ისტორიული კოლხეთის ტერიტორიაზე, სადაც განვითარდა სვანური ენა. ახალი კვლევა დაყოფის უფრო ზუსტ დათარიღებასთან ერთად წარმოშობის ადგილის დაზუსტებასაც ისახავდა მიზნად. გავაშელიშვილის თქმით, ძველი კვლევების შემდეგ ბევრი ახალი ინფორმაცია დაგროვდა, განსაკუთრებით გენეტიკისა და არქეოლოგიის მიმართულებებით. მათი კვლევის მეთოდში სხვა დარგებიდან მიღებული ცოდნის გამოყენებამ წარმოშობის ადგილთან მიმართებითაც გამოიწვია გარკვეული ცვლილება. ამ ახალ მიგნებას ამყარებს ისიც, რომ ამ ადგილებში თანაარსებობდნენ ის ცხოველები და მცენარეები, რომელთა სახელებიც აღდგება საერთო ქართველურ ძირებამდე. რამ შეუწყო ხელი ქართველური ენების დაყოფას? რა იყო ქართველური ენების დაყოფის გამომწვევი სავარაუდო მიზეზები და როგორ წარიმართა ევოლუციის პროცესი? ლექსო გავაშელიშვილი ჰყვება არსებული მოსაზრებების შესახებ, სავარაუდოდ, რამ მოახდინა გავლენა ქართველური ენების დაყოფაზე. 12 000-11 000 წლების წინათ ანატოლიაში, ლევანტსა და ზაგროსში, რაც დღევანდელი თურქეთის, ისრაელის, სირიის ტერიტორიების ნაწილსა და ირან-ერაყის მთათა სისტემას მოიცავს (ანუ ე.წ. ნაყოფიერ ნამგალში), დაიწყო ნეოლითიზაცია (ახალი ქვის ხანა) და იქ მცხოვრებმა ხალხმა მეურნეობა განავითარა. სამხრეთ კავკასიაში, სადაც ქართველური ხალხები სახლობდნენ, მიწათმოქმედებაზე გადასვლას რამდენიმე ათასი წელი დასჭირდა, მაგრამ ანატოლიიდან ხალხის შემოსვლასთან ერთად აქაც დაიწყო მიწათმოქმედების განვითარება. ანატოლიიდან შემოსულმა მეურნეებმა კი, როგორც ჩანს, თავად მიიღეს თავდაპირველი. თუმცა არაა გამორიცხული, ანატოლიური ტერმინები დამკვიდრებულიყო ქართველურ ენებშიც. კავკასიაში შემოსვლისას მიწათმოქმედება პირველ რიგში მინდვრებით დაფარულ ტერიტორიაზე გავრცელდა. ასეთი ადგილები უფრო მოხერხებული იყო მეურნეობისთვის. ნეოლითის შემდეგ, უკვე სპილენძის ხანაში, მიწათმოქმედებმა შეძლეს ტყეებში უფრო ღრმად შეღწევა. სპილენძის მოპოვება-დამუშავების დაუფლებასთან ერთად მათ მეტად შეავიწროვეს იქ მცხოვრები მონადირე-შემგროვებლები, რომლებმაც დაახლოებით ოთხი ათასი წლის განმავლობაში უღრან ტყეებში შეინარჩუნეს არსებობა. 4 000-წლიანმა იზოლაციამ მონადირე-შემგროვებლებსა და მიწათმოქმედ ხალხებს შორის განსხვავებული ენების განვითარებას შეუწყო ხელი, ასე ჩამოყალიბდა საერთო ქართველური ენიდან ქართულ-ზანური და სვანური. „მიწათმოქმედმა ხალხებმა, პირველ რიგში, აითვისეს მტკვრისა და ჭოროხის აუზები, ხოლო დასავლეთ საქართველოში – რიონის, ენგურისა და კოდორის აუზებში დაახლოებით ოთხი ათასი წლის განმავლობაში დამოუკიდებლად განაგრძობდნენ არსებობას მონადირე-შემგროვებლები“, – ამბობს ლექსო გავაშელიშვილი და დასძენს, რომ საცხოვრებელი გარემოსა და ტექნოლოგიების განსხვავებამ მისცა ბიძგი ენობრივ სხვაობას. ამ მოსაზრებას ამყარებს გენეტიკური კვლევაც. გავაშელიშვილის თქმით, ახლა უკვე შესაძლებელია ზუსტი გენეტიკური პროფილის მიღება ნამარხი ძვლებიდან გამოყოფილი დნმ-ით. თანამედროვე გენეტიკური პროფილის მიხედვით კი, კავკასიელი მონადირე-შემგროვებლების ყველაზე მაღალი წილი სწორედ დასავლეთ საქართველოს ტერიტორიაზეა. „დღეს თუ ავიღებთ დასავლეთ საქართველოს მოსახლეობას, მათშია ყველაზე მაღალი ეს ძველი მონადირე-შემგროვებლების გენები და რაც უფრო ვშორდებით დასავლეთ საქართველოს, მით უფრო მატულობს გენების ანატოლიური პროფილი, ანატოლიური და ლევანტური, ანუ სხვა ძველი ხალხების, კულტურების. მოგვიანებით, დაახლოებით 3 000 წლის წინ დაიწყო ქართულ-ზანური ენის ქართულ და ზანურ ენებად დაყოფა. როგორც ლექსო გავაშელიშვილი ჰყვება, არსებობს რამდენიმე მოსაზრება, რამ შეუწყო ხელი უკვე ქართულ-ზანურის დაყოფას. ერთი მიზეზი, მისი თქმით, შეიძლება ყოფილიყო ლანდშაფტი. ჭოროხისა და მტკვრის აუზები მაღალი, მკაცრი კლიმატის მქონე ზეგნებითაა გამოყოფილი, რის გამოც შესაძლოა, კომუნიკაცია ამ ორი მდინარის აუზს შორის უფრო ნაკლები ყოფილიყო, ვიდრე თავად ამ ხეობებს შიგნით მცხოვრებ მოსახლეობაში. შესაბამისად, დროთა განმავლობაში, ენა სხვადასხვაგვარად განვითარდა. ლანდშაფტის თავისებურების გარდა, ლექსო გავაშელიშვილის თქმით, დაყოფის კიდევ ერთი მიზეზი ჩრდილოეთიდან, პონტო-კასპიური სტეპებიდან იქ მცხოვრები ხალხების შემოსვლა შეიძლება იყოს. „ისინი იყვნენ სხვა ენაზე მოლაპარაკე ხალხი და ფიქრობენ, რომ სწორედ მათ დაუდეს საფუძველი შემდეგ სომხური ენის განვითარებას, ანუ პირველი ინდოევროპული ენის შემოსვლას, აი, აქ, ამ ადგილებში. ისინი იყვნენ უფრო ნაჩვევი ამ მკაცრ სტეპურ კლიმატს და შეიძლება მათ გამოიწვიეს მტკვარსა და ჭოროხს შორის ზღუდის შექმნა. ამასთან, უკვე ამ პერიოდში, როდესაც ქართული და ზანური ერთმანეთს შორდებიან, სამხრეთით ვითარდება საკმაოდ ძლიერი, არაქართველური სახელმწიფო – ურარტუ. მისი ზედა კიდე ჩრდილოეთით სოლივით იჭრებოდა მტკვარსა და ჭოროხს შორის. ამასაც შეეძლო გამოეწვია ქართველურ ხალხებს შორის კომუნიკაციისთვის ხელის შეშლა“, – ამბობს მკვლევარი „პუბლიკასთან“. ხოლო მას შემდეგ, რაც ზანური განვითარდა ჭოროხის ხეობაში, ის გავრცელდა შავი ზღვისპირეთისკენაც, დაიკავა კოლხეთი, სადაც ჩაანაცვლა სვანური. ზანური იყო გავრცელებული ჭოროხის ხეობაში, შავი ზღვისპირეთში და კოლხეთში. „და აი, უკვე მერე ქართული ენების გაფართოებამ, გავრცელებამ, რომელიც იწყება მეშვიდე, მერვე საუკუნეში, საკმაოდ გვიან, ჭოროხის ხეობაში ზანური ჩაანაცვლა ქართულით და ამიტომ ზანური შემორჩა შავ ზღვისპირეთსა და კოლხეთში. ქართული ენა სოლისებურად შეიჭრა ისტორიულ კოლხეთსა და ახლანდელი თურქეთის შავი ზღვისპირეთში, გათიშა ზანურად მოსაუბრე ეს ორი პოპულაცია. ამიტომ კოლხეთში გავრცელებული ზანური განვითარდა მეგრულად, ხოლო სამხრეთით, შავი ზღვის პირას – ლაზურად. თუმცა მეგრელები გენეტიკურად უფრო ახლოს არიან სვანებთან. როგორც ჩანს, მათი დიდი ნაწილი სვანურად მეტყველებდა, თავის დროზე. შემდეგ მოხდა მათი ე.წ. ზანიზაცია, ასე იტყვიან ხოლმე, ზანების გავლენა. ოღონდ მოხდა არა იმდენად ზანების გადასახლება, რამდენადაც მათი ენის გავრცელება. მისი თქმით, ამისი ანალოგი სხვა ქვეყნებშიცაა, როცა მეზობელი ხალხის ენა ცვლის ადგილობრივს. ასეთია თურქეთი, სადაც გენეტიკური პროფილი მეტწილად ისევ ანატოლიური, ადგილობრივია, მაგრამ ხალხი შუა აზიიდან შემოსული თურქების ენაზე ამეტყველდა. შემოიტანეს თუ არა ქართველური ენა ანატოლიელებმა? რაც შეეხება, ზოგადად, ქართველურ ხალხებს, გავაშელიშვილის თქმით, მართალია, სვანებშიც საკმაოდ მაღალია ანატოლიური გენები, მაგრამ იქ ყველაზე მეტადაა შემორჩენილი უძველესი მონადირე-შემგროვებლების გენებიც. ხოლო ძველი ანატოლიელების გენები მით უფრო მატულობს, რაც უფრო ვშორდებით დასავლეთ საქართველოს. არადა, არის მაგალითებიც, რომ შეიძლება მაღალტექნოლოგიური ხალხი მოვიდეს, მაგრამ ადგილობრივების ენა აიღოს, განსაკუთრებით მაშინ, როცა ადგილობრივები უფრო მრავლად არიან წარმოდგენილი, თან ისინი უფრო ხანგრძლივად ეგუებოდნენ ადგილობრივ გარემოს. ასეთი შემთხვევებიც ბევრია მსოფლიოში. ამ შემთხვევაში, როგორც ჩანს, ადგილობრივმა მონადირეებმა ანატოლიელების მოტანილი ტექნოლოგია მიიღეს, ხოლო მიგრანტმა ანატოლიელებმა აითვისეს ადგილობრივი ენა“ , – ამბობს მკვლევარი „პუბლიკასთან“. „თუმცა, როგორც უკვე ვთქვით, არც ისაა გამორიცხული, ბევრი ანატოლიური ტერმინი შემოსულიყო ქართველურ ენებში. რადგანაც უძველესი ანატოლიური ენები დიდი ხნის წინ გადაშენდნენ, ზუსტად არ ვიცით რამდენად იქონიეს მათ გავლენა მეზობელი ხალხების ენებზე. ჩვენ მხოლოდ შეგვიძლია ვივარაუდოთ ეს გავლენა იმ სამეურნეო სიტყვებით, რომლებიც საერთოა კავკასიისა და ახლო აღმოსავლეთის ხალხებისთვის“, – დასძენს გავაშელიშვილი. ქართველური ენების შესახებ კვლევაში ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის ბიომრავალფეროვნების კვლევითი ცენტრის წარმომადგენელ ლექსო გავაშელიშვილთან ერთად მონაწილეობდა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის კავკასიოლოგიის ინსტიტუტის ხელმძღვანელი, მერაბ ჩუხუა, ასევე კახი სალთხუციშვილი ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტიდან და 2 მეცნიერი თურქეთიდან – დილექ კოპტეკინი და მეჰმეთ სომელი ახლო აღმოსავლეთის ტექნიკური უნივერსიტეტის ბიოლოგიის მეცნიერებათა დეპარტამენტიდან. კვლევა სამეცნიერო გამოცემა Nature Portfolio-ს Scientific Reports-ში გამოქვეყნდა ცოტა ხნის წინ. ალექსანდრე ქეშელაშვილი პუბლიკა