arcivi9

ჭანო კარგი იმედია ამ ცოტა ფანტასტიკური შინაარსის ნაშრომს არ იუკადრისებენ იცი, ცოტა მიკვირს რომ როგორც აქ, ისევე ფორუმ.გე-ზე შეკითხვებს კოსმოსურ ლიფტზე მისვამენ და არა თვითონ ჩემი თემის ამბავზე............

ჭანო მანდ შეიძლება საკუთარი ნაშრომების განთავსება? ჯერ მაგის განხორციელებამდე მაინც შორია.........

ჯერ ეს ამბავი თეორიულად უნდა დაიხვეწოს, რადგან პრაქტიკაში კოსმოსური ლიფტი კაი ხანი არ აშენდება

დაახლოებით ისე როგორ კაცი გამოაბამს თოკს ქვას და მის გარემო ატრიალებს

newstudio ეგ ჯერ არავინ იცის ჭანო საპირწონით ეგ უკვე კოსმოსური ლიფტის დამპროექტებლებს უნდა ჰკითხო

სრული ბოდვაა

საინტერესოა მაგრამ ამ თემას არ ეხება

სამწუხაროდ სწორედ მაშინ მომიწია გასვლა როცა კონფერენცია დაიწყო........

დღეს იყო უკვე?

paolo ღირს წინასწარ რა იცი რომელი აღმოჩენა რა შედეგს მოგცემს ერთხელ რეზერფორდს ჰკითხეს რა პრაქტიკული დანიშნულება აქვს თქვენს აღმოჩენებსო, მან უპასუხა არც არავითარიო. ჰოდა როცა მისმა მოწაფემ ჯემს ჩედვიკმა 1932 წელს აღმოაჩინა ნეიტრონი ახალი ეპოქა დაიწყო ბირთვულ ფიზიკაში, მალე აღმოაჩინეს ხელოვნური რადიოაქტიურობა, მერე ფერმიმ აღმოაჩინა ურანის დაშლა ნეიტრონებით (თუმცა მის არსს თუ სწორად მახსოვს ვერ ჩაწვდა, თავიდან ეგონა რომ ტრანსურანული ელემენტები აღმოვაჩინეო) და მალე ატომური ბომბიც შეიქმნა................

დაველოდები იმედია ვინმე ამით დაინტერესდება, თუ არადა მერე უნდა ვიფიქრო სხვაგან სად გავაცნო ხალხს ეს იდეა

T_A_T დააკვირდი სირენიანი მანქანა რომ გვერდზე ჩაგივლის მის ხმას როცა გიახლოვდება მისი ხმა თითქოს მაღალი, გამწივანი და შემაშფოთებელი ხდება ჩაგიქროლებს-და ხმა უფრო მშვიდია სინამდვილეში ხმა არ იცვლება უბრალოდ შენ გეჩვენება ასე ჭანო რამდენი მაინც? არსი ერთია..........

ჭანო მოხარული ვიქნები თუ ამ იდეით ვინმე სერიოზულად დაინტერესდება რათქმაუნდა მახსოვს ისიც მახსოვს რომ ეს რეფლექტორი მაშინ სიდიდით მესამე იყო კოსმოსში არსებულ ობიექტებს შორის, პირველზე "მირი" იყო და მეორეზე მაშინ უკვე გაშვებული საერთაშორისო კოსმოსური სადგური, უფრო სწორად მისი სეგმენტები, "ზარია" და "იუნითი". თავისთავად ძალიან საამაყო იყო ეს ძალიან კარგი იქნება

მასალა არსებობს-ესაა ნანომილები უბრალოდ ჯერ 40 000 კმ სიგრძისა არ არსებობს...............

ფორმულაში ნამდვილად არაფერი, ეს ზუსტად ვიცი

Saturn ეგ მე "საბავშვო ენციკლოპედიის" მე-3 ტომში წავიკითხე, იქვე ეწერა რომ ამისათვის 97 000 კმ/წმ სიჩქარეა საჭირო ჭანო დოპლერის ეფექტი ეხება ბგერასაც და სინათლესაც newstudio ქართულს არ ვგულისხმობდი, უცხოურში მინდა სადმე დავდო

ჭანო კი ეგ საკითხი არ ეხება ჩემს თემას, ეგ უშუალოდ კოსმოსურ ლიფტს ეხება და იმათ ვინც მას ააგებს

დოპლერის ეფექტი და ახალი სახის ელექტრომაგნიტური გამოსხივება ელექტრომაგნიტური გამოსხივების სპექტრი იყოფა რამდენიმე ნაწილად, როგორებიცაა მაგალითად: რადიოტალღები, მიკროტალღები, ინფრაწითელი გამოსხივება, ხილული სხივები, ულტრაიისფერი სხივები, რენტგენული გამოსხივება და გამა-სხივები. ეს ის ნაწილებია რომლებიც ცნობილია მეცნიერებისათვის დღესდღეისობით. საკითხი იმის შესახებ ელექტრომაგნიტური გამოსხივების სპექტრი უსასრულოა თუ არა ჯერჯერობით ბოლომდე ნათელი არ არის. ჩვენი მიზანი არ არის ამ საკითხის თეორიული გამოკვლევა რადგან ჩვენ შევეცდებით მხოლოდ იმას რომ “გავიხედოთ” ელექტრომაგნიტური გამოსხივების სპექტრის კიდეებიდან მიღმა რადგან სავსებით შესაძლებელია რომ მათ მიღმა არსებობდეს მეცნიერებისათვის ჯერ კიდევ უცნობი გამოსხივება. მათი არსებობის შესახებ ჯერ არაფერია ცნობილი თუმცა მეცნიერებაში თეორიული წინასწარმეტყველება ხშირად აღმოჩენას წინ უსწრებს ხოლმე და ამიტომ ჩვენ თამამად შეგვიძლია მათი არსებობის შესახებ ვივარაუდოთ. უნდა ითქვას რომ საკმაოდ ძნელი იქნებოდა გვეცადა მათი აღმოჩენა ბრმად და ალალბედზე ისე რომ არაფერი გვცოდნოდა მათი თვისებების შესახებ და არც იმის შესახებ თუ სად და როგორ პირობებში შეიძლებოდა მათი მიგნება. ამიტომ ვფიქრობ რომ გონივრული იქნებოდა გვეცადა მათი ხელოვნურად წარმოქმნა დღეისათვის ცნობილი ელექტრომაგნიტური გამოსხივებიდან, კერძოდ კი გამა-სხივებიდან. მაგალითად იმისათვის რომ გამა-სხივებზე მოკლეტალღოვანი გამოსხივება აღმოვაჩინოთ ჩვენ უნდა გამოვიყენოთ დოპლერის ეფექტი და საამისოდ რამდენიმე გზა არსებობს: 1. მოდით წარმოვიდგინოთ დიდი სიჩქარით მთვარისკენ მფრინავი კოსმოსური ხომალდი რომლის ბორტზე მოთავსებულია გამა-სხივების წყარო რომელიც გამოასხივებს რაც შეიძლება უმოკლეს გამა-სხივებს. ასევე წარმოიდგინეთ მთვარის ზედაპირზე მოთავსებული გამა-სხივების დეტექტორი რომლისკენაც არის მიმართული ზემოთხსენებული გამა-სხივების წყარო. დოპლერის ეფექტის თანახმად მთვარის ზედაპირზე მოთავსებულმა გამა-სხივების დეტექტორმა უნდა მიიღოს უფრო მოკლეტალღოვანი გამოსხივება ვიდრე მათ ასხივებდა კოსმოსურ ხომალდზე მოთავსებული გამა-სხივების წყარო (იისფერი წანაცვლება). მიიღებს კიდეც სავარაუდოდ თუკი ისინი (უფრო მოკლეტალღოვანი ელექტრომაგნიტური გამოსხივება) არსებობენ მაგრამ თუკი ელექტრომაგნიტური გამოსხივების სპექტრი გამა-სხივებზე მთავრდება (რაღაც გარკვეულ სიხშირეზე რათქმაუნდა) მაშინ მთვარის ზედაპირზე არსებული დეტექტორი მიიღებს იგივე ტალღის სიგრძის მქონე სხივებს ან მათ საერთოდ არ მიიღებს. ორივე შედეგი თავისთავად შესანიშნავი იქნება-დოპლერის ეფექტი არ იმუშავებს. მაგრამ თუკი ელექტრომაგნიტური გამოსხივების სპექტრი არ მთავრდება გამა-სხივებით მაშინ მთვარის ზედაპირზე მოთავსებული გამა-სხივების დეტექტორი მიიღებს უფრო მოკლეტალღოვან გამოსხივებას ვიდრე მათ ასხივებს კოსმოსური ხომალდი. ჩვენ ჯერჯერობით არაფერი ვიცით მათი თვისებების შესახებ და ეს სავარაუდოდ დააბრკოლებს მათ ზუსტად აღმოჩენას და იმის დადგენას თუ კერძოდ რა სიხშირის გამოსხივებასთან გვაქვს საქმე. თუმცა რაკი საერთოდ ელექტრომაგნიტური გამოსხივების თვისებები იცვლება თანდათანობით ჩვენ შეგვიძლია ვივარაუდოთ რომ ისინი გამა-სხივების მსგავსნი იქნებიან, ამიტომ პრინციპში მათ აღმოსაჩენად ჩვენ შეგვიძლია გამა-სხივების დეტექტორის გამოყენება ვცადოთ რომელიც გამოსხივების კვანტების ენერგიის ზუსტად გაზომავს და რათქმაუნდა მიღებული სიხშირე გამოთვლილს უნდა დაემთხვეს. მაგალითისათვის ჩვენ შეგვიძლია გამოვთვალოთ რა სიჩქარე იქნება საჭირო იმისათვის რომ დოპლერის ეფექტის საშუალებით რაიმე გარკვეული სიხშირის გამა-სხივებიდან მივიღოთ ვთქვათ ორჯერ მოკლეტალღოვანი, ანუ ორჯერ მეტი სიხშირის სხივები. როდესაც დამკვირვებელი უახლოვდება სინათლის წყაროს მაშინ აღქმული სინათლის სიხშირე გამოითვლება შემდეგი ფორმულით: http://s48.radikal.ru/i119/0911/28/7a6bd1a5d157.jpg სადაც fo-ესაა დამკვირვებლის მიერ აღქმული სიხშირე fs-გამოსხივებული სიხშირე v-მოძრაობის სიჩქარე c-სინათლის სიჩქარე ამ მარტივი ფორმულიდან ჩანს რომ ორჯერ მეტი სიხშირის მისაღებად საჭიროა უზარმაზარი სიჩქარე-180 000 კილომეტრი წამში. რათქმაუნდა ასეთი ექსპერიმენტის ჩატარება დღეს შეუძლებელია. უახლოეს მომავალში ჩვენ შეგვიძლია ველოდოთ მხოლოდ უმნიშვნელო პროგრესს ამ მხრივ. წამში რამდენიმე ათეული კილომეტრის მიღწევა უახლოეს მომავალში შესაძლებელი იქნება იონური ძრავების მეშვეობით და ამის მეოხებით ჩვენ შეგვეძლება მეტად უმნიშვნელო იისფერი წანაცვლების მიღება გამა-სხივების ყველაზე მოკლეტალღოვანი ნაწილიდან და არსებითად ასეთი ექსპერიმენტი შეგვიძლია წარმატებულად ჩაითვალოს რადგან ჩვენ ხელოვნურად მივიღებთ ახალი სახის გამოსხივებას ძველისგან. უნდა შევნიშნოთ რომ თავად ეს ექსპერიმენტი არსებითად საკმაოდ მარტივი იქნება (რასაც სამწუხაროდ ვერ ვიტყვით ექსპერიმენტის ტექნიკურ მხარეზე). კერძოდ, კოსმოსური ხომალდი საკმოდ მარტივი მოწყობილობის უნდა იყოს და უნდა შეიცავდეს რაც შეიძლება მძლავრ გამა-სხივების გამომსხივებელ ხელსაწყოს, იონურ ძრავას, ენერგიის წყაროს და სამართავ ხელსაწყოებს და სულ ესაა. მეტად სასურველია თუკი საწვავის მასის შეფარდება ხომალდის მასასთან რაც შეიძლება დიდი იქნება რადგან ჩვენი მიზანი იქნება ხომალდის რაც შეიძლება მაღალი სისწრაფის მიღება. ხომალდმა უნდა მიმართოს გამა-სხივების კონა მთვარის ზედაპირისკენ ისე რომ მან ამ ციური სხეულის ზედაპირზე საკმაო არეა მოიცვას რათა მიმღებმა დეტექტორმა იოლად დაიჭიროს მოსული გამოსხივება. ამ ექსპერიმენტის მეტად მნიშვნელოვანი საკითხი იქნება თუ სად უნდა მოთავსდეს თავიდან კოსმოსური ხომალდი და შემდეგ როგორ უნდა გაემართოს მთვარისკენ. როგორც ვთქვით საბოლოო მაღალი სისწრაფე აბსოლუტურად აუცილებელი პირობაა ექსპერიმენტის ჩასატარებლად, ამიტომ თუკი აღმოჩნდება რომ იონური ძრავის ტექნიკური თვისებებიდან გამომდინარე იგი ნელა კრეფს სიჩქარეს მაშინ ასეთი ექსპერიმენტი სავარაუდოდ არ უნდა ჩატარდეს დედამიწის მახლობელ სივრცეში რადგან დედამიწასა და მთვარეს შორის მანძილი (საშუალოდ 384 000 კილომეტრი) საკმარისი ვერ იქნება საბოლოო და საჭირო სიჩქარის ასაკრეფად. ასეთ შემთხვევაში ვფიქრობ რომ კოსმოსური ხომალდი (იგი აშკარად ბირთვული რეაქტორით უნდა იყოს აღჭურვილი) თავდაპირველად უნდა მოთავსდეს მზის ირგვლივ ორბიტაზე დედამიწასთან საკმაოდ ახლოს, ვთქვათ 155 მილიონ კილომეტრზე მზისგან და ექსპერიმენტის ჩატარების დროს დედამიწის ორბიტამდე დარჩენილი დაახლოებით 5 მილიონი კილომეტრი (ექსპერიმენტი უნდა ჩატარდეს მაშინ როდესაც დედამიწა და კოსმოსური ხომალდი მზის ირგვლივ ორბიტაზე მოძრაობისას ერთმანეთთან რაც შეიძლება ახლოს იქნებიან) რაც შეიძლება სწრაფად უნდა დაფაროს, ხოლო მოძრაობა მიმართული უნდა იყოს მთვარისკენ. რაც შეეხება სახიფათო და არასასურველ მოწყობილობას-ბირთვულ რეაქტორს, მისი გაუვნებელყოფა იოლად შეიძლება თუკი ექსპერიმენტის დამთავრების შემდეგ კოსმოსურ ხომალდს რეაქტორითურთ გავუშვებთ ღრმა კოსმოსში. ხომალდის საბოლოო სიჩქარე საკმარისი იქნება დედამიწის მახლობელ ორბიტაზე მეორე კოსმოსური სისწრაფის (დაახლოებით 42 კილომეტრი წამში) გასავითარებლად და დედამიწის მიდამოების სამუდამოდ დასატოვებლად. იგივე გზით შეგვიძლია ჩვენ მივიღოთ ზეგრძელი რადიოტალღები წითელი წანაცვლების მეშვეობით როცა კოსმოსური ხომალდი დიდი სისწრაფით დაშორდება მთვარის ზედაპირზე მოთავსებულ რადიომიმღებს. საბოლოო ჯამში შეიძლება ითქვას რომ დოპლერის ეფექტი ჩვენ მოგვცემს კარგ შესაძლებლობას იმისათვის რომ გავაფართოვოთ ჩვენი ცოდნა ელექტრომაგნიტური ტალღების შესახებ. 2. როგორც ჩვენ ვხედავთ ამდაგვარი ექსპერიმენტის ჩატარება უეჭველად მოითხოვს საკმაოდ მაღალ სიჩქარეებს რომელთა მიღწევა დღევანდელი ტექნოლოგიებით შეუძლებელია და ძალიან საეჭვოა რომ ეს შესაძლებელი იყოს უახლოეს მომავალში. ამიტომ ვფიქრობ რომ უკეთესი იქნებოდა ამ ექსპერიმენტის ჩატარება დედამიწაზე რაიმე გიგანტური ვაკუუმის კამერაში. რასაკვირველია ზემაღალ სიჩქარეები ისევ აბსოლუტურად აუცილებელი იქნება, ოღონდ ამ შემთხვევაში ჩვენ საქმე გვექნება არა სწორხაზობრივ მოძრაობასთან არამედ წრიულთან, საქმის არსი ამით არანაირად არ შეიცვლება. ეს ვაკუუმის კამერა უნდა დაახლოებით იმის მსგავსი რომელსაც იყენებენ კოსმონავტების წვრთნის დროს რათა მათ გაუძლონ მაღალ გადატვირთვებს. კამერის შუაგულში მოთავსებული იქნება ელექტრომოტორთან შეერთებული ლითონის ღერძი რომლის ბოლოში მოთავსებული იქნება უმოკლესი ტალღის სიგრძის მქონე გამა-სხივების გამომსხივებელი ხელსაწყო. ამ ღერძმა და მასზე მოთავსებულმა გამა-სხივების წყარომ უნდა იმოძრაონ რაც შეიძლება სწრაფად იმისათვის რომ წრიული მოძრაობის სისწრაფემ მიაღწიოს ვთქვათ სინათლის სისწრაფის 90 %, ანუ 270 000 კილომეტრს წამში. ზემოთხსენებული კამერიდან ჰაერი გამოტუმბული უნდა იყოს რაც შეიძლება ბოლომდე ორი არსებითი მიზეზის გამო: ა) ჰაერი საერთოდ სწრაფად შთანთქავს რენტგენულ სხივებს, გამა-სხივებს და საფიქრებელია რომ იგი ასევე ხარბად შთანთქავს ახლადმიღებულ უცნობი სახის გამოსხივებას. ბ) სწრაფად მოძრავი ღერძისათვის ჰაერი შექმნის უდიდეს დაბრკოლებას, გამოიწვევს ხახუნს და ღერძის კორპუსის ძლიერ გაცხელებას რაც სრულიად დაუშვებელია. როგორც მე ვფიქრობ ამ ვაკუუმის კამერის ფართობი მეტად დიდი უნდა იყოს. ამოსავალი წერტილი ესაა ცხადია ლითონის ღერძის და კერძოდ მასზე მოთავსებული გამა-სხივების წყაროს წრიული მოძრაობის უკიდურესად მაღალი სისწრაფე, როგორც ვთქვით 270 000 კილომეტრი წამში. თუკი პირობითად ავიღებთ რომ ელექტრომოტორი (რომელიც ამ ღერძს აბრუნებს) წამში ათასჯერ ბრუნავს მაშინ მეტად მარტივი გამოთვლებით გამოდის რომ წრეწირის სიგრძე უნდა იყოს 270 კილომეტრი, ხოლო თავად ღერძის სიგრძე (ანუ მის მიერ შემოწერილი წრეწირის რადიუსი) კი 43 კილომეტრი. ეს საკმაოდ დიდი სიდიდეა და საეჭვოა დედამიწის პირობებში უახლოეს მომავალში ასეთი გრანდიოზული ნაგებობა დააპროექტოს და შექმნას და ისიც მასში მაღალი ვაკუუმით. ამიტომ აქ სასურველია ელექტრომოტორის ღერძის ბრუნვის რაც შეიძლება მაღალ სისწრაფეს მივაღწიოთ. ასეთი ექსპერმენტის ჩატარება დედამიწაზე უფრო იოლი იქნება ვიდრე კოსმოსში ორი მიზეზის გამო: ა) არ იქნება საჭირო უდიდესი სისწრაფით მფრინავი კოსმოსური ხომალდის აგება რადგან მაღალი სისწრაფეების განვითარება დღევანდელი და უახლოესი მომავლის ტექნოლოგიებით შეუძლებელია. ბ) დიდი ზომის ვაკუუმის კამერის აგება უფრო იოლი იქნება ვიდრე დიდი სისწრაფით მფრინავი კოსმოსური ხომალდისა, თვით იმ შემთხვევაშიც კი რომ მოგვეხერხებინა აუცილებელი მაღალი სისწრაფეების მიღწევა. ვაკუუმის კამერის შემთხვევაში მიღწეული მაღალი სისწრაფეები სრულიად საკმარისი იქნება საგრძნობი იისფერი წანაცვლების მისაღებად გამა-სხივებიდან. როგორც მე ვფიქრობ გამა-სხივების გამომსხივებელი ხელსაწყო მოთავსებული უნდა იყოს სწრაფად მბრუნავი ღერძის დაბოლოებებზე (ასეთი ღერძი და შესაბამისად გამა-სხივების წყაროები შეიძლება იყოს ორი ან ოთხი ჯერ ერთი მთელი ამ კოსტრუქციის წონასწორობის შესანარჩუნებლად და მეორეც, მათი საშუალებით შესაძლებელი იქნება ახალი სახის გამოსხივების უფრო სტაბილურად მიღება. კერძოდ, წრიული მოძრაობისას როცა გამა-სხივების წყაროსა და მის დეტექტორს შორის კუთხე იცვლება განუწყვეტლივ შეიცვლება მიღებული ახალი სახის გამოსხივების სიხშირე, იგი ხან მეტი იქნება საწყისი გამა-სხივების სიხშირეზე და ხან ნაკლები და გამოსხივების გრაფიკზე ამას სინუსოიდის სახე ექნება სადაც მხოლოდ ერთ მომენტში მივიღებთ ჩვენ ყველაზე უფრო მაღალი სიხშირის და მაშასადამე ყველაზე უფრო სასურველ გამოსხივებას. ხოლო თუ გამა-სხივების წყარო ბევრი იქნება მაშინ თითქმის განუწყვეტლივ შეიძლება უმაღლესი სიხშირის გამოსხივების მიღება, ანუ ზოგადად უფრო სტაბილურ ფონს მივიღებთ) რადგან გამა-სხივების წყარო უფრო მარტივი მოწყობილობისაა (აქ ვფიქრობ რომელიმე რადიოაქტიური ელემენტი უნდა გამოვიყენოთ) და აჩქარებულ მოძრაობას უკეთ გაუძლებს ვიდრე გამა-სხივების დეტექტორები რომლებიც უფრო რთული აღნაგობისაა და რომლებიც მოთავსებულნი უნდა იყვნენ ამ ვაკუუმის კამერის შიდა კედლებზე სწრაფად მოძრავი ღერძის გასწვრივ, იგივე სიმაღლეზე. სხვათაშორის ეს დეტექტორებიც შეიძლება რამდენიმე წყვილი იყოს იმისათვის რომ ახალი, უფრო მაღალი სიხშირის გამოსხივება უფრო სტაბილური ფონის სახით მივიღოთ რაზეც ზემოთ გვქონდა ლაპარაკი. რაც შეეხება თვითონ გამა-სხივების წყაროს, ამ შემთხვევაში უნდა გამოვიყენოთ ისეთი რადიოაქტიური იზოტოპი რომელიც ყველაზე მოკლეტალღოვან გამა-სხივებს ასხივებს, კერძოდ გალიუმ-66 იზოტოპი რომლის მიერ გამოსხივებული გამა-სხივების კვანტების ენერგია უტოლდება 4806 keV (მონაცემი აღებულია აქედან, გვ. 5) 3. ყველა საჭირო მოწყობილობა, როგორიცაა მაგალითად მეტალის ღერძი, ელექტროძრავა, გამა-სხივების გამომსხივებელი და მათი დეტექტორი შესაძლებელია აგრეთვე მოთავსდეს მთვარის ზედაპირზე. ზემოთხსენებულ მეორე გზას რომელიც გულისხმობდა ახალი სახის გამოსხივების მიღებას გიგანტურ ვაკუუმის კამერაში აქვს ერთი არსებითი ნაკლი: მასში ჩვენ უნდა გამოვიყენოთ რადიოაქტიური ნივთიერება (კერძოდ გალიუმ-66) რომლის მიერ გამოსხივებული გამა-სხივების კვანტების ენერგია შეადგენს 4806 keV რაც მეტად ცოტაა. ჩვენ მასში კი შევძლებთ დოპლერის ეფექტის მეშვეობით უფრო მოკლეტალღოვანი გამოსხივების მიღებას მაგრამ ეს იქნება ის შედარებით უფრო მოკლეტალღოვანი გამა-სხივები რომელთაც ჩვენ სხვა გზით უკვე ვღებულობთ ხოლმე-კერძოდ ამაჩქარებლებში ან გამოსხივების კოსმოსურ წყაროებში. აი აქ უნდა ითქვას რომ კოსმოსი ყველაზე უფრო მოკლეტალღოვანი გამოსხივების მშვენიერი წყაროა, კერძოდ ჩვენი გალაქტიკის ბირთვი ასხივებს 3,5 TeV ენერგიის კვანტებს (მაშასადამე გალიუმ-66-ზე დაახლოებით მილიონჯერ მეტი ენერგიის მქონე გამა-კვანტებს). შესაბამისად სწორედ ეს გამოსხივება უნდა იყოს ჩვენს ექსპერიმენტში საწყისი წერტილი. ამიტომ ყველაფერი ზემოთხსენებული მოწყობილობა ექსპერიმენტის ჩასატარებლად უნდა დამონტაჟდეს მთვარის ზედაპირზე, ცხადია გამა-სხივების წყაროს გარდა რომლის როლს ჩვენი გალაქტიკის ბირთვი ითამაშებს. თუკი ამ ექსპერიმენტს ჩვენ მთვარეზე ჩავატარებთ მაშინ საჭირო არ იქნება დიდი ზომის ვაკუუმის კამერების აგება რადგან მთვარის ზედაპირზე ისედაც ვაკუუმია. რათქმაუნდა მთელი ეს წამოწყება შეიძლება დაიწყოს მაშინ როცა უახლოეს მომავალში მთვარეზე აშენდება მუდმივმოქმედი ბაზა. 4. ასეთი ექსპერიმენტი შეიძლება აგრეთვე დედამიწის ან მთვარის ირგვლივ ორბიტაზე ჩატარდეს. უნდა ითქვას რომ ერთი მხრივ ეს უკეთესიც იქნება რადგან ამ შემთხვევაში უფრო იოლი იქნება რაიმე კონსტრუქციის დედამიწის ირგვლივ ორბიტაზე აწყობა და შემდეგ მისი უფრო მაღალ ორბიტაზე გადაყვანა და ამას არავითარი ბაზის არსებობა მთვარეზე არ დასჭირდება. ამასთან რაკი ყველაზე მოკლეტალღოვანი გამა-სხივების წყაროს როლს ერთი ობიექტი-ჩვენი გალაქტიკის ბირთვი ითამაშებს მაშინ მთელი ეს კონსტრუქცია მთვარის ზედაპირზე მხოლოდ ისეთ ადგილზე უნდა დამონტაჟდეს საიდანაც კარგად ჩანს ჩვენი გალაქტიკის ბირთვი, ამასთან სასურველია თუკი ეს ადგილი მოსწორებული იქნება რომ დაბრკოლება არ შეექმნას მეტალის ღერძების სწრაფ მოძრაობას. ეს პრობლემები თავიდან შეიძლება ავიცილოთ როგორც ვთქვით მთელი ამ კოსტრუქციის დედამიწის ორგვლივ ორბიტაზე აწყობით. კოსმოსურ სივრცეში ჩვენი გალაქტიკის ბირთვი გამოჩნდება ყოველთვის. თუმცა უნდა აღინიშნოს რომ უშუალოდ დედამიწის ირგვლივ ორბიტაზე უნდა აიწყოს თავად ეს კონსტრუქცია, ხოლო მეტალის გრძელი ღერძები უნდა გაიშალოს (თავდაპირველად ისინი რასაკვირველია დაკეცილ მდგომარეობაში იქნებიან მათ ბოლოებზე მოთავსებულ გამა-სხივების დეტექტორებთან ერთად) ხოლო თავად ეს ექსპერიმენტი უნდა ჩატარდეს ისეთ ადგილას სადაც ჩვენ გვექნება 100 %-იანი გარანტია იმისა რომ ე.წ. კოსმოსური ნაგვის (ესაა ძველი, უკვე აღარ მოქმედი თანამგზავრები, რაკეტა-მატარებლების ზედა საფეხურები რომლებიც თანამგზავრების ორბიტაზე გაყვანის მერე კოსმოსში რჩებიან, აგრეთვე სხვადასხვა თანამგზავრების დაჯახებების შედეგად წარმოქმნილი უამრავი წვრილი ნამსხვრევები. სხვათაშორის ეს უკანაკნელნი განსაკუთრებით ბევრნი არიან და უფრო უსიამოვნო პრობლემას წარმოადგენენ ვიდრე შედარებით უფრო დიდი ზომის ობიექტები) არცერთი წარმომადგენელი არ დაეხაჯახება ჩვენს კონსტრუქციას, განსაკუთრებით კი უშუალოდ ექსპერიმენტის ჩატარების დროს რადგან უდიდესი სისწრაფით მოძრავ ლითონის ღერძებს დაჯახებისთანავე ნებისმიერი სხვა ობიექტი ბოლოს მოუღებს. ამიტომ ეს ექსპერიმენტი უნდა ჩატარდეს ან დედამიწის მეტად მაღალ ორბიტებზე, ვთქვათ 200 000 კილომეტრ სიმაღლეზე ან სულაც მთვარის ირგვლივ ორბიტაზე. ბოლო ორი (მესამე და მეოთხე) ვარიანტი გაცილებით უფრო მისაღებია ვიდრე პირველი ორი შემდეგი მიზეზების გამო: ა) კოსმოსი შეიცავს იმ გამა სხივებს რომელთა ტალღის სიგრძე გაცილებით ნაკლებია ვიდრე დედამიწაზე რადიაქტიური იზოტოპების და ამაჩქარებლების მიერ გამოსხივებული გამა-სხივების ტალღის სიგრძე და ამით კოსმოსი უფრო მოსახერხებელი არენაა ჩვენი ექსპერიმენტის ჩასატარებლად. ბ) კოსმოსი ჩვენ საშუალებას მოგვცემს დიდი ზომის კონსტრუქციების გასაშლელად რომელიც აუცილებელი პირობაა მაღალი სიჩქარეების მისაღწევად. რათქმაუნდა კოსმოსში ტვირთის გატანა მოითხოვს დიდი ფინანსურ და შრომით დანახარჯებს მაგრამ მაინც საფიქრებელია რომ სწორედ კოსმოსია შესაფერისი ადგილი ისეთი ექსპერიმენტების ჩასატარებლად რომელიც გულისხმობს აქამდე არნახული უცნობი გამოსხივების ხელოვნურად მიღებას ცნობილი გამა-გამოსხივებიდან. როგორც მე წარმომიდგენია მთელი ეს მოწყობილობა იქნება გიგანტური ბაქნის მსგავსი რომლის ცენტრალური ნაწილი იქნება ბირთვული რეაქტორი, მძლავრი ელექტროძრავა, მასთან შეერთებული წყვილი რაოდენობის (ვფიქრობ ეს იმისათვის რომ მთელი ეს კონსტრუქცია გაწონასწორებული იყოს) წვრილი მეტალისგან დამზადებული სწრაფად მბრუნავი ღერძი. ღერძი წვრილი უნდა იყოს ჯერ ერთი იმიტომ რომ დიდი სისქის შემთხვევაში მძიმე იქნება და უფრო გაძნელდება მისი გატანა ორბიტაზე და ამასთან მსხვილი ღერძის გაშლაც (იგი თავიდან ხომ დაკეცილ მდგომარეობაში იქნება) გაძნელდება. ღერძი უნდა გაიშალოს ნელა და რაც მთავარია მისი დატრიალება და აჩქარება სასურველ წრიულ სიჩქარემდე (270 000 კილომეტრი წამში) უნდა მოხდეს ნელა რათა გამოირიცხოს ყოველგვარი მექანიკური თუ სხვა სახის დაბრკოლება და პრობლემა რომელსაც შეეძლება ამ შესანიშნავი ექსპერიმენტის წარუმატებლად დასრულება. ზემოთხსენებულ სიჩქარემდე (270 000 კილომეტრი წამში) აჩქარების შედეგად ჩვენ მივიღებთ საწყისიდან 4,35-ჯერ მეტი სიხშირის და ენერგიის მქონე გამოსხივებას. სხვათაშორის უნდა აღინიშნოს ისიც რომ თუკი ღერძები საკმაოდ გრძელი იქნება მაშინ არ იქნება საჭირო რომ ელექტრომოტორმა ძალიან სწრაფად იმოძრაოს რადგან წრის დიდი რადიუსის შემთხვევაში (წრის რადიუსის როლს აქ ითამაშებს ლითონის ღერძების სიგრძე) ღერძების ბოლოების წრიული მოძრაობის სისწრაფე ისედაც საკმაოდ მაღალი იქნება. დასასრულს, კიდევ ერთი საინტერესო მომენტის შესახებ. ფიზიკის კანონებიდან თითქოს გამომდინარეობს რომ ელექტრომაგნიტური ტალღების სპექტრი უსასრულო არ უნდა იყოს (ყოველ შემთხვევაში გამა-სხივების მხარეს), კერძოდ ყველაზე მოკლე სიგრძე (ანუ ტალღის სიგრძე ელექტრომაგნიტური გამოსხივებისათვის) რაც კი შეიძლება ფიზიკურ სხეულს ჰქონდეს ესაა ე.წ. პლანკის სიგრძე რომელზეც მცირე სხეული არ არსებობს და ამ სიგრძეს შესაბამება 10^19 GeV ენერგიის მქონე გამოსხივების კვანტები. როდესაც შესაძლებელი იქნება ამ ენერგიის მქონე ელექტრომაგნიტური გამოსხივების მიღება (ცხადია ეს მეტად შორეული მომავლის საქმეა) მაშინ შეიძლება ჩვენი ექსპერიმენტის კიდევ ერთხელ ჩატარება, საწყის გამოსხივებად ამ ენერგიის (10^19 GeV) მქონე კვანტების აღება და დოპლერის ეფექტის მეშვეობით მასზე უფრო მოკლეტალღოვანი გამოსხივების მიღება. ამ შემთხვევაში ჩვენ შეგვეძლება ვნახოთ რომელი ეფექტი იმუშავებს-დოპლერის ეფექტი თუ პლანკის სიგრძის პრინციპი. http://img4.imageshack.us/img4/8788/dopleri.jpg ფორუმ.გე-ზე ეს თემაც იდო მაგრამ ის არ მითხრეს სად შეიძლება გამოვაქვეყნო იგი იქნებ თქვენ იცოდეთ?

lasha_alo მთლად ტრაგედია არაა ჯერ მაგრამ მალე იქნება, ჰოდა თავი უნდა დავიზღვიოთ სხვების აზრიც მაინტერესებს

კოსმოსური ლიფტი კოსმოსური ნაგვის წინააღმდეგ კოსმოსური ნაგავი ესაა დედამიწის მახლობელ ორბიტაზე ყველა იმ ხელოვნური ობიექტების ერთობლიობა რომლებიც უკვე აღარ გამოიყენება ადამიანის მიერ. ესენი არიან ვადაგასული თანამგზავრები, რაკეტა-მატარებლების ზედა საფეხურები რომლებიც ორბიტაზე რჩებიან, მყარსაწვავიანი რაკეტების საწვავის დაწვისგან დარჩენილი წვრილი ნაწილაკები, სხვადასხვა თანამგზავრების დაჯახებების შედეგად წარმოშობილი უამრავი წვრილი ნამსხვრევები რომლებიც განსაკუთრებით საშიშნი არიან რადგან მათი აღმოჩენა და თვალის დევნება გაცილებით ძნელია ვიდრე მსხვილი ობიექტებისა. 1957 წელს კოსმოსური ერის დაწყებიდან დიდი რაოდენობით სხვადასხვა დანიშნულების თანამგზავრი იქნა გაყვანილი დედამიწის ირგვლივ ორბიტაზე და მათი სულ უფროდაუფრო მზარდი რაოდენობა (შე)ქმნის დიდ პრობლემას. ზოგიერთი შეფასების თანახმად კოსმოსური ნაგავი უახლოეს ხანებში თანამგზავრების თვით ორბიტაზე გატანას შეუშლის ხელს. როგორც ცნობილია კოსმოსურ რბოლაში სულ უფრო და უფრო მეტი ქვეყნები ებმებიან და სწორედ ამიტომ კოსმოსური ობიექტების (როგორც კოსმოსური ნაგვის, ასევე მოქმედი თანამგზავრების) რიცხვი სწრაფად იზრდება. ყველაზე უსიამოვნოა ზემოთ აღნიშნული მოვლენა როდესაც თანამგზავრები ერთმანეთთან დაჯახების შედეგად წარმოქმნიან უამრავ წვრილ ნამსხვრევს (“კესლერის სინდრომი”). ერთ-ერთი ასეთი მსხვილი შეჯახება მოხდა 2009 წლის 10 თებერვალს როდესაც უკვე აღარ მოქმედი თანამგზავრი Kosmos-2251 შეეჯახა მოქმედ Iridium 33თანამგზავრს ჩრდილოეთ ციმბირის თავზე 42 120 კმ/სთ სიჩქარით. ამ დაჯახებამ გაანადგურა ორივე თანამგზავრი და წარმოშვა კოსმოსური ნაგვის კიდევ ერთი გროვა რომელის შემადგენელ ნაწილთა ზუსტი რაოდენობა ჯერ არაა ცნობილი (არანაკლებ ათასია იმ ნამსხვრევების რიცხვი რომელთა ზომა 10 სანტიმეტრს აღემატება). ასეთი წვრილი და დიდი რაოდენობით ნამსხვრევების თვალყურის დევნებაც გაცილებით ძნელია და მათი მოცილებაც. თუკი ასე გაგრძელდება, რამდენიმე ათეულის წლის შემდეგ დედამიწის ირგვლივ წარმოიშვება მტვრის და წვრილი ნამსხვრევების მთელი რგოლი. ამ პრობლემის მოსაგვარებლად მრავალი იდეა იქნა შემოთავაზებული, მაგალითად: კოსმოსური ნაგვის “შეწოვა” ატმოსფეროში; ლაზერების გამოყენება წვრილი ნამსხვრევების ასაორთქლებლად ან მათი გადაადგილება ისეთ ორბიტაზე საიდანაც ისინი მალე შევლენ ატმოსფეროში; უზარმაზარი აეროზოლური გელების გამოყენება რომ მათ შთანთქან კოსმოსური ნაგვის წარმომადგენლები და ძირს დაუშვან ისინი. მე ვფიქრობ რომ ამ პრობლემის მოსაგვარებლად არსებობს კიდევ ერთი გზა რისთვისაც ჩვენ კოსმოსური ლიფტის გამოყენება დაგვჭირდება. საერთოდ რა პრინციპული გზების გამოყენებით შეიძლება კოსმოსური ნაგავი იქნეს მოცილებული? ჩვენ შეგვიძლია ან მათი სიჩქარის შემცირება ან მათი ორბიტების შეცვლა ისე რომ ისინი შევიდნენ ატმოსფეროში სპირალური ტრაექტორიით და დაიწვან. პირველი გზა-თანამგზავრების სიჩქარეთა შემცირება (სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ-მათი კინეტიკური ენერგიის შემცირება) პირველი კოსმოსური სიჩქარის ქვემოთ და ამგვარად მათი იძულება რომ შევიდნენ ატმოსფეროში და დაიწვან საკმაოდ პერსპექტიული ჩანს. პრაქტიკაში ეს შეიძლება მიღწეულ იქნეს თანამგზავრების მოძრაობის ტრაექტორიაზე რაიმე ფიზიკური დაბრკოლების შექმნის მეშვეობით. რა არის კოსმოსური ლიფტი რომლის მეშვეობით ჩვენ ვგეგმავთ კოსმოსური ნაგვის მოცილებას? ეს იქნება მეტად მაღალი და შვეული სტრუქტურა რომლის ცენტრალური ნაწილი უნდა იყოს განსაკუთრებით მტკიცე და მოქნილი მასალისგან დამზადებული წვრილი ბაგირი რომლის ერთი ბოლო მიმაგრებული იქნება დედამიწაზე ეკვატორზე არსებულ საბაზისო სადგურზე, ხოლო მეორე კოსმოსში რამდენიმე ათეული ათასი კილომეტრ სიმაღლეზე არსებულ საპირწონეზე. ცენტრიდანული ძალის გამო მთელი ეს სტრუქტურა იქნება დაჭიმულ მდგომარეობაში მაგრამ მისი ბაგირი ბუნებრივია რომ გაივლის მთელ ამ სივრცეს-დედამიწის ზედაპირიდან რამდენიმე ათეულ ათას კილომეტრ სიმაღლეზე და იგი ცხადია გადაკვეთს დედამიწის ირგვლივ მოძრავ თანამგზავრთა ორბიტებს სადაც რამდენიმე ასეულ კილომეტრ სიმაღლეზე ხელოვნური ობიექტების რაოდენობა განსაკუთრებით დიდია და მათი კოსმოსური ლიფტის ბაგირთან შეჯახების საფრთხეც ყველაზე მაღალია. ამის გამო კოსმოსური ნაგავი ყველაზე დიდ პრობლემას შეუქმნის სწორედ კოსმოსურ ლიფტს და შესაბამისად ბუნებრივია ზუსტად კოსმოსური ლიფტის გამოყენება მისი უპირველესი მტრის-კოსმოსური ნაგვის წინააღმდეგ ბრძოლაში. http://img691.imageshack.us/img691/4352/spacedebrissmall.jpg კოსმოსური ნაგვის სივრცული განაწილება სიმაღლის მიხედვით ევროპის კოსმოსური სააგენტოს მონაცემებით კერძოდ რა სახის ფიზიკური დაბრკოლება შეიძლება გამოყენებულ იქნეს კოსმოსური ნაგვის წინააღმდეგ ბრძოლაში? მე ეს წარმომიდგენია როგორც გიგანტური ზომის ლითონის თხელი ფურცლისგან დამზადებული ფირფიტები რომლებიც მიუმაგრდება კოსმოსური ლიფტის ბაგირზე მრბოლავ კაბინას (სწორედ ამ კაბინის მოვალეობა იქნება კოსმოსური ლიფტის ბაგირზე ზემოთ-ქვემოთ მოძრაობა და კოსმოსში ტვირთის გატანა). ვფიქრობ რომ ფირფიტების რაოდენობა ორს უნდა შეადგენდნენ (კაბინის ორ სხვადასხვა მხარეს) და ისინი უნდა იყვნენ განლაგებულნი იმ მიმართულებით რომ რაც შეიძლება მეტი უმოქმედო თანამგზავრი და კოსმოსური ნაგვის წარმომადგენლები დაეჯახონ მათ. რაკი საერთოდ თანამგზავრები სხვადასხვა მიმართულებით ტრიალებენ დედამიწის გარშემო და მათი ორბიტების დახრილობებიც სხვადასხვაა ეკვატორის მიმართ, ძნელი იქნებოდა ამ ფირფიტების იმგვარად განლაგება რომ მოცემულ სიმაღლეზე ყველა თანამგზავრი (უფრო სწორად კოსმოსური ნაგვის წარმომადგენელი და არა მოქმედი თანამგზავრი) დაჯახებოდა მათ. თუმცა რაკი თანამგზავრების უმრავლესობა დასავლეთიდან აღმოსავლეთით ბრუნავს, ფიქრობ რომ ეს ფირფიტები განლაგებულნი უნდა იყვნენ მერიდიანების გასწვრივ, ანუ ერთი მათგანი ჩრდილოეთისკენ, ხოლო მეორე სამხრეთისკენ რომ რაც შეიძლება მეტი თანამგზავრისათვის მათმა სიბრტყემ შეადგინოს მართი ან მასთან მიახლოებული კუთხე და რაც შეიძლება მეტი თანამგზავრი დაეჯახოს მათ. ქვემოთ სურათზე ნაჩვენებია ამ კონსტრუქციის სქემატური გამოსახულება: http://img695.imageshack.us/img695/1478/19392222.jpg აქ ბუნებრივად დაიბადება შეკითხვა: კოსმოსური ნაგვის რაოდენობა როგორც ვთქვით საკმაოდ დიდია და იგი ყოველწლიურად სწრაფი ტემპით იზრდება; ეს ნაგავი კოსმოსში განაწილებულია საკმაოდ დიდ მოცულობაზე და რამდენად ეფექტური იქნება ამ კონსტრუქცის მუშაობა ხსენებული პრობლემის მოსაგვარებლად? პასუხი ასეთია: ყოველი თანამგზავრი დედამიწის ირგვლივ მოძრაობისას კვეთს ეკვატორს ორჯერ ერთი სრული ბრუნის შემთხვევაში. როგორი დახრილობაც არ უნდა ჰქონდეს თანამგზავრის ორბიტას (45°, 75°, 82° და ა.შ.), როგორი ექსცენტრისიტეტიც არ უნდა ჰქონდეს მას (წრიული ორბიტაა თუ გაწელილი)-ყოველი თანამგზავრი კვეთს ეკვატორს, რათქმაუნდა თანამგზავრის ეკვატორთან გადაკვეთის წერტილი ყოველი ბრუნის შემთხვევაში სხვადასხვა იქნება (ანუ სხვადასხვა მერიდიანზე მოხდება ეს), მაგრამ ერთი რომელიმე ბრუნის შემთხვევაში თანამგზავრი ეკვატორს უეჭველად გადაკვეთს იქ სადაც კოსმოსური ლიფტი და მისი ლითონის ფირფიტები იქნება განლაგებული და დაეჯახება მათ, ამასთან თანამგზავრების ზოგადად სწრაფად მოძრაობის გამო ეს საკმაოდ ხშირად და მალე მოხდება. მე ვფიქრობ რომ ლითონის გიგანტური ფირფიტები უნდა დამზადდეს ისე რომ კოსმოსური ნაგვის წარმომადგენლები მათზე დაჯახებისას არ უნდა აირეკლონ მათგან. ჯერ ერთი იმიტომ რომ არეკვლის შემთხვევაში კოსმოსური ნაგვის ნებისმიერი წარმომადგენლის უზარმაზარი კინეტიკური ენერგია ცოტათი მაინც წაანაცვლებს კოსმოსური ლიფტის მთელს კონსტრუქციას და ეს არასასურველია; მეორეც, ძნელი წარმოსადგენია გამოიძებნოს ისეთი მასალა რომლისგან დამზადებული ფირფიტა ასეთ დაჯახებას (თანამგზავრების სიჩქარე დაახლოებით 8 კმ/წმ ტოლია და ეს მცირე სიდიდე არაა) უვნებელი გაუძლებდეს. აქედან გამომდინარე ვფიქრობ რომ კოსმოსური ნაგვის წარმომადგენელმა დაჯახებისას უნდა გახვრიტოს ეს ფირფიტა; ამ დაჯახების შედეგად მისი (თანამგზავრის) სიჩქარე შემცირდება რადგან თავისი კინეტიკური ენერგიის ნაწილს გადასცემს ფირფიტას და მთლიანად კოსმოსურ ლიფტს, ენერგიის ნაწილი კი დაიხარჯება ფირფიტების გაცხელებაზე. თანამგზავრის ნაწილები (დაჯახებისას თანამგზავრი საფიქრებელია რომ ნაწილებად დაიშლება) კი გახვრეტის შემდეგ გააგრძელებენ მოძრაობას დედამიწის ირგვლივ შედარებით ნაკლები სიჩქარით და გარკვეული ხნის შემდეგ სპირალური ტრაექტორიით შევლენ დედამიწის ატმოსფეროში და დაიწვებიან, ეს კი სწორედ ისაა რაც ჩვენ გვჭირდება. საკითხი იმის შესახებ თუ კერძოდ რამდენი ხნის შემდეგ შევა დაჯახებაგამოვლილი თანამგზავრი (უფრო სწორად მისი ნამსხვრევები უკვე) ატმოსფეროში, განისაზღვრება იმით თუ დაჯახების შემდეგ რამდენად შემცირდება თანამგზავრის სიჩქარე, რა სიმაღლეზე იმყოფებდა თანამგზავრი დაჯახებამდე და ა.შ. რამდენად დიდი იქნება განსხვავება თანამგზავრის და კოსმოსური ლიფტის ბაგირის სიჩქარეებს შორის? ანუ რა სიჩქარით დაეჯახება კოსმოსური ნაგავი ფირფიტებს? ძირითადში ეს დამოკიდებულია სიმაღლეზე ზღვის დონიდან და ნაწილობრივ ასევე თანამგზავრის ორბიტის ექსცენტრისიტეტზე. კარგადაა ცნობილი რომ პირველი და მეორე კოსმოსური სიჩქარეების მნიშვნელობები სიმაღლის ზრდასთან ერთად მცირდება მაშინ როცა კოსმოსური ლიფტის ბაგირის ყოველი წერტილის დედამიწის ირგვლივ წრიული მოძრაობის სიჩქარე იზრდება; თუმცაღა დედამიწიდან რამდენიმე ასეულ კილომეტრ სიმაღლეზე მათ შორის ეს განსხვავება საგრძნობია, ეს ნათლად ჩანს შემდეგი ცხრილიდან: http://img100.imageshack.us/img100/7011/cxrili.jpg *შენიშვნა: 35 786 კმ სიმაღლეზე პირველი კოსმოსური სიჩქარის მნიშვნელობა და კოსმოსური ლიფტის ბაგირის მოძრაობის სისწრაფე ერთმანეთს ემთხვევა-ეს გეოსტაციონარული ორბიტაა. **შენიშვნა: 46 650 კმ სიმაღლეზე მეორე კოსმოსური სიჩქარის და კოსმოსური ლიფტის ბაგირის მოძრაობის სისწრაფე ერთმანეთს ემთხვევა-ამ სიმაღლეზე მყოფ მგზავრს შეუძლია ნებისმიერი საგანი გაუშვას მთვარის ან სხვა პლანეტების მიმართულებით, საჭირო იქნება მხოლოდ ამ საგნის ხელებიდან გაშვება. როგორც ამ ცხრილიდან ჩანს განსხვავება პირველ კოსმოსურ სიჩქარესა და კოსმოსური ლიფტის ბაგირის მოძრაობის სისწრაფეს შორის საკმაოდ დიდია დედამიწის ზედაპირიდან რამდენიმე ასეულ კილომეტრ სიმაღლეზე,სწორედ ამ სიმაღლეებზეა კოსმოსური ნაგვის დიდი ნაწილი თავმოყრილი. შევნიშნავთ, რომ ჩვენ სულაც არ გვჭირდება კოსმოსური ნაგვის წარმომადგენლების სისწრაფის მნიშვნელოვნად შემცირება. მთავარია რომ დაჯახების შემდეგ მათი სისწრაფე მოცემულ სიმაღლეზე პირველი კოსმოსური სიჩქარის ქვემოთ შემცირდეს და ეს საკმარისი იქნება მათ შესასვლელად დედამიწის ატმოსფეროში სპირალური ორბიტით და მათ დასაწვავად. აქ შეკითხვა იბადება: გაუძლებს კი კოსმოსური ლიფტი მთელ ამ კონსტრუქციის წონას რომელიც უეჭველად არაერთ ტონას შეადგენს? საჭიროა პასუხი გაეცეს მეორე შეკითხვასაც-რამდენი დრო დასჭირდება კოსმოსური ნაგვის ნაწილის მაინც მოსაცილებლად ამ კონსტრუქციას? კოსმოსური ლიფტი უეჭველად ბევრ მიზანს მოემსახურება და ბევრი ტვირთის გატანა მოხდება მისი მეშვეობით კოსმოსში, შესაბამისად ეს კონსტრუქცია შეუქმნის დამატებით პრობლემებს კოსმოსურ ლიფტს, სად არის გონივრული გამოსავალი? მე ვფიქრობ ასე: კოსმოსური ნაგვის რაოდენობა ყოველწლიურად საგანგაშო ტემპით მატულობს და ძალიან მალე უბრალოდ სასიცოცხლოდ აუცილებელი იქნება მათ წინააღმდეგ სრულიად გადამწყვეტი ზომების მიღება რადაც არ უნდა დაუჯდეს ეს კაცობრიობას; ამიტომ დროებით მაინც აუცილებელია კოსმოსური ლიფტის გამოყენება მისივე უპირველესი მტრის წინააღმდეგ ბრძოლაში, რის შემდეგად მას მუშაობისას საფრთხე აღარ დაემუქრება. ამას გარდა, რაკი თანამგზავრები დედამიწის ირგვლივ საერთოდ სწრაფად მოძრაობენ მათგან ორბიტის გასუფთავება არ წაიღებს დიდ დროს. მუშაობის დამთავრების შემდეგ როდესაც ლითონის ფირფიტები თითქმის მთლიანად დაცხრილულნი იქნებიან, კოსმოსური ლიფტის ბაგირზე მოძრავი კაბინა მათ უბრალოდ მოიცილებს თავიდან და ისინი დედამიწაზე გარკვეულ ადგილზე ჩამოცვივდებიან. შესაძლებელია სხვანაირი ვარიანტიც: სამუშაოს დამთავრების შემდეგ კაბინა ძირს დაეშვება და დაცხრილულ ფირფიტებს დედამიწაზე უკან ჩამოიტანს. რაც შეეხება მოქმედი ფირფიტების საერთოდ წონას, ისინი რათქმაუნდა არ უნდა იყოს იმაზე მეტი ვიდრე კაბინას ტვირთის ატანა შეეძლება კოსმოსში. კოსმოსური ლიფტის ტვირთამწეობა ჯერ ცხადია ზუსტად არაა ცნობილი მაგრამ ის სავარაუდოდ არ გადააჭარბებს ას ტონას, სწორედ ამ ფარგლებში უნდა ჩაეტიოს ფირფიტების საერთო წონაც. თუმცა დედამიწის მახლობელი ორბიტა მარტო კოსმოსური ნაგვით როდია სავსე, აქ არის და იქნება მოქმედი თანამგზავრებიც ცხადია რომლებიც ცხადია არავითარ შემთხვევაში არ უნდა დაეჯახონ ლითონის გაშლილ ფირფიტებს, წინააღმდეგ შემთხვევაში მოქმედი თანამგზავრებიც განადგურდებიან რაც სრულიად დაუშვებელია. ამ მდგომარეობიდან გამოსავალი შემდეგი უნდა იყოს: დედამიწაზე უკვე არსებობს რამდენიმე სპეციალური სარადარო სადგური რომლებიც ზუსტად აღრიცხავენ კოსმოსური ნაგავს, მათ ზომებს და მათ ორბიტებს, საამისოდ უკვე შედგენილია ზუსტი სიები. შესაბამისად თუკი დედამიწის მახლობელი სივრცის კოსმოსური ნაგვის გაწმენდისას აღმოჩნდება რომ ფირფიტებს უახლოვდება რომელიმე აქტიური თანამგზავრი მაშინ კოსმოსური ლიფტის კაბინა ამ ფირფიტებითურთ ზემოთ ან ქვემოთ დაეშვება რომ არასასურველი შეჯახება აიცილოს თავიდან. რაკი საერთოდ თანამგზავრების ზომები რამდენიმე მეტრს არ აღემატება (გამონაკლისია საერთაშორისო კოსმოსური სადგური) ასეთი მანევრი შედარებით იოლი შესასრულებელი იქნება მიუხედავად თანამგზავრების მოძრაობის დიდი სისწრაფისა. ლითონის ფირფიტების ზომები, უფრო სწორად მათი ფართობი საკმაოდ დიდი უნდა იყოს (თუმცა არა იმდენად დიდი და მძიმე რომ კაბინამ ის უბრალოდ მაღლა ვერ აიტანოს) რომ კოსმოსში საკმაოდ არეალი მოიცვას, წინააღმდეგ შემთხვევაში ფირფიტების მოქმედება არაეფექტური იქნება რადგან დიდი დრო დასჭირდება პატარა ზომის ფირფიტებით ბევრი უსარგებლო თანამგზავრის მოცილებას. როგორც მე წარმომიდგენია კოსმოსური ლიფტის კაბინა ასვლისას გაშლის ფირფიტებს და საჭირო სიმაღლეზე ან გაჩერდება და დაელოდება კოსმოსური ნაგვის მოახლოებას ან იგი იმოძრავებს ბაგირის გასწვრივ აღმა-დაღმა იმისდამიხედვით თუ სადაა კოსმოსური ნაგვის ყველაზე დიდი რაოდენობა თავმოყრილი რომ უპირველეს ყოვლისა მათგან გაასუფთავოს დედამიწის მახლობელი სივრცე. კოსმოსური ნაგვის ზოგი წარმომადგენელი საკმაოდ დახრილი ორბიტით მოძრაობს დედამიწის გარშემო (პოლარულით მაგალითად) და შესაძლოა ფირფიტებს შეჯახების დროს შეეჯახოს არა 90° გრადუსით (ეს იმ შემთხვევაში მოხდებოდა თუკი ფირფიტები როგორც ვთქვით ზუსტად დედამიწის მერიდიანების გასწვრივ იქნებოდნენ განლაგებულნი, ხოლო თანამგზავრი ზუსტად დასავლეთიდან აღმოსავლეთისკენ იმოძრავებდა), არამედ ნაკლებით და ეს ვფიქრობ რომ არასასურველია რადგან ამ შემთხვევაში გვერდიდან გამჭოლმა დაჯახებამ შეიძლება უფრო დიდ მანძილზე გახვრიტოს ფირფიტები და ნადრევად გამოიყვანოს ისინი მწყობრიდან, ყოველ შემთხვევაში შესაძლოა რომ სხვა დაჯახებებისათვის ფირფიტებმა აღარ ივარგონ. ასეთ შემთხვევაში თუკი ცნობილი გახდება რომ კოსმოსურ ლიფტს და მასზე მოძრავ კაბინაზე დამაგრებულ ფირფიტებს უახლოვდება კოსმოსური ნაგვის ისეთი წარმომადგენელი რომელიც ეკვატორისადმი საკმაოდ დახრილი ორბიტით მოძრაობს (80° მაგალითად) მაშინ კაბინამ უნდა შეატრიალოს ფირფიტები ისე რომ მოახლოებული ობიექტი ფირფიტებს ისევ დაახლოებით 90°-ით დაეჯახოს. შემდეგი, და კაცმა რომ თქვა ყველაზე მნიშვნელოვანი და გადამწყვეტი საკითხი: ვართ კი დარწმუნებული იმაში რომ (აწ უკვე უსარგებლო) თანამგზავრის ფირფიტებთან დაჯახების შემდეგ თანამგზავრის (და ფირფიტების) ნამსხვრევების სიჩქარე პირველ კოსმოსურ სიჩქარეზე ნაკლები იქნება? ეს გადამწყვეტია იმიტომ რომ თუკი ასე არ მოხდება მაშინ თანამგზავრის ნამსხვრევები ჯერ ერთი ორბიტაზე დარჩება და თან თანამგზავრი წვრილ ნამსხვრევებად იქცევა, ეს როგორც დასაწყისში ვთქვით ყველაზე უარესია; ასე რომ თუკი ეს პირობა არ შესრულდება მაშინ მთელი ეს წამოწყება არა მარტო უსარგებლო, არამედ მავნებელიც იქნება. ამიტომ ჩვენ აბსოლუტურად დარწმუნებული უნდა ვიყოთ იმაში რომ თანამგზავრის ფირფიტებთან დაჯახების შედეგად წარმოშობილი ნამსხვრევების (თუნდაც მათი ნაწილის და არა ყველასი) სიჩქარე აუცილებლად ნაკლები იქნება ვიდრე შეჯახებამდე. უნდა ვიფიქროთ რომ ეს არსებითად გარანტირებული გვექნება რადგან აშკარაა რომ დიდი სიჩქარით მოძრავი საგანი (თანამგზავრზეა ლაპარაკი) თითქმის უძრავ საგანთან დაჯახების დროს თავის კინეტიკურ ენერგიას ნაწილობრივ მას გადასცემს და ნაწილს დახარჯავს ფირფიტის გასახვრეტად და შესაბამისად მას სიჩქარე შეუმცირდება რაც სწორედ ჩვენს მიზანს შეადგენს. რაც შეეხება დაჯახების შედეგად წარმოშობილ თავად ფირფიტების ნამსხვრევებს, მათი სიჩქარე სავარაუდოდ გაიზრდება მაგრამ რაკი დედამიწის ახლოს სივრცეში კოსმოსური ლიფტის ბაგირის წრიული მოძრაობის სისწრაფე პირველ კოსმოსურ სიჩქარეზე მკვეთრად ნაკლებია (იხ. ზემოთ მოყვანილი ცხრილი), მათი სიჩქარე მაინც აშკარად არასაკმარისი იქნება ორბიტაზე დასარჩენად, ეს კი გამოიწვევს მათ სწრაფ შესვლას ატმოსფეროში და ჩამოვარდნას/დაწვას. მთელს ამ წამოწყებას ორმაგი სარგებელი ექნება, პირველი რათქმაუნდა დედამიწის მახლობელი სივრცის გაწმენდა ნაგვისგან, მეორეც-ფული დაეზოგებათ კოსმოსში სასარგებლო ტვირთის გამშვებ კომპანიებს რომელთაც კოსმოსურ გაფრენაში ნაკლები თანხის გადახდა მოუწევთ თანამგზავრის დაზღვევისათვის რაკი საფრთხე ნაკლები იქნება და თანამგზავრის სიცოცხლის ხანგრძლივობა მეტი იქნება. რა სახის მასალა შეიძლება იქნეს გამოყენებული ფირფიტების დასამზადებლად? აუცილებლად ლითონი? ან იქნებ პლასტმასები? აქ ალბათ ჯერ ნაადრევია ამაზე საუბარი რადგან ეს წმინდა ტექნიკური საკითხია, მაგრამ ზოგიერთი მოსაზრება მაინც შეიძლება გამოითქვას. მთავარი მოთხოვნა არის ის რომ მასალა ფირფიტების დასამზადებლად არ უნდა იყოს იმდენად მტკიცე რომ თანამგზავრთან დაჯახების შედეგად არ გაჩნდეს მასში ნახვრეტი. ამავე დროს იგი არ უნდა იყოს ისეთი მყიფე რომ დაჯახების შემდეგად მთლიანად დაიმსხვრეს შუშასავით. საბოლოო ჯამში უნდა შეირჩეს ისეთი არადრეკადი (დრეკადობა არაფერში გვარგია რადგან ასეთ შემთხვევაში დაჯახებამ შესაძლოა კოსმოსური ლიფტის ბაგირის ხანგრძლივი რხევა გამოიწვიოს), ნაწილობრივ მყიფე და პლასტიკური მასალა რომლის დაჯახების შედეგად ფირფიტებში გაჩნდება ნახვრეტი და მის გარშემო ფირფიტების მასალის ნაწილი დამსხვრევა და მიმოიბნევა დედამიწის მახლობელ სივრცეში. ფირფიტები უეჭველად თხელი უნდა იყოს, ჯერ ერთი იმიტომ რომ სქელი ფირფიტები მძიმე იქნება და თან სქელში შესაძლოა კოსმოსურმა ნაგავმა საერთოდ ვერ გაატანოს, ჩვენი მიზანი კი ისაა რომ ნაგავმა მასში გაიაროს; გარდა ამისა-როგორც ვთქვით მთელი ამ წამოწყების ეფექტურობის მიზნით სასურველია ამ ფირფიტების ფართობი საკმაოდ დიდი იყოს რომ ერთ ჯერზე რაც შეიძლება მეტი ნაგავი იქნეს მოცილებული დედამიწის მახლობელი ორბიტიდან. ხოლო კოსმოსური ნაგვის წარმომადგენლებიდან სასურველია რომ უპირველეს ყოვლისა წვრილი ნაგავი იქნეს უვნებელყოფილი. შემდეგი შეკითხვა რომელზეც პასუხი უნდა გაეცეს: როგორ და სად უნდა გაიშალოს ეს ფირფიტები კოსმოსში გატანისას? მე ვფიქრობ რომ თავდაპირველად ისინი დაკეცილ მდგომარეობაში უნდა იყვნენ, ხოლო კოსმოსური ლიფტის კაბინის მაღლა ასვლის დაწყებისას ისინი ნელნელა უნდა გაიშალოს. ყოველგვარი შეფერხებების გამოსარიცხად ვფიქრობ რომ სასურველია ფირფიტები გაიშალოს 100 კილომეტრზე მაღლა რომელიც უკვე კოსმოსის ზღვრად ითვლება და 150 კილომეტრზე დაბლა სადაც უკვე თანამგზავრების სარტყელი იწყება. ეს უნდა გაკეთდეს ორი მიზეზის გამო: თუკი ასვლის დროს ფირფიტები გაიშლება ამ პროცესმა შეიძლება ოდნავ მაინც დააბრკოლოს ასვლა ჰაერთან ხახუნის გამო და თუნდაც ოდნავ მაინც გამოიწვიოს ფირფიტების არასასურველი დეფორმაცია, აქ სხვათაშორის გასათვალისწინებელია აგრეთვე დიდ სიმაღლეებზე არსებული ძლიერი ქარები; მეორეც-ფირფიტების გაშლა უნდა დასრულდეს 150 კილომეტრზე დაბლა რადგან ამაზე მაღლა თანამგზავრების სარტყელი იწყება და მათთან (ან იგივე კოსმოსურ ნაგავთან რომლის ბოლომდე თვალყურის დევნა შეუძლებელია) ნაადრევმა დაჯახებამ შეიძლება ფირფიტები მთლიანად გაანადგუროს, რაც მეტად არასასურველია-თანამგზავრები უნდა დაეჯახონ მხოლოდ გაშლილ ფირფიტებს. მაშ, ფირფიტების გასაშლელი სივრცე სიმაღლით კვეთაში დაახლოებით 50 კილომეტრი იქნება. შესაძლებელია რათქმაუნდა საწინააღმდეგო ვარიანტიც-თუკი აღმოჩნდება რომ ტექნიკური მიზეზების გამო უფრო იოლია დიდი ზომის ფირფიტების დამზადება და არა მათი შემდგომი გაშლა, მაშინ რათქმაუნდა ფირფიტები პირდაპირ გაშლილ მდგომარეობაში უნდა გაიტანონ კოსმოსში. რაც შეეხება დაჯახების შედეგად წარმოშობილი ნამსხვრევების დედამიწაზე ჩამოვარდნილ ადგილს, აქ რაიმე გარკვეული პასუხი არ არსებობს. თავად კოსმოსური ლიფტი ცხადია ერთიდაიგივე ადგილზე იქნება დედამიწის რომელიმე წერტილის მიმართ მაგრამ ჯერ ერთი თავად ფირფიტების ნამსხვრევების (ვარდნის) სისწრაფე და მეორეს მხრივ დაჯახებული თანამგზავრების ნამსხვრევების (ვარდნის) სისწრაფე ერთმანეთისგან განსხვავებული იქნება (მათი საწყის სიჩქარეთა მკვეთრი განსხვავების გამო) და ცხადია რომ მათი დედამიწაზე ჩამოვარდნის ადგილებიც მკვეთრად განსხვავებული იქნებიან. ამასთან, ბევრი რამე დამოკიდებულია აგრეთვე იმაზეც თუ კერძოდ რა სიმაღლეზე მოხდება დაჯახება აწ უკვე აღარ მოქმედ თანამგზავრსა და ფირფიტებს შორის-რაც მაღლა მოხდება ეს მით უფრო გრძელი სპირალური ტრაექტორიით დაეცემიან ნამსხვრევები დედამიწაზე და მით უფრო გაძნელდება მათი ზუსტად ჩამოვარდნის ადგილის წინასწარ დადგენა, თუმცა სახიფათო ამაში ვფიქრობ არაფერია რადგან ფირფიტების ნამსხვრევების ჩამოვარდნის ადგილის წინასწარ განსაზღვრა შედარებით ადვილად შეიძლება (მათი შედარებით მცირე სიჩქარის გამო), ხოლო რაც შეეხება თვითონ თანამგზავრების ნამსხვრევებს, ისინი უფრო დიდი სიჩქარის გამო დაიწვებიან ატმოსფეროში და საფრთხეს არ შეუქმიან დედამიწის მოსახლეობას და ინფრასტრუქტურას. აქ გასათვალისწინებელია ისიც რომ შედარებით ნაკლებად დახრილი სპირალური ტრაექტორიით მოძრაობისას თანამგზავრების ნამსხვრევები უფრო დიდხანს დაჰყოფენ ატმოსფეროს მაღალ, გაიშვიათებულ ფენებში, ხახუნის დროს გამოყოფილი სითბო უფრო მეტი იქნება და მათი დაწვაც შესაბამისად უფრო გარანტირებული იქნება. ჩვენს თემას ჯერ კიდევ ბევრი დაუმთავრებელი ასპექტი აქვს; მაგალითად უნდა ვიზრუნოთ იმაზე რომ თანამგზავრების ფირფიტებთან დაჯახების შედეგად წარმოშობილმა სითბომ მომენტალურად არ გაადნოს ფირფიტა და მისი დეფორმაცია არ გამოიწვიოს, შესაბამისად იმ მასალის დნობის ტემპერატურა რომლისგანაც ფირფიტები მზადდება საკმაოდ მაღალი უნდა იყოს. ასევე სასურველია თუკი ეს მასალა დაჯახების შედეგად წარმოშობილ სითბოს რაც შეიძლება სწრაფად გამოასხივებს გარემოში და ჩვეულ ტემპერატურამდე გაცივდება. ამ და სხვა მსგავს საკითხებს ჩვენ გადასაწყვეტად მომავალს ვუტოვებთ. კოსმოსური ნაგვის მოსაშორებლად ჩვენს მიერ აღწერილი ამ მეთოდის უპირატესობა არის ის რომ მის ასამოქმედებლად საჭირო არაა დიდი რაოდენობით დამატებითი ხარჯების გაღება, ყველაფრის თავი და თავი არის ის რომ კოსმოსური ლიფტი უნდა აშენდეს სხვა მიზნებისათვის (კერძოდ იმისათვის რომ კოსმოსში ტვირთის გატანა მკვეთრად გაიაფდეს) და ეს ხარჯები გაღებულ იქნება, ხოლო როცა კოსმოსური ლიფტი აშენდება ჩვენ მას უპირველეს ყოვლისა გამოვიყენებთ კოსმოსური ნაგვის წინააღმდეგ ბრძოლისათვის რის შემდეგაც კოსმოსში ტვირთის გატანისათვის დაბრკოლება აღარ იქნება. მაშასადამე კოსმოსური ნაგვის წინააღმდეგ ბრძოლა კოსმოსური ლიფტის დამატებითი (მაგრამ აუცილებელი) საქმეა და არა უპირველესი, ასე რომ არ ყოფილიყო მხოლოდ კოსმოსური ნაგვის წინააღმდეგ ბრძოლისათვის კოსმოსურ ლიფტს არავინ ააგებდა და ამოდენა ხარჯებს (საუბარი მილიარდებზეა) არც არავინ გაიღებდა. ხოლო კაბინაზე ფირფიტების დამაგრება და ამ გზით კოსმოსური ნაგვის მოცილება არ მოითხოვს გრანდიოზულ დანახარჯებს. პრაქტიკაში ჩვენს მიერ აღწერილი ამ მეთოდის და ყველა სხვა მეთოდის ერთად გამოყენება მისცემს კაცობრიობას იმის საშუალებას რომ დედამიწის მახლობელი სივრცე გასუფთავდეს კოსმოსური ნაგვისგან და კოსმოსური ფრენა უხიფათო გახდეს. ასე იმუშავებს კოსმოსური ლიფტი კოსმოსური ნაგვის მოსაცილებლად http://img695.imageshack.us/img695/3672/animacia.gif ფორუმ.გე-ზე არავინ გამოეხმაურა ამ საკითხს და იქნებ აქ მაინც დაინტერესედე ვინმე

რა სახის? ონლაინ-კონფერენცია თუ? მგონი აქ რაღაც გამოვტოვე და ვერ გავიგე

ჭანო ეტყობა ჩამოვრჩი ცხოვრებას, ეს რაღა ნაწილაკია?

ლეონარდო და ვინჩის დღე-ღამეში 1,5 საათი ეძინა, უფრო სწორად ყოველ 4 საათი ათი წუთი თუ სწორად მახსოვს, ჰოდა ალბათ ამიტომ იყო მისი მეცნიერული მემკვიდრეობა ასეთი დიდი ნაკლები ეძინა, მეტს მუშაობდა ;)

ერთხელ მაიკლ ფარადეი ატარებდა ცდას რითაც აჩვენებდა მაყურებელს თუ როგორ აღიძვროდა სუსტი დენი ელექტრომაგნიტური ინდუქციისას, მავთული მიჰქონდა თუ სწორად მახსოვს მაგნიტთან ერთმა ქალმა ჰკითხა: -ეგეთი სუსტი დენი როცმ აღიძრას რა მნიშვნელობა ექნებაო? ფარადეიმ უპასუხა: -ქალბატონო შეგიძლიათ იწინასწარმეტყველოთ ახლადდაბადებული ბავშვის ბედიო? ;)

ჩემი შეკითხვა ასეთია: მთლიანად ცერნის ამაჩქარებელს რა ფართობი უკავია? უფრო სწორად რა ფართობისაა ან რა სიგრძისაა ის ვაკუუმის კამერები რომელშიც უშუალოდ ააჩქარებენ დამუხტულ ნაწილაკებს? შესაძლებელია ამ სიდიდის ვთქვათ ასჯერ გაზრდა? თუ ჯერ ტექნიკა აქამდე ვერ მივიდა? აი წარმოვიდგინოთ რომ რაღაც გარკვეული მიზეზების გამო ჩვენ დაგვჭირდა 20-30 კილომეტრი სიგრძის წრიული ვაკუუმის კამერის შექმნა, ეს დაუძლეველი ამოცანაა? თუ სწორად მახსოვს უახლოეს მომავალში ამაჩქარებლებში შეიძლება მიიღონ 500 GeV ენერგიის გამა სხივები. მინდა დავაზუსტო, ჯერჯერობით ესაა გამა-სხივების კვანტებისთვის ზღვარი? ცერნში თუ ღებულობენ გამა-სხივებს და რა ენერგიისაა მათი კვანტები?