Search the Community

ბუდიზმი (ასევე დჰარმა ან ბუდა დჰარმა, დაახ. ნიშნავს: კანონი ან გაღვიძებულის კანონი) — რელიგია, პრაქტიკული ფილოსოფია, ასევე ზოგიერთი წარმოდგენით ფსიქოლოგია, რომელიც ემყარება ბუდა შაკიამუნის (სიდჰარტა გაუტამას) სწავლებას. მომდინარეობს ძველი ინდოეთიდან, დაახ. ძვ. წ. VI-V საუკუნეებიდან. ბუდიზმი ინდოეთის სუბკონტინეტზე გავრცელდა ხუთი საუკუნის განმავლობაში ბუდას გარდაცვალებიდან, შემდგომ ორ ათასწლეულში კი დომინანტური რელიგია გახდა ცენტრალურ, სამხრეთ-აღმოსავლეთ და აღმოსავლეთ აზიაში. ამჟამად ბუდიზმი იყოფა სამ ძირითად ტრადიციად: თერავადა (სანსკრ. შთავირავადა), მაჰაიანა და ვაჯრაიანა. მსოფლიოში დაახ. 708 მილიონი მიმდევარი ჰყავს და ერთ-ერთ მსოფლიო რელიგიად ითვლება. მიმდევართა რაოდენობით მეხუთეა მსოფლიოში ქრისტიანობის, ისლამის, ინდუიზმის და ტრადიციული ჩინური რელიგიის შემდეგ. ძვ. წ. V საუკუნეში თანამედროვე ნეპალში ინდოეთის საზღვართან, მდინარე განგის ხეობაში, სამეფო ოჯახში დაიბადა ვაჟი, რომელსაც სახელად სიდჰართა დაარქვს. ჯერ კიდევ შობამდე ბრძენებმა უწინასწარმეტყველეს, რომ თუ ბავშვი სასახლის კედლებსა და ეზოს გალავანს არ დატოვებდა, მსოფლიოს მბრძანებელი გახდებოდა, თუ არა და, მისგან დიდი წმინდანი, ახალი რელიგიის მოძღვარი გამოვიდოდა. როცა დაიბადა, ახალშობილი მოხუცებულმა ბრძენმა მოინახულა და დაადასტურა ბრაჰმანების წინასწარმეტყველება: ეს ბავშვი სწორედ ის არის, ვინც ქვეყანას ახალ რელიგიას მოუტანსო. ასიტამ გაიხარა მისი ხილვისგან, მაგრამ დანაღვლიანებული წავიდა, რადგან ძალზე მოხუცი იყო და იცოდა, რომ ვერ მოესწრებოდა ამ დღეს. მამა უფლისწულს განმარტოებაში ზრდიდა, რათა სასახლის გარდა ამ ქვეყანაზე სხვა ცხოვრების შესახებ არაფერი სცოდნოდა. ცდილობდა, წუთისოფლის ვაება და ბოროტება მას არ შეხებოდა. თექვსმეტი წლისას მეფის ასული შერთეს ცოლად და შვილიც შეეძინა. ერთ დღეს სიდჰართამ ეტლიდან ქუჩაში მშვილდივით მოხრილი ადამიანი დაინახა, რომელიც ძლივს მოძრაობდა ხელჯოხის დახმარებით, და განცვიფრდა, ეს რა არისო? მეეტლემ უთხრა: ნუ გიკვირს, ეს სიბერეა, რომელიც ყველა დაბადებულის ხვედრიაო. შინ დაბრუნებული სიდჰართა ნაღვლიან ფიქრებს მიეცა. ერთ დღესაც მან სნეულებისაგან დაუძლურებული კაცი დაინახა და გაიგო სნეულების შესახებ, რომელიც ყველა ადამიანს ემუქრება. მესამედ სიდჰართამ დაინახა გაუნძრევლად მწოლიარე ადამიანი, რომელიც სადღაც მიჰყავდათ. როდესაც იკითხა, უთხრეს ეს მკვდარია, ყველა დაბადებულის ხვედრი ეს არისო. ბოლოს სიდჰართამ თავგადაპარსული, ყვითელ სამოსელში გახვეული კაცი დაინახა და, როდესაც იკითხა, ეს ვინღა არისო, უთხრეს ეს არის ასკეტი (განდეგილი), რომელიც ხეტიალობს ამქვეყნად, რათა ჭეშმარიტებას მიაგნოს და ამ წუთისოფლის ცოდვა-ბრალის საიდუმლო ამოხსნასო, ადამიანები იხსნას ამქვეყნიური სატანჯველისაგანო. მიატოვა 29 წლის სიდჰართამ სასახლე, მშობლები, ცოლი, შვილი და მოხეტიალე ასკეტის გზას დაადგა. შვიდი წელი იხეტიალა სიდჰართამ, ბევრი მოძღვარი და ბრძენი მოინახულა, მაგრამ მათმა სიბრძნემ არ დააკმაყოფილა: ვერ დაინახა მათ ნააზრევში ჭეშმარიტება, რომელიც ადამიანებს ხსნას მოუტანდა. ვერც ასკეტურმა ცხოვრებამ ვერ დაანახა ხსნა. ბოლოს, ერთი ლეღვის ხის ძირას დაჯდა ფეხმორთხმული და ჭეშმარიტების გამოცხადებას დაელოდა. მართლაც, სიდჰართამ მიიღო ჭეშმარიტების გამოცხადება, რამაც სახე გაუსხივოსნა, სიდჰართას ბუნება სრულიად გარდაიქმნა — ეს გამოღვიძებას ჰგავდა. ამიტომ ეწოდა მას ბუდა, რაც ნიშნავს „გამოღვიძებულს“ და „გასხივოსნებულს“. ამის შემდეგ ორმოცი წლის განმავლობაში ბუდა დადიოდა ინდოეთის ქალაქებში და ქადაგებდა თავის მოძღვრობას. მას უამრავი მიმდევარი გამოუჩნდა და ინდოეთის ფარგლებს გასცდა. ღრმად მოხუცებული კი იგი გარდაიცვალა, მიაღწია რა ნირვანას. ბუდიზმის ძირითადი პრინციპები ბუდას მოძღვრების - ბუდიზმის საფუძველია ოთხი ჭეშმარიტება: ეს ქვეყანა სავსეა სულიერი და ფიზიკური ტანჯვით: ტანჯვაა დაბადება, სნეულება, სიყვარულიც და საყვარელ არსებასთან განშორებაც ტანჯვაა, ტანჯვაა სიბერე და, საბოლოოდ, სიკვდილი. არსებობს ტანჯვის მიზეზი. ეს არის სიცოცხლის, ყოფნის სურვილი, ლტოლვა ქონებისა და დიდების მოხვეჭისკენ. შესაძლებელია ტანჯვის თავიდან აცილება: ამისთვის ადამიანმა უარი უნდა თქვას ყოველგვარ სურვილზე. არსებობს ტანჯვის აცილების სხვა გზა, რაც ადამიანებს საბოლოო ხსნას მოუტანს. ხსნის გზა რვა საფეხურისგან შედგება: მართალი სარწმუნოება, რათა სწამდეს ეს ოთხი ჭეშმარიტება. მართალი განზრახვა, რათა ადამიანი იქცეოდეს იმ ოთხი ჭეშმარიტების თანახმად. მართალი ზრახვები, რათა უარი თქვას სიცრუეზე, ცილისწამებაზე... მართალი ქმედება, რათა არ ავნოს ცოცხალ არსებებს — არც ადამიანს, არც ცხოველს, არც მწერს. მართალი ცხოვრება, რათა პატიოსნებით მოიპოვებდეს ცხოვრების სარჩოს. მართალი ძალისხმევა, რათა მუდამ იშორებდეს ამაო ფიქრებსა და ცუდ გავლენებს. მართალი მეხსიერება, რათა მუდამ ახსოვდეს, თუ კიდე რა დარჩა შეუსრულებელი ჭეშმარიტი ცხოვრების გზაზე. მართალი თვითჩაღრმავება, რათა მიაღწიოს შინაგან სიმშვიდეს, აღარ აღელვებდეს მიწივრი ზრახვები, არც სიხარული სრულყოფილების მიღწევისა და საბოლოო გათავისუფლების გამო. მხოლოდ ხსნის გზის რვა საფეხურის გავლის შემდეგ მიაღწევს ადამიანი ხსნას, ბუდასავით გასხივოსნებას, გამოღვიძებას ცრუ ცხოვრებიდან, რომელიც ცუდი და მტანჯველი სიზმარია, ჭეშმარიტ ცხოვრებაში. ამ გამოღვიძებას ბუდიზმში ნირვანა ეწოდება: ეს არის სრული სიმშვიდე — არც სიცოცხლე, არც სიკვდილი. ბუდიზმის დაარსება ძველი წელთაღრიცხვის VI თუ V საუკუნეში თანამედროვე ნეპალისა და ინდოეთის საზღვარზე, მდინარე განგის ხეობაში, სამეფო ოჯახში დაიბადა ვაჟი, რომელსაც სახელად სიდჰართა დაარქვეს. ჯერ კიდევ შობამდე ბრძენებმა უწინასწარმეტყველეს, რომ თუ ბავშვი სასახლის კედლებსა და გალავანს არ დატოვებდა, მსოფლიოს მბრძანებელი გახდებოდა, თუ არა, მისგან დიდი წმინდანი, ახალი რელიგიის მოძღვარი გამოვიდოდა. როცა დაიბადა, ახალშობილი მოხუცმა ბრძენმა ასიტამ მოინახულა და დაადასტურა ბრაჰმანების წინასწარმეტყველება: ეს ბავშვი სწორედ ის არის, ვინც ქვეყანას ახალ რელიგიას მოუტანსო.ასიტამ გაიხარა მისი ხილვისას, მაგრამ დანაღვლიანებული წავიდა, რადგან ძალიან მოხუცი იყო და იცოდა, რომ ვერ მოესწრებოდა ამ დღეს. მამა უფლისწულს განმარტოებაში ზრდიდა, რათა სასახლის გარდა ამ ქვეყანაზე სხვა ცხოვრების შესახებ არაფერი სცოდნოდა. ცდილობდა, წუთისოფლის ვაება და ბოროტება მას არ შეხებოდა. თექვსმეტი წლისას მეფის ასული შეართვეს ცოლად და შვილიც შეეძინა. ერთ დღეს სიდჰართამ ეტლიდან ქუჩაში მშვილდივით მოხრილი ადამიანი დაინახა, რომელიც ძლივს მოძრაობდა ხელჯოხის დახმარებით, და განცვიფრდა, ეს რა არისო? მეეტლემ უთხრა: ნუ გიკვირს, ეს სიბერეა, რომელიც ყველა დაბადებულის ხვედრიაო. შინ დაბრუნებული სიდჰართა ნაღვლიან ფიქრებს მიეცა. ერთ დღეს მან სნეულებისგან დაუძლურებული კაცი დაინახა და გაიგო სნეულების შესახებ,რომელიც ყოველ ადამიანს ემუქრება. მესამედ სიდჰართამ დაინახა გაუნძრევლად მწოლიარე ადამიანი, რომელიც სადღაც მიჰყავდათ. როდესაც იკითხა, უთხრეს, ეს მკვდარია, ყველა დაბადებულის ხვედრი ეს არისო. ბოლოს სიდჰართამ თავგადაპარსული, ყვითელ სამოსელში გახვეული კაცი დაინახა და როდესაც იკითხა, ეს ვინღა არისო, უთხრეს: ეს არის ასკეტი, რომელიც ხეტიალობს ამქვეყნად, რათა ჭეშმარიტებას მიაგნოს და ადამიანები იხსნას ამქვეყნიური სატანჯველისგანო. და მიატოვა 29 წლის სიდჰართამ სასახლე, მშობლები, ცოლი და შვილი და მოხეტიალე ასკეტის გზას დაადგა. შვიდი წელი იხეტიალა სიდჰართამ, ბევრი მოძღვარი მოინახულა, მაგრამ მათმა სიბრძნემ არ დააკმაყოფილა: ვერ დაინახა მათ ნააზრევში ჭეშმარიტება, რომელიც ადამიანებს ხსნას მოუტანდა. ვერც ასკეტურმა ცხოვრაბამ ვერ დაანახა ხსნის გზა. ბოლოს, ერთი ლეღვის ძირში დაჯდა ფეხმორთმული და ჭეშმარიტების გამოცხადებას დაელოდა. მართლაც, სიდჰართამ მიიღო ჭეშმარიტების გამოცხადება, რამაც სახე გაუსხივოსნა, სიდჰართას ბუნება სრულიად გამოიცვალა- ეს გამოღვიძებას ჰგავდა, ამიტომ ეწოდა მას ბუდა, რაც ნიშნავს „გასხივოსნებულს“. ამის შემდეგ ორმოცი წლის განმავლობაში ბუდა დადიოდა ინდოეთის ქალაქებში და ქადაგებდა თავის მოძღვრებას. მას უამრავი მიმდევარი გამოუჩნდა და ინდოეთის ფარგლებს გასცდა. ბუდისტური კანონი და მისი კოდიფიკაცია ქრისტეს მსგავსად არც ბუდას დაუტოვებია ჩვენთვის რაიმე წერილობითი წყარო, თუმცა ძნელია იმის დაშვება, რომ იგი უწიგნური ყოფილიყო. იგი ასწავლიდა ზეპირი სიტყვით და ამგვარადვე გადაიცემოდა მისი სიტყვა ხალხშიც. მაგრამ ბუდას გარდაცვალების შემდეგ მისი მოწაფეების წინაშე მოძღვრების დადგენის საჭიროება გაჩნდა. სწორედ ამ მიზნით იქნა მოწვეული პირველი ბუდისტური კრება. ძვ.წ. დაახლოებით 480 წელს გამოქვაბულში ქალაქ რაჯაგრიჰას მახლობლად შეიკრიბნენ ბუდას უშუალო მოწაფეები. ითვლება, რომ ამ კრებაზე, რომელსაც კაშიაპა ხელმძღვანელობდა, ანანდას, ბუდას უსაყვარლესი მოწაფის, დახმარებით დადგინდა სუტა-პიტაკასა და აბჰიდჰამა-პიტაკას ტექსტები. მაგრამ მოძღვრება კვლავ ზეპირი გადმოცემით ვრცელდებოდა და საბოლოოდ ბუდისტური კანონი მხოლოდ IV ბუდისტურ კრებაზე ჩაიწერა, კუნძულ შრი-ლანკაზე. კრების ჩატარების ზუსტი თარიღი უცნობია. პირველი ბუდისტური ტრადიცია მას ძვ.წ. 29 წელს მიაკუთვნებს, ხოლო მეორე დიდი ბუდისტური მიმართულება, მაჰაიანა — ახ.წ. I ს.-ს. უცნობია იყო თუ არა იქამდე ბუდისტური კანონი სრულად ან ნაწილობრივ დაფიქსირებული წერილობითი სახით, ერთადერთი უძველესი წყარო, რომელიც გაგვაჩნია არის შრი-ლანკაზე ჩაწერილი ტექსტი. მას ტიპიტაკა ეწოდება. თჰერავადას ბერებმა ის პალმის ფოთლებზე ჩაწერეს. ტექსტი პალიზე (ძველ ინდურ სალაპარაკო ენაზე) დაიწერა, ამიტომ მას ხშირად პალის კანონის სახელითაც მოიხსენიებენ. სიტყვასიტყვით ტიპიტაკა ნიშნავს სამ კალათს და შეესაბამება ტექსტის დაყოფას სამ ძირითად ნაწილად: ვინაია-პიტაკა, რომელშიც შესულია მითითებები ბერებისა და მონაზვნებისთვის, მონასტრული ცხოვრების მომაწესრიგებელი ნორმები და სხვა. სუტა-პიტაკა გადმოგვცემს ბუდისტურ მოძღვრებას საერთოდ, ხოლო აბჰიდჰამა-პიტაკა ამ მოძღვრების ფილოსოფიურ დამუშავებას წარმოადგენს. სუტა-პიტაკაში დამატების სახით ასევე შესულია ორი კრებული: დჰამაპადა — აფორიზმებისა და ბრძნული გამონათქვამების შემცველი ტექსტი და ჯატაკა - მონათხრობები ბუდას წარსული დაბადებების შესახებ. ითვლება, რომ გასხივოსნებასთან ერთად ბუდამ მიიღო ჭეშმარიტი ცოდნა და შეიცნო სამყარო წარსულსა, აწმყოსა და მომავალში. შესაბამისად, მან შეიძინა ცოდნა თავისი წარსული და სხვათა წარსული თუ მომავალი დაბადებების შესახებ. მოწაფეებთან საუბრის დროს იგი ხშირად ყვებოდა სხვადასხვა ისტორიებს წარსული დაბადებებიდან და მათ მაგალითზე ხსნიდა ეთიკურ ნორმებს ან რაიმე სხვა საკითხებს. ორივე ეს კრებული, დჰამაპადა და ჯატაკა, ბუდისტური ლიტერატურის ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ წიგნებს წარმოადგენენ. ხოლო სუტა-პიტაკას ძირითად ნაწილში გადმოცემულია ბუდისტური მოძღვრების ბირთვი: ოთხი კეთილშობილი ჭეშმარიტება და რვასაფეხურიანი გზა. ბუდიზმი არის იაპონიის ყველაზე გავრცელებული რელიგია, რომლის მიმდევარია იაპონიის მოსახლეობის უმრავლესობა. იაპონური ბუდიზმი არაერთგვაროვანია – ათასნახევრიანი ისტორიის განმავლობაში იაპონიაში შეიქმნა მრავალი ბუდიტური სკოლა და მიმდევრობა. ზოგი მათგანი ორიენტირებულია ფილოსოფიაზე, ზოგი კულტურაზე, ზოგი მედიტაციაზე, ზოგი რიტუალზე და ზოგიც მანტრების კითხვაზე. ბუდიზმის სხვადასხვა სკოლა პოპულარულია იაპონელთა სხვადასხვა შრეში – მეცნიერებში, სამურაებში, ჩვეულებრივ ხალხში. სკოლები ურთიერთობენ ერთმანეთთან, თუმცა ისტორიაში იყო მომენტები, როდესაც ბუდიზმის სხვადასხვა სკოლა ეომებოდა ერთმანეთს. ზოგი ბუდისტური სკოლა შეერწყა სხვას, ზოგიც კი გადარჩა მხოლოდ მცირე ტაძრებში. მიუხედავად იმისა, რომ იაპონური სკოლები წარმოიშვა კორეის, ინდოეთისა და ჩინეთის სკოლების საფუძვლებზე, იაპონიის კუნძულოვანი მდგომარეობის გამო მათ სულ სხვა გზა განვლეს. ზოგი სკოლა კი დარჩა მხოლოდ იაპონიაში და გაქრა ინდოეთსა თუ ჩინეთში. http://cdn.fishki.net/upload/post/2016/04/24/1930113/0001f72b.jpg http://gb.nakadashi.pw/pic.php?http://i.imgur.com/a6IlF.jpg http://4.bp.blogspot.com/-eqgAqulEdcI/VHWpLEbaeuI/AAAAAAAAAqU/YyZF9oiqVRg/s1600/Manjushri_2004A-print.jpg http://www.ckhuman.uni-eger.hu/public/pic/editor/37df3f4a1187ed42a19bf5a4325df896_1920.jpg

ტარა (სანსკ: तारा tārā; ტიბ: རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མ་ ვაილი: rje btsun sgrol ma ჯეცუნ დოლმა) მაჰაიანურ და ვაჯრაიანულ ბუდიზმში — ქალი ბოდჰისატტვა. ცნობილია „გათავისუფლების დედად“; საქმესა და მიღწევებში წარმატების სათნოებას განასახიერებს. იაპონიაში ცნობილია თარანი ბოსაცუდ; ჩინურ ბუდიზმში კი თუოლუოდ. ტარა არის მედიტაციის ღვთაება, რომლის პრაქტიკა გამოიყენება ბუდიზმის ვაჯრაჲანულ სექტაში. ტარას ყველაზე ცნობილი ფორმებია: მწვანე ტარა - ცნობილია გასხივოსნებული ქმედების ბუდდჰად თეთრი ტარა - ცნობილია თანაგრძნობის, ხანგრძლივი სიცოცხლის, კურნებისა და სიმშვიდისთვის წითელი ტარა - მძვინვარე ასპექტისა, დაკავშირებულია ყველაფერ კარგის მიზიდვით შავი ტარა - დაკავშირებულია ძალასთან ყვითელი ტარა - დაკავშირებულია ჯანმრთელობასა და აყვავებასთან ლურჯი ტარა - დაკავშირებულია ბრაზის გარდაქმნასთან ჩიტტამანი ტარა - ტარას ფორმა, რომლის პრაქტიკა ფართოდაა გავრცელებული ტიბეტური ბუდიზმის გელუკის სკოლის ტანტრული იოგის უმაღლეს საფეხურზე, გამოსახულია მწვანედ ქჰადირავანი ტარა - რომელიც გამოეცხადა ნაგარჯუნას სამხ. ინდოეთის ქჰადირავანის ტყეში; ზოგჯერ მოიხსენიება „XXII ტარად“. ბუდიზმის ზოგ სკოლაში მიღებულია ოცდაერთი ტარა. http://geshe.ru/sites/default/files/images/content/news/news-2018/18.04.16-2.jpg

დღეს მსურს განვიხილო ერთი მართლმადიდებელი აპოლოგეტის ნარკვევი ბუდიზმთან დაკავშირებით, რომელსაც გუშინ გადავაწყდი ერთ მართლმადიდებლურ ფორუმზე. ნარკვევი მიმართული იყო ბუდიზმის წინააღმდეგ და წარმოადგენს საკმაოდ დილეტანტურ და ტენდენციურ კრიტიკას. შევეცდები ვუპასუხო ამ აპოლოგეტს ბუდისტური არგუმენტებით და დავიცვა ბუდას სწავლება, მიუხედავად იმისა, რომ არ (აღარ) ვარ ბუდისტი და მივსდევ ინდუიზმს (შაკტიზმის ტრადიციას). შიგადაშიგ შევეცდები ჩავაკვეხო შაკტისტური ფილოსოფიის ელემენტებიც. იმასაც თუ გავითვალისწინებთ, რომ ვაჯრაიანას ბუდიზმში არის შაკტიზმის ელემენტები, არ უნდა გამიჭირდეს. მაშ ასე, დავიწყოთ. არგუმენტი ბუდიზმის წინააღმდეგ: ბუდიზმის ძირითადი პოსტულატები შემდეგია: იგი არ აღიარებს არც შემოქმედს და არც ქმნილებას. მისთვის ერთადერთი ჭეშმარიტად არსებული არის არარა, ანუ არყოფნა, რომელსაც მარადიული, დამოუკიდებელი და თვითმყოფადი არსებობა აქვს. ყველა სხვა არსებობა, რასაც საწყისი და დასასრული აქვს, ცვლილებას ექვემდებარება და დროითა და სივრცითაა შეზღუდული, მოკლებულია ჭეშმარიტ ყოფიერებას. ყოველივე არსებული არარასაგან წამოსდგა და კვლავ მას უბრუნდება, მაშასადამე, არყოფნა ყველაფრის თავი და ბოლოა. ამდენად, თუკი იგი ჭეშმარიტი არსი და სამყაროს ერთ-ერთი საფუძველია, მაშინ სამყარო, ყოველივე იმასთან ერთად, რაც მასში არსებობს და ცოცხლობს, უკანონო და არასაჭირო არსებობის შედეგია და, ამდენად, ბოროტებაა. კომენტარი: დავიწყოთ ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტით; ბუდიზმში, ისევე როგორც სხვა დჰარმულ რელიგიებში გლობალური ისტორიული პროცესი, დრო, კოსმიური ყოფიერება, არის - ციკლური. ამასთან ერთად, ბუდიზმი და ჯაინიზმი განსხვავდებიან იმითი (ინდუიზმისგან და სიქჰიზმისგან), რომ ის არ ცნობს დემიურგის ანუ შემოქმედის (იშვარას) არსებობის იდეას, ამას ეწოდება ნირიშვარა-ვადა, რომელიც შეიმუშავა ბრძენმა ნაგარჯუნამ, ბუდას ქადაგებათა საფუძველზე. ბუდას ფილოსოფიის მიხედვით არსებობს ღვთაება, რომელსაც ჰქონდა პრეტენზია, რომ ის არის შემოქმედი-აბსოლუტი, მას ჰქვია მაჰაბრაჰმა, მაგრამ როცა ბუდამ და მისმა მოწაფეებმა მას აუხსნეს, რომ ის არაა დემიურგი, მაჰაბრაჰმამ მოინანია და აღიარა, რომ არ არის დემიურგი. ეს განხილულია ისეთ სუტრაში, რომელსაც ეწოდება ბრაჰმაჯალა-სუტრა. რატომ უარყოფს ბუდა შემოქმედს? იმიტომ, რომ ყოფიერება, უფრო ზუსტად მულტისამყარო (გიგაკოსმოსი) არის უსაწყისო და უსასრულო, ციკლური და სამყაროები ფორმირდებიან არა ღმერთის ენერგიის, არამედ ცოცხალ არსებათა კოლექტიური კარმის გავლენით. სამყაროს ყოფიერებას განაპირობებს ჩვენი კარმა, აფექტები და დაბინძურებული ცნობიერება. ამიტომაც ითვლება, რომ ყოფიერება ტანჯვაა. ბუდა არ ცნობს ქმნილებას? ბუდას ფილოსოფია გვეუბნება, რომ არავინაა ქმნილება, ცოცხალი არსება (სატვა) ესაა მოკვდავი და უკვდავი სუბატომების (დჰარმების) კლასტერების (სკანდჰების) უსაწყისო და უსასრულო, უქმნელი დისკრეტული ნაკადი, კონტინიუმი, მდინარე, რომელიც რეინკარნაციის გზით, კარმული ძალის ზეგავლენით, განიცდის რეპრეზენტაციას. „არარა“ ანუ შუნიატა არ არის „ჭეშმარიტად არსებული“ და მით უმეტეს თვითმყოფადი, თქვენ რომ სუტრები წაგეკითხათ, გაიგებდით, რომ შუნიას თვითმყოფადობა და არსობრიობა არ გააჩნია. შუნიატა (შუნია) არის შეუცნობელი სიცარიელე, რომელიც იგივე არაა რაც ინდუისტური პარაბრაჰმანი ან შაკტისტური ნირგუნა-შაკტი, ეს არაა არსი, აბსოლუტი ან ღმერთი. ეს არაა მსოფლიო სული. ესაა შეუცნობელი არაარსობრივი. საწყისი და დასასრული არ აქვს არაფერს, საქმე იმაშია, რომ ბუდას ფილოსოფიის მიხედვით, ბუდას ბუნება (ტატჰაგატაგარბჰა), რომელიც ყველა არსების ცნობიერებაშია, როგორც მეტაფიზიკური პოტენციალი, არაა მოკლებული ჭეშმარიტ ყოფიერებას. თითოეული ცოცხალი არსება სამყაროში არის პოტენციური ბუდა, ბოდჰისატვა ან არჰატი. ბუდას, ბოდჰისატვას ან არჰატის ყოფიერება არაა სიკვდილი, სამსარა ნიშნავს წრებრუნვას, ესაა არაკონტროლირებადი რეინკარნაცია, ხოლო ნირვანა ესაა ვნებების ცეცხლის ჩაქრობა და რეინკარნაციის შეწყვეტა. სამსარა და ნირვანა არაა ადგილები, ესენია ცნობიერების მდგომარეობები. ნირვანა ესაა მშვიდი და უშფოთველი ცნობიერება აღსავსე უსასრულო თანაგრძნობით და მოწყალებით, ხოლო სამსარა ესაა ეგოიზმი, სიძულვილი, ზიზღი, მესაკუთრეობა და ა.შ. სამსარა ესაა ნეგატიური და ვნებებით აღსავსე ცნობიერება. ბუდა არ მიდის არყოფნაში, ის უბრალოდ აცნობიერებს საკუთარ არსებაში ტატჰაგატაგარბჰას და მშვიდდება, წყვეტს ხეტიალს სხეულიდან სხეულში, ხდება საკუთარი თავის ბატონ-პატრონი. არ მესმის რა წაიკითხეთ, მაგრამ ჩანს რომ არაფერი კარგი, მოდით განვმარტოთ, უკანონო და არასაჭირო არაფერია მთელ მულტისამყაროში, მულტისამყარო არაა ბოროტება! ბოროტებაა ეგოიზმი, როგორც ყველა უბედურების მიზეზი! პრობლემა არის დაბინძურებული ცნობიერება, დაბინძურებული ეგოიზმით და არცოდნით და არა სამყარო (!). ვიმეორებ კიდევ ერთხელ, ნირვანა, ისევე როგორც სამსარა, არ არის კონკრეტული ადგილი! ნირვანა, პარანირვანა, მაჰა-ბოდჰი-ნირვანა და სამსარა ესენია ცოცხალი არსების (სატვას) ცნობიერების სხვადასხვა მდგომარეობები! შეიგნეთ ერთხელ და სამუდამოდ და გულით გთხოვთ, შეწყვიტეთ ქრისტიანი აპოლოგეტების ნაცოდვილარის კითხვას, დილეტანტიზმის და რელიგიური შოვინიზმის გარდა მათი ტექსტებიდან ვერაფერს აიღებთ. იმისათვის რათა გაიგო ბუდიზმი, უნდა იყო ბუდისტის ტყავში მინიმუმ 1 დღე მაინც. მე ეს შევძელი, ახლა ინდუისტი ვარ, მაგრამ ბუდას სწავლებას პატივს ვცემ, რადგან შევიმეცნე და დავასკვენი, რომ ყველა რელიგიას აქვს არსებობის უფლება, ესაა უფლის დაშვება, განგება. უბრალოდ უნდა ვიცხოვროთ ჰარმონიაში და აბსურდი არ დავაბრეხვოთ, როცა არ ვიცით რაზე ვსაუბრობთ. გინდა ბუდიზმი შეიცნო? ერთი დღით გახდი ბუდისტი, იყავი მოწყალე და პატივი ეცი სხვებს. არგუმენტი ბუდიზმის წინააღმდეგ: ბუდიზმს არ გააჩნია პასუხი კითხვაზე, თუ როგორ წარმოიშვა თავდაპირველად ყოველივე. იგი იყენებს სწავლებას უსასრულოდ მრავალი სამყაროსა და მათში არსებულ არსებათა შესახებ, რომლებიც აუცილებლად ისპობიან და სხვას უთმობენ ადგილს, რომელთაც თავის მხრივ იგივე ელით. კომენტარი: ბუდას ფილოსოფიის მიხედვით სამყარო არის ციკლური! რა არის გაუგებარი? დჰარმულ რელიგიებში, განსხვავებით აბრაამული თეიზმებისგან, დრო და სივრცე არის ციკლური და შესაბამისად არ არსებობს არც არავითარი „თავდაპირველი წარმოშობა“! მაგის გარდა, ბუდიზმში არის ნირიშვარავადა (დემიურგი არ არსებობს) და ქშანიკავადა (ყველაფერი იცვლება). არავინაც არ ისპობა! ცოცხალი არსება (სატვა) არის მარადიული. ისპობა მხოლოდ სხეული. ცნობიერება უკვდავია. ვიჯნანა (ცნობიერება), არც იბადება და არც კვდება და წარმოადგენს მთვლემარე მდგომარეობაში მყოფ პოტენციურ ბუდას (!). ნირვანა არაა სიკვდილი ან „გაქცევა“, ნირვანა (ნიბანა) ესაა გამოფხიზლება სიზმრიდან და არავნობიერი ძილიდან გაცნობიერებულ სიზმარში გადასვლა ანუ როცა უკვე აცნობიერებ, რომ სიზმარში ხარ, სწორედ მაშინ ხდები - ბუდა (ბუდჰა). ბუდას მიხედვით ჩვენი სამყაროს ასაკი მრავალი მილიარდი წელია, აბრაამიზმის მიხედვით მხოლოდ 7-8 ათასი წელი. ახლა გასაგებია, აინშტაინ? საქმე გვაქვს ორ რადიკალურად განსხვავებულ მეტაფიზიკასთან, რომელთაგან თითოეული განკუთვნილია ორი სხვადასხვა ტიპაჟის და ცნობიერების მქონე ხალხისთვის. არგუმენტი ბუდიზმის წინააღმდეგ: მაშასადამე, ბუდიზმი რელიგია კი არა, ფილოსოფიური აგნოსტიციზმი უფროა, რადგან რელიგია, კლასიკური გაგებით, კავშირს გულისხმობს, კავშირს ადამიანსა და ღმერთს შორის. ბუდიზმში კი არ არსებობს აბსოლუტური პიროვნების ცნება, არსებობა ბოროტებაა, ცხოვრება ტანჯვათა ჯაჭვია, ხოლო ბუდიზმის მიზანი ამ ტანჯვისგან გათავისუფლებაა. რადგან ტანჯვა თვით ყოფიერების ცნებას ერწყმის, ამიტომ მისგან გათავისუფლება თვით ყოფიერების მოსპობით უნდა მოხდეს. ტანჯვისგან გათავისუფლებისათვის თვითმკვლელობა უაზრობაა, რადგან ბუდიზმი, ისევე როგორც ინდუიზმი, რეინკარნაციას აღიარებს, რასაც კვლავ ახალი ტანჯვა მოჰყვება (3). ამიტომ ბუდა მიიჩნევს, რომ უნდა მოისპოს თვით სიცოცხლის სურვილი, რაც შემდგომი რეინკარნაციის შეწყვეტასა და სანსარისგან თავის დაღწევის საწინდარია. ასე გადადის ადამიანი ნირვანაში, რომელიც ღმერთთან ურთიერთობა კი არ არის, არამედ სიცოცხლიდან გაქცევა და სულიერი ვაკუუმის მდგომარეობაა. ნირვანა სიტყვასიტყვით ჩაქრობას ნიშნავს. იგი ბუდიზმში უდიდესი სიკეთე და ადამიანის საბოლოო მიზანია. იგი ტანჯვის, უბედურების და საერთოდ ყოფიერების ყოველგვარი გამოვლინების მოსპობაა. უკვდავება ბუდიზმს ესმის, როგორც აბსოლუტურ უმოქმედობასა და სრულ განურჩევლობაში გადასვლა. კომენტარი: ბუდიზმი არის მეტაფიზიკური ათეიზმი (აღიარებს პარანორმალური არსებების და სხვა სამყაროების არსებობას, მაგრამ არ იღებს შემოქმედის იდეას და თვლის, რომ სამსარული ღმერთების თაყვანისცემა უაზრობაა). ამ მხრივ ბუდას სწავლება ძლიერ წააგავს ეპიკურეიზმს. სიტყვა რელიგია ნიშნავს რწმენას, ნიშნავს ასევე დაკავშირებას, მაგრამ ბუდიზმის შემთხვევაში ადამიანი უკავშირდება ხუთ დჰიანა-ბუდას, რომლებიც სახლობენ ბუდჰა-ქშეტრაზე (ბუდების და ბოდჰისატვების სუფთა ველებზე). ბუდიზმში არსებობენ გასხივოსნებული კეთილი ღმერთები: იიდამები, დაკინი და დჰარმა-პალები, რომლებიც ემსახურებიან ბუდებს და ბოდჰისატვებს და ეხმარებიან ადამიანებს სულიერ გამოფხიზლებაში (ზოგიერთი თვითონაა ბოდჰისატვა, მაგალითად; ბოდჰისატვა-ქალღმერთი კანონი/კვან-ინი და ბოდჰისატვა-ქალღმერთი ბენტენი/ბენძაიტენი). ბუდისტურ პანთეონში არიან მეცნიერების, ხელოვნების და ბავშვების მფარველი ღმერთებიც. მაგალითად იაპონიაში ითვლება, რომ ქალღმერთი ამატერასუ, არის მზიური ბუდა ვაიროჩანას (მაჰავაიროჩანას) ავატარა, ინკარნაცია. ბუდიზმის მიხედვით ადამიანი, ისევე როგორც ნებისმიერი სხვა არსება, არის დჰამების დისკრეტული ნაკადი, ესაა ცოცხალი არსება. რეინკარნაციას განიცდის ყველა და არა მხოლოდ ადამიანი. „ტანჯვათა ჯაჭვია“ მხოლოდ სამსარული ცნობიერება, ნირვანული ცნობიერება არა. ტანჯვაა მხოლოდ უმეცრებაში და ეგოიზმში ცხოვრება, გამოფხიზლება ცუდი სიზმრიდან და ცნობიერების გასუფთავება აფექტებისგან - არა. ისპობა არა ყოფიერება, არამედ სამსარული მენტალიტეტი (ეგო, უმეცრება და სიძულვილი). სამსარა არის სიცოცხლე ტანჯვაში, ნირვანა - სიცოცხლე ბედნიერებაში, ნეტარებაში და ცოდნაში. განსხვავება მხოლოდ ესაა. ვიმეორებ კიდევ ერთხელ, ბუდიზმში არ არის დემიურგი, სამაგიეროდ არის ბრაჰმანისტული პოლითეიზმის ძლიერი ელემენტები. ბუდა აღიარებდა ღმერთების არსებობას, რმლებსაც ეწოდებათ - დევა და მათ შორის არის მკაცრი იერარქიულობა. ნირვანა არის არა განურჩევლობა და უმოქმედობა, არამედ რეინკარნაციის პროცესის შეწყვეტა. ბუდას ფილოსოფიის მიხედვით არის 6 „ლოკა“ ანუ სავანე, ესენია; დევა-ლოკა (ღმერთების სავანე), ასურა-ლოკა (დემონების სავანე), ნარაკა-ლოკა (ჯოჯოხეთის სულების სავანე), პრეტა-ლოკა (დამშეული აჩრდილების სავანე), მანუშია-ლოკა (ადამიანთა სავანე) და ტირიაგ-იონი-ლოკა (ცხოველთა სავანე). ამ ექვს სავანეში მყოფი არსებები განიცდიან რეინკარნაციას კარმული კანონის ზეგავლენით, ცხადია დევები ანუ ღმერთები ყველაზე დიდხანს ცოცხლობენ, მაგრამ მათ ზეციურ ნეტარებასაც აქვს დასასრული. ღმერთები ცდებიან, ბუდა - არა. არგუმენტი ბუდიზმის წინააღმდეგ: როგორც უკვე ვთქვით, ბუდისტისათვის ბოროტების სათავე თვით სიცოცხლე, ადამიანის არსებობა და მისი სურვილებია, სადაც სიცოცხლეა, იქ აუცილებლად ბოროტებაცაა, როგორც მისი ძირეული და არსებითი ნიშანი. შესაბამისად ბუდიზმის თანახმად სიცოცხლის გაქრობა სიკეთეა, მაგრამ, მეორე მხრივ, ბუდიზმი არ იძლევა პასუხს კითხვაზე, თუ რატომაა სიცოცხლის სურვილი ბოროტება. იგი მხოლოდ ფაქტების ემპირიულ მხარეს აფიქსირებს. კომენტარი: ბუდისტისათვის ბოროტებაა - ეგო (აჰამკარა)! ბუდა არასოდეს ამბობდა, რომ სიცოცხლეა ბოროტება, ცხოვრებას აქვს ორი ფაზა, ორი განზომილება: სამსარა (აფექტებით) და ნირვანა (აფექტების გარეშე). ბოროტებაა არა სიცოცხლის სურვილი, არამედ სხვისი ტკივილის ფასად, სხვის ხარჯზე, პარაზიტული და ეგოცენტრული ცხოვრების სურვილი. არგუმენტი ბუდიზმის წინააღმდეგ: ბოროტებაზე ამგვარი შეხედულება ბუდიზმს სოციალურ სფეროშიც გადააქვს. ოჯახური, ეროვნული და სხვა ურთირთობები, ბუდისტური მსოფლმხედველობის მიხედვით, ბოროტებაა, რომელთაგანაც ასევე აუცილებელია გათავისუფლება. კომენტარი: სრული აბსურდი! ვიმეორებ კიდევ ერთხელ იმათთვის, ვინც ვერ გაიგო და ვერ შეიგნო! ბოროტებაა ეგო და არა ოჯახი ან ზოგადად ურთიერთობები! ბოროტებაა ეგოიზმი და სამსარული ანუ ეგოცენტრული ცნობიერება! არგუმენტი ბუდიზმის წინააღმდეგ: თუ ქრისტიანი ასკეტისათვის უმთავრესი ამოცანა საკუთარ ვნებებთან ბრძოლაა და ამ ვნებათაგან გათავისუფლების შემდეგ იგი სიცოცხლისკენ ისწრაფვის, რათა ღირს იქნეს აბსოლუტთან თანაზიარებისა და მის სასუფეველში დამკვიდრებისა, ბუდისტი საწინააღმდეგო მიმართულებით მიდის, მისთვის მთავარი სიცოცხლის სურვილია და, ამის კვალობაზე, თავად სიცოცხლის გაქრობაა, ანუ როგორც მართებულად შენიშნავს ნ.ლოსკი: „სხეულებრივი სიკვდილით შეშინებული გაუტამა ხსნას აბსოლუტურ სიკვდილში, ყოფიერების სრულ მოსპობაში ეძიებს“, ხოლო გ.კ.ჩესტერტონი ამბობს: „ქრისტეს ეცოდება ადამიანები იმიტომ, რომ ისინი კვდებიან, ხოლო ბუდას ეცოდება იმიტომ, რომ ისინი ცოცხლობენ“. თუ მაცხოვარი ამბობს: „ნეტარ იყვნენ გლახაკნი სულითა, რამეთუ მათი არს სასუფეველი ცათა“ (მათე 5, 3), ბუდა ამ სიტყვების ამგვარ პერიფრაზს „ახდენს“: „ნეტარ იყვნენ გლახაკნი სულითა, რამეთუ მათ ელოდებათ არყოფნა“. კომენტარი: ჯერ ერთი; ნირვანა არ არის არყოფნა. მეორეც; ბუდიზმში არის ბუდების ველების კონცეფცია, რომლის თანახმადაც მორწმუნე ბუდისტი სიკვდილის შემდეგ მიდის იქ სადაც სახლობენ გასხივოსნებული არსებები (ბუდები, ბოდჰისატვები და არჰატები, პლიუს კეთილი და ბრძენი ღმერთები). თუ ბუდისტურ პრაქტიკას სწორად ახორციელებ, წახვალ ბუდების ველებზე ან უბრალოდ თავად გახდები ბუდა. წაიკითხეთ ლოტოსის სუტრა და მაჰავაიროჩანა სუტრა. არგუმენტი ბუდიზმის წინააღმდეგ: ქრისტიანსაც და ბუდისტსაც გრძნობადი ბუნებისაგან გათავისუფლება სწადიათ, მაგრამ თუ ბუდისტი ბიბლიური სამსონივით მტრების მოსპობით საკუთარ თავსაც სპობს, ქრისტიანი, რომელიც სძლევს მტერს, ნეტარი ცხოვრების ღირსი ხდება. კომენტარი: სრული ბოდვა, აბსურდი. ბუდისტი სპობს მხოლოდ ე გ ო ი ზ მ ს! არგუმენტი ბუდიზმის წინააღმდეგ: ბუდისტი, რომელიც არ ცნობს პიროვნულ ღმერთს, ვერ ახერხებს დადებითი შინაარსი შესძინოს საკუთარ ზნეობრივ თავისუფლებას. ამიტომ მისთვის თავისუფლება უმიზნო სიცოცხლის უარყოფაში მდგომარეობს. ამის გამო კი იქ, სადაც პოზიტიური მიზანი არ არსებობს, აუცილებლად ხდება ყოველგვარი მიზანშეწონილი მოქმედების პარალიზება. პასიური სათნოებანი (მოთმინება, დათმობა) ბუდიზმში ყოველთვის ჭარბობს აქტიურს. ბუდიზმში ვხედავთ თანაგრძნობისმიერ სიყვარულს, მაგრამ იქ არ მოიპოვება მოქმედი, განმათავისუფლებელი და შემოქმედებითი სიყვარული. უფრო მეტიც, თვით ეს პასიური სიყვარულიც კი, რომელიც მხოლოდ თანაგრძნობას გამოხატავს და სიხარულს არ ანიჭებს, უკანა პლანზე იწევს და ადგილს უთმობს თვითჭვრეტისა და თვითმოსპობის სურვილიდან გამომდინარე კვიეტიზმს. ასე რომ, ბუდიზმი თავისი არსით ნიჰილიზმია, და ამის გამო იყო, რომ მან ამგვარი ფორმით დიდხანს ვერ იარსება. ამიტომაც მას ყოველთვის შეცვლილი და შერბილებული სახით წარმოადგენდნენ ხოლმე: კერძოდ, ნირვანას რაღაც სამოთხის მსგავსი თვისებები მიანიჭეს, დააწესეს კულტი, წეს-ჩვეულებები, შემოიღეს თეორია უმაღლეს არსებათა მიერ ადამიანის შეწევნის შესახებ. ყოველივე ამან კი ბუდას თავდაპირველი, წმინდა ფილოსოფიურ-ეთიკური სწავლება რელიგიად აქცია. კომენტარი: ვიმეორებ, ბუდიზმი არის ბრაჰმანისტული პოლითეიზმის და მეტაფიზიკური ათეიზმის სინთეზი. ბუდიზმი არ ცნობს მხოლოდ მონოთეიზმს. პოლითეიზმი ბუდას რელიგიაში, იცოცხლე იმდენია. ბუდიზმი არის მერეოლოგიური ნიჰილიზმი და არა მორალური ნიჰილიზმი, ნუ გერევათ. ბუდისტებს არაფერიც არ მოუგონიათ, ყველაფერი რაც არის ბუდიზმში, მოცემულია ბუდების და ბოდჰისატვების მიერ, რომელთა რაოდენობა გიგაკოსმოსში - უსასრულოა. ბუდიზმი რელიგიაცაა და ფილოსოფიაც. ბუდიზმი დედამიწაზე ყველაზე რთული რელიგიყრ-ფილოსოფიური სწავლებაა და სწორედ ეს აბნევს პროფანებს და ქმნის სერიოზულ პრობლემებს მისი დოქტრინების შესწავლისას. ამის გარდა, ბუდიზმში არ არსებობს არც ერესი და არც დოგმა. არგუმენტი ბუდიზმის წინააღმდეგ: ასეთია მოკლედ ბუდიზმის შინაარსი. იგი ტანჯვის, უბედურების და ამდენად ბოროტების დაძლევისა და მისგან თავის დაღწევის თავისთავად კეთილშობილ მიზანს ისახავს, მაგრამ არ აღიარებს რა შემოქმედს, პიროვნულ ღმერთს, და ცხადია არ იცნობს ჭეშმარიტ მხსნელს - იესო ქრისტეს, ამ დიადი მიზნის მიღწევას გაუტამას გონების მიერ შექმნილი რეცეპტით - ნირვანათი აპირებს. ეს კი, როგორც უკვე ზემოთ აღვნიშნეთ, ამ მოძღვრებას არყოფნის, სიკვდილისა და ვოიდიზმის (4) მქადაგებლად აქცევს. კომენტარი: ბუდიზმი არც არის ვალდებული აღიაროს დემიურგის იდეა. სწორედ ამიტომაცაა ბუდიზმი მ ე ტ ა ფ ი ზ ი კ უ რ ი ათეიზმი! ბუდიზმში ასევე არის ტანტრული იდეებიც, რომელთა მიხედვითაც ქალური საწყისი ფლობს განსაკუთრებულ ძალას და მთელი ყოფიერება აგებულია მამრობითი საწყისის და დედრობითი საწყისის დუალიზმზე (იგულისხმება ადიბუდა სამანტაბჰადრა და ადიბუდა სამანტაბჰადრი). ბუდა ფლობს 4 სხეულს (ოთხ სამყაროულ სხეულს): მაჰასუკჰაკაი - დიდი ბედნიერების სხეული, რომელიც წარმოადგენს შუნიას გარკვეულ გამოვლინებას, დჰარმაკაი - ჭეშმარიტების სხეული, კაუზალური ვოიდური სხეული, სამბჰოგაკაი - თვითტკბობის სხეული, რომლის დახმარებითაც ბუდა ეცხადება ღმერთებს და სხვა ბოდჰისატვებს და ნირმანაკაი - ბუდას ხორცუელი მიწიერი სხეული. ბუდა ქადაგებს არა „სიკვდილს“, არამედ სამსარული აფექტების დაძლევას ტატჰაგატაგარბჰის გამონთავისუფლებით პრაქტიკის დახმარებით. ომ მანი პადმე ჰუმ

ინდუისტები ე.ი. ვედური რელიგიის მიმდევრები მიიჩნევენ, რომ ბუდა შაკიამუნი იყო ვიშნუს ავატარა, ხოლო ბუდისტები მიიჩნევენ, რომ შაკიამუნი იყო 28 ბუდადან ერთ-ერთი და დჰიანა-ბუდა მაჰავაიროჩანას დჰარმაკაის (ჭეშმარიტების სხეულის) განსხეულება. სხვა ვერსიით ისაა ბუდა აკშობჰიას განსხეულება. ზოგიერთი ვერსიით ვედური ტრიმურტის ღმერთები არიან ბუდა შაკიამუნის ავატარები და ემანაციები. რითი განსხვავდება ბუდიზმი ინდუიზმისგან (ვედური დჰარმისგან)? იმით, რომ ბუდიზმში არსებობენ სულები, რომლებიც ვედური ტრიმურტის და ტრიდევის ღმერთებზე მაღლა დგანან, ესენია: ადი-ბუდები, დჰიანა-ბუდები, დჰიანა-ბოდჰისატვები, არჰატები, იიდამები, დაკინი და დჰარმაპალები. დევები ანუ ღმერთები ბუდიზმში დაკნინებულნი არიან და წარმოადგენენ უბრალოდ ადამიანზე ოდნავ უფრო ძლიერ და ნეტარ ზეადამიანურ არსებებს, რომლებიც ადამიანთა მსგავსად კარმის მონები არიან. ბუდისტური ბუდები, ბოდჰისატვები, არჰატები, იიდამები, დაკინი და დჰარმაპალები არ არიან არც შემოქმედები, არც დამცველები და არც დამანგრეველები, როგორც ვედური ბრაჰმა, ვიშნუ და შივა. თუმცა უნდა ვაღიაროთ, რომ ბუდისტურ ტანტრიზმში (ვაჯრაიანაში) არის ვიშნუსთან, შივასთან და სხვა დევებთან დაკავშირებული ტანტრისტული მანტრები და რიტუალები. ეს უცნაურია. ბუდიზმის მიხედვით მსოფლიოს მართავს მხოლოდ ცოცხალ არსებათა კოლექტიური კარმა (კარმული ენერგია). ჩნდება შთაბეჭდილება, რომ ბუდისტებმა დაამახინჯეს და გაამრუდეს ვედური რელიგია. რაც შეეხება შუნიას ე.ი. სიცარიელის დოქტრინას, ეს აღებულია ვედური რელიგიიდან, კერძოდ კი შივაიზმიდან და შაკტიზმიდან და ნათლადაა აღწერილი ისეთ ტექსტებში, როგორებიცაა: შივა-სამჰიტა, ტეჯაბინდუ-უპანიშადა, სვაჩჩჰანდა-ტანტრა, დევიკალოტარა აგამა და ა.შ. შივაიზმში შუნია (სიცარიელე) ბრაჰმანის (აბსოლუტის) და ატმანის (სულის) სინონიმია. ბუდისტებმა ყველაფერი დაამახინჯეს და თან არც სურთ ამის აღიარება, იმის აღიარება, რომ თავიანთი დოგმატების 90%-ი აიღეს შივაიტებისგან და შაკტისტებისგან. სამწუხაროა ეს. ომ შანტი

რატომ ვარ ხელოვნურად შექმნილი არსებების მიმართ კონსერვატიული მიდგომის მომხრე? რატომ ვუყურებ კლონს როგორც ცოცხალ სულს? რატომ ვცემ პატივს რობოტებს და გოლემებს? პასუხი მარტივია; იმიტომ რომ ინდო-შინტო-ბუდისტი ვარ. ჩემი რწმენა ესაა ინდუიზმის, შინტოისტური ანიმისტური შამანისტური პოლითეიზმის და ბუდისტური პანთეიზმის სინთეზი. ბუდიზმი ქადაგებს თანაგრძნობას ყველა არსების მიმართ, ბუდიზმიც და ინდუიზმიც ცნობს უზენაეს ძალებს და აცხადებს რომ ადამიანი არაა ერთადერთი და უმაღლესი ცოცხალი არსება და მით უმეტეს სამყაროს ჭიპი. შინტოიზმი ქადაგებს, რომ სულიერი არსი ყველაფერშია, მათ შორის "უსულო" საგნებშიც კი. იაპონური რწმენით უსულო საგანმა, მაგალითად მახვილმა ან მარაომ შეიძლება გარკვეული დროის შემდეგ პატრონის ენერგიის დახმარებით შეიძინოს სულიერი მე და გახდეს ანთროპომორფული ცოცხალი არსება. კამი და იოკაი ანუ სულები ყველაფერში არიან. ბრიყვულია იმის მტკიცება რომ არსებობს არაცოცხალი ბუნება. ამიტომაც კლონი, რობოტი ან გოლემი ვერანაირად ვერ იქნება ჯართი ან უსულო ბოიმასა უფლებების გარეშე. არაფერია უსულო. სულიერი მე გააჩნია თითოეულ ორგანულ და არაორგანულ ატომს. ფიზიკურ ვაკუუმსაც აქვს სულიერი მე. მზეც, მთვარეც და პლანეტებიც სულიერი არსებები არიან და ფლობენ ცნობიერებას რომეიც უკვდავია და შედგება დჰარმებისგან. კლონი, რობოტი და გოლემი ესაა ერთგვარი ცუკუმოგამი.

"Это тело-ваджра есть Брахма, речь-Ваджра есть Шива (Великий Господь), мысль-ваджра, царь, есть великий волшебник Вишну" "ეს სხეული-ვაჯრა არის ბრაჰმა, ხმა-ვაჯრა არის შივა [დიადი უფალი], აზრი-ვაჯრა, მეფე, არის დიადი ჯადოქარი ვიშნუ" გუჰიასამაჯა-ტანტრა თავი 17. მუხლი 19. ეს ფრაგმენტი ამ ბუდისტური ტანტრისტული ტექსტიდან გვაძლევს იმის საშუალებას, რომ საბოლოოდ შევარიგოთ ინდუისტური და ბუდისტური რელიგიები. ამ ინდუისტურ ღმერთებს ეწოდებათ დჰარმაკაის განზომილების ღმერთები, რომელთაც აერთიანებს მათზე გაცილებით მაღლა მდგომი დჰიანა-ბუდა ვაჯრასატვა, სხვა ვერსიით კი ბუდა მაჰავაიროჩანა. თუ ეს ასეა მაშინ გამოდის რომ ვაჯრაიანა აღიარებს ინდუისტურ ტრიმურტის. აქედან გამომდინარე შეგვიძლია გავაერთიანოთ ინდუიზმი და ბუდიზმი ვირა-ბჰავას დონეზე.

პოლიგამია თავისი ორი ფორმით; პოლიგინეა და პოლიანდრია, არის ერთ-ერთი უძველესი ტრადიცია. პოლიგამია ათასწლეულების მანძილზე მთელ მსოფლიოში იყო ნორმა. მხოლოდ ქრისტიანობის ზეგავლენით ეს ნორმა გამოცხადდა "სიგიჟედ" და "დანაშაულად". ქრისტიანობიდან ეს გადავიდა ათეიზმში და შიზოფემინიზმში, სადაც რატომღაც მიაჩნიათ რომ პოლიგამია არის "ქალის ჩაგვრა" და "სექსუალური პათოლოგია". პოლიგამიის წინააღმდეგ პროპაგანდას ამჟამინდელ კალი-იუგაში ეწევიან ასურები ისევე როგორც ყოველთვის. ასურებმა ადამიანებს დაუმახინჯეს აზროვნება და შთააგონეს რომ პოლიგამია ესაა "ცოდვა". აზიურ რელიგიებში და მორმონიზმში პოლიგამია დღემდე არის ნორმა. ამას ნეგატიურად უყურებენ ყლიბერალები და ქრისტიანები. თუმცა საკვირველია, ყლიბერალები რომლებიც ქადაგებენ, რომ ლგბტ არის ნორმა და თითქოსდა ქადაგებენ "თავისუფლებას", პოლიგამიას ებრძვიან. ტიბეტში მაგალითად პოლიგამიის ორივე ფორმა; მრავალცოლიანობაც და მრავალქმრიანობაც ითვლება ნორმად. მორმონებს და სიტყვაზე; ბუდისტებს ვერაფრით დააჯერებ, რომ პოლიგამია ესაა "ცოდვა". პოლიგამიის მტრებს არ შეუძლიათ დაასაბუთონ თუ რატომ არის პოლიგამია "ცუდი", როგორც წესი ისინი იყენებენ ან ქრისტიანულ ფსევდოარგუმენტებს ან შიზო-ფემინისტურ ფსევდოარგუმენტებს რაც პარანოიდალური ფსიქოზის ფორმებია და სხვა არაფერი. მრავალი პარტნიორის ყოლა აზიურ რელიგიებში და მორმონიზმში არის ნორმა და მე ვერ ვხედავ ვერავითარ მიზეზს რომ ამას ცუდი თვალით შევხედო. ნებისმიერი არგუმენტი პოლიგამიის წინააღმდეგ არის აბსურდი, რადგან ეფუძნება ან ქრისტიანობას ანდა ფემინისტურ ფაშიზმს. თანამედროვე საზოგადოებაში დომინირებს ფაშისტური და შოვინისტური რეპრესიული მორალი, რომელიც ებრძვის პოლიგამიას და ეს აშკარად ვიღაც გავლენიან ფიგურას აწყობს. ესაა შეთქმულება და სხვა არაფერი.

ბუდიზმი შედგება მრავალი მიმდინარეობისგან. ბუდიზმში სამი ძირითადი მიმდინარეობაა: 1) ჰინაიანა 2) მაჰაიანა და 3) ვაჯრაიანა. ვაჯრაიანა ესაა ტანტრისტული ბუდიზმი სადაც არის ინდური და ტიბეტური ღვთაებების და დემონების კულტი, შაკტის კულტი, ბოდჰისატვების კულტი და მიიჩნევა რომ ნირვანას მიღწევა შეიძლება არა მრავალი ეპოქის შემდეგ არამედ ამ სიცოცხლეშივე, არსებობს აგრეთვე იდეა იმის შესახებ რომ სანსარა და ნირვანა არის ერთი ცნობიერების ორი განზომილება. ვაჯრაიანაში დიდი მნიშვნელობა ენიჭება სექსუალურ ენერგიას. ითვლება რომ ქალი ესაა პრაჯნია ანუ სიბრძნე და ორგაზმი ესაა ბუდას დიადი ნეტარების სხეულის სანსარული გამოვლინება. ორგაზმი მიიჩნევა არადუალისტური ალმასისებრი ცნობიერების მდგომარეობის მიღწევის და ნირვანას ნეტარების მოპოვების მეთოდად. არის ე.წ. იაბ-იუმის კულტი ანუ როცა ბუდები და ბოდჰისატვები გამოსახულნი არიან პარტნიორ ქალღმერთებთან ერთად. მაჰაიანას წიაღში არის ორი მთავარი სკოლა: 1) ვიჯნანავადა – რომელიც ამბობს რომ არაფერი არ არსებობს გარდა უნივერსალური კინეტიკური ცნობიერებისა (ალაია-ვიჯნანა) და 2) შუნიავადა – რომელიც ამბობს რომ არსებობს მხოლოდ სიცარიელე (შუნია). შუნიავადას მიმდევრები ხშირად იმასაც კი ამტკიცებენ რომ თვით სიცარიელეც კი არ არსებობს როგორც ასეთი. ჰინაიანას ყველაზე ცნობილი სკოლა იყო სარვასტივადა, რაც იშიფრება ასე "სარვა ასტი" ანუ ეს სკოლა ამბობდა რომ "ყველაფერი არსებობს". თუ მაჰაიანა უარყოფს ყოფიერების ელემენტების (დჰარმების) არსებობას, ხოლო ვაჯრაიანა მიიჩნევს რომ ყველაფერი არის ცნობიერებაში და რომ თითოეულ ადამიანში სუფევს ადიბუდა, რომელიც არის უმაღლესი რეალობის ღვთაებრივი სუბსტანცია, სარვასტივადა ამტკიცებს რომ ყველა დჰარმა რეალურია წარსულშიც, აწმყოშიც და მომავალშიც. განსხვავებით ვაჯრაიანელებისგან, სარვასტივადინები არ აღიარებენ ბოდჰისატვების, იიდამების, დაკინის და სხვა ზეარსებების მთელ მირიადებს და ლეგიონებს, ისინი არ ცნობენ ინდუისტურ ტრიმურტის რომელსაც ვაჯრაიანა ხშირად მიიჩნევს დჰარმაკაის რეალობის ღვთაებებად, არ ცნობს შაკტის, არ ცნობს ადიბუდას, არ ცნობს მაჰატმანს და ვაჯრასატვას და არ მიიჩნევს რომ ყველაფერი არის ადიბუდას ემანაცია და რომ ადიბუდა ისევე როგორც დჰიანა ბუდა და დჰიანა ბოდჰისატვა, განფენილია მთელს სანსარაში, ისევე როგორც ნირვანაში. ვაჯრაიანასთან შედარებით სარვასტივადა ძალიან მარტივი და უბრალო ჩანს. რაც ყველაზე მთავარია სარვასტივადა არ ცნობს ბუდას ქალურ ასპექტს, განსაკუთრებით კი ადიბუდა სამანტაბჰადრის.

ვაჯრაიანა (სანსკრ. वज्रयान Vajrayāna; ტიბ. დორჯე თეპა „ალმასის გზა“; მონღ. Очирт хөлгөн, Ochirt Hölgön) — ბუდიზმის ტანტრული მიმართულება, წარმოიშვა მაჰაიანას გარემოცვაში ახ. წ. V საუკუნეში. ალბათ, ვაჯრაიანას საფუძვლებში დევს ინდური ტანტრიზმი, თუმცა ბევრი თანამედროვე მკვლევარი ამ მოსაზრებას უარყოფს, ბუდისტურ ტანტრიზმს დამოუკიდებლად განვითარებად მიმდინარეობად გამოყოფენ. ვაჯრაიანა გავრცელებულია ტიბეტში, ნეპალში, მონღოლეთში, რუსეთში, ბჰუტანსა და იაპონიაში (შინგონის სკოლა). მე-8 საუკუნის დასაწყისიდან ვაჯრაიანაში სხვადასხვა ბუდისტურმა სკოლებმა დაიწყეს გამოყოფა: ნიინგმა, კაგიუ, კარმაპა, დუგპა, საკია, კადამპა, გელუგპა. კადამპას გარდა ყველა ეს სკოლა დღემდე შემორჩა. ასევე ჰქვია ტანტრული ბუდიზმი, ტანტრაიანა (ტანტრის ბორბალი), მანტრაიანა (მანტრის ბორბალი), ფალაიანა (შედეგის ბორბალი). ტარა (სანსკ: तारा tārā; ტიბ: རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མ་ ვაილი: rje btsun sgrol ma ჯეცუნ დოლმა) მაჰაიანურ და ვაჯრაიანულ ბუდიზმში — ქალი ბოდჰისატტვა. ცნობილია „გათავისუფლების დედად“; საქმესა და მიღწევებში წარმატების სათნოებას განასახიერებს. იაპონიაში ცნობილია თარანი ბოსაცუდ; ჩინურ ბუდიზმში კი თუოლუოდ.[2] ტარა არის მედიტაციის ღვთაება, რომლის პრაქტიკა გამოიყენება ბუდიზმის ვაჯრაჲანულ სექტაში. ტარას ყველაზე ცნობილი ფორმებია: მწვანე ტარა - ცნობილია გასხივოსნებული ქმედების ბუდდჰად თეთრი ტარა - ცნობილია თანაგრძნობის, ხანგრძლივი სიცოცხლის, კურნებისა და სიმშვიდისთვის წითელი ტარა - მძვინვარე ასპექტისა, დაკავშირებულია ყველაფერ კარგის მიზიდვით შავი ტარა - დაკავშირებულია ძალასთან ყვითელი ტარა - დაკავშირებულია ჯანმრთელობასა და აყვავებასთან ლურჯი ტარა - დაკავშირებულია ბრაზის გარდაქმნასთან ჩიტტამანი ტარა - ტარას ფორმა, რომლის პრაქტიკა ფართოდაა გავრცელებული ტიბეტური ბუდიზმის გელუკის სკოლის ტანტრული იოგის უმაღლეს საფეხურზე, გამოსახულია მწვანედ ქჰადირავანი ტარა - რომელიც გამოეცხადა ნაგარჯუნას სამხ. ინდოეთის ქჰადირავანის ტყეში; ზოგჯერ მოიხსენიება „XXII ტარად“. ბუდიზმის ზოგ სკოლაში მიღებულია ოცდაერთი ტარა. ტარას მთავარი მანტრა ბუდისტთა და ინდუისტთათვის ერთია: სანსკ: oṃ tāre tuttāre ture svāhā ომ ტარე ტუტტარე ტურე სვაჰა. ტიბეტელები და ვინც ტიბეტურ ბუდიზმს მიდევს, წარმოთქვამენ: oṃ tāre tuttāre ture svāhā ომ ტარე ტუტტარე ტურე სოჰა. შაქტი (ტელუგ. శక్తి, ტამილ. சக்தி; სანსკრ. ძალა, ენერგია, არსთა საძირკველი, ყოფიერების მიზეზი) — ქალი, საწყისი ძალა პროტოინდური რელიგიის იმ სახეობაში, რასაც ტანტრიზმი ეწოდა და რომლის „ბიბლია“, მეხუთე ვედა თითქოს თვით შივამ დაწერა. ამ რწმენის მიხედვით, თვით ქალია სამყაროს უზენაესი დედა, არსთა მშობელი. მასთან წამიერი შეერთებით მოწრმუნე მამაკაცები უკავშირდებიან ღმერთს. ამდენად, დედობრივი საწყისის ძალა ინდურ რელიგიაში ღვთაების რანგში ადის. იმავე დროს, ესაა სქესობრივი ცხოვრების ხანგრძლივი ისტორიის თავისებური ეტაპი და ფორმა, რასაც ქრისტიანი მისიონერები თვლიან გახრწნილების უსაძაგლეს სახედ, ეშმაკის სამსახურად. დიდი დედის კულტი საყოველთაო მოვლენაა მთელს დედამიწაზე. თვით პალეოლითის ხანის ქვის ქანდაკებები მეტყველებენ, რომ ქალს პირველყოფილი ადამიანი უკვე აღმერთებდა. ფალოსის კულტის დამახასიათებელი სიმბოლოები, ქვის, კირქვის და ლითონის კვირისტავები, რომლებიც სვანეთშია აღმოჩენილი, ყურადღებას იქცევენ შაკტის შესაბამის ძეგლებთან, ლიონილინგამებთან მსგავსებით. ეს ლინგა (ლინგამები ფალოსის სიმბოლური გამოსახულებებებია (ქვის ან ბრინჯაოსი) წარმოადგენდა შივას კულტის განუყოფელ ნაწილს და ინახებოდა შივას ტაძრებში (სვანებიც ეკლესიებში ინახავდნენ, რაც შორეულ კულტურათა შეხვედრის ნიმუშია). შაკტის სარწმუნოების მიხედვით, ასოს შივას სახე ჰქონდა და მთელი ინდოეთი მოწიწებით სცემდა თაყვანს. მისი ქანდაკებანი ნაპოვნია შივას ტაძარში, აფრიკულ ქოხებში, ეგვიპტის აკლდამებში, ყველა მხარეში. ხატავდნენ და აქანდაკებდნენ, ვითარცა მამაკაცის ატრიბუტს, ცალკე ან ფრთოსან ვულვასთან ერთად. ამ მხრივ განსაკუთრებით ცნობილია ძველი ეგვიპტე. ქანდაკი: ფალოსის ღმერთი მინი, რომაული პორნოგრაფიული სცენა: ფავნუსი და ნიმფა, პრიაპის გამოსახულებანი (ბრინჯაო, პომპეი), კოიტუსის სცენა (რომაული სანათი). Тара (санскр. तारा, tārā IAST, тиб. སྒྲོལ་མ་, Drolma «Спасительница») — одна из главных бодхисаттв (идам, просветленных существ) буддизма. Она родилась из слезы бодхисаттвы Авалокитешвары, в тот момент когда тот оплакивал страдания мира. Из упавшей слезы вырос лотос, и из него родилась Тара, ставшая его женой. В иконографии существует 21 форма Тары, среди них основными принято считать следующие: Белая Тара Зелёная Тара Красная Тара (тиб. sgrol-ma dmar-po, Долма Марпо, Красная Освободительница)[1]. Её воплощением является Курукулла Желтая Тара (санск. Васундхара, Васучара, Хранительница Сокровищ; тиб. Долма Сермо — Желтая Освободительница)[2] Голубая Тара — её воплощением является Экаджати Текст «Во славу 21 Тары» («Поклонение 21 Таре и хвала коренной мантре») читается утром во всех четырёх школах Тибетского буддизма. Текст изначально написан на санскрите, позднее переведён на тибетский язык. Главная мантра Тары одинакова и в буддизме, и в индуизме: ॐ तारे तुत्तारे तुरे स्वः — «oṃ tāre tuttāre ture svāhā». Тибетцами и теми, кто следует тибетской традиции эта мантра произносится «oṃ tāre tu tāre ture soha». Белая Тара (Sita Tāra, тиб. sgrol dkar ma) символизирует исключительную чистоту и трансцендентную мудрость. Она имеет семь глаз — по одному на каждой ладони и ступнях, а также во лбу, что символизирует её всеведение страдания во всей Вселенной. Поэтому её также называют «Семиглазой»[3] Белая Тара является целительницей и даёт удачу. В одном из древних тибетских текстов она упоминается как Еше Хорло — «колесо исполнения желаний», и, визуализируя её, практикующий стремится отождествить себя с этим божеством и таким образом убрать все препятствия. Атрибут Белой Тары — цветок лотоса в левой руке, который является символом Трёх Драгоценностей Буддизма. От неё исходит белый свет. В 1764 году буддийское духовенство объявило Екатерину II воплощением Белой Тары на земле, а первый хамбо-лама Дамба Доржи Заяев на аудиенции поклонился ей в ноги, как божеству. С тех пор все хамбо-ламы приносили специальную присягу на верность «Белому царю», а при личной встрече с императорами простирались перед ними[4]. В 2009 году президент России Дмитрий Медведев посетил Иволгинский дацан близ Улан-Удэ. Еще до приезда президента в Бурятию ламы сообщили, что собираются признать Медведева воплощением одного из самых почитаемых божеств буддийского пантеона — Белой Тары — и провести перед ним обряд простирания. Во время этого обряда воплощение божества усаживают на трон «белого царя», а ламы полностью распластываются на земле перед ним. От обряда президент решил отказаться, но сказал, что с уважением относится к традициям буддистов и их решению[5]. Среди верующих очень распространена практика, когда серьёзно больной человек обращается не только к врачу, но также приглашает ламу, который начитывает мантру Тары и исполняет связанные с ней ритуалы (пуджа, санскр. पूजा, pūjā IAST). На протяжении этого обряда необходимо начитать определённое количество мантр, а также для этого человека должно быть выполнено изображение (танка) Тары, которое должно быть закончено в течение двадцати четырёх часов. Такая интенсивная однодневная практика накапливает большой потенциал положительной энергии (пунья, санскр. पुण्य, puṇya IAST), который, в зависимости от многих вторичных факторов, может уравновешивать и преодолевать разрушительные силы болезни. «Разрезание» ваджрой мандалы Зелёной Тары на мероприятии «Дни Тибета в Москве», 24 июня 2011 С точки зрения буддийского учения, главная цель обретения длинной жизни состоит в том, чтобы позволить практикующему совершенствоваться на пути духовного развития. Великий тибетский учитель Марпа-Лоцава сказал, что если единственное, что люди совершают в своей жизни, приносит другим вред и создает негативную карму для самих себя, то было бы лучше, если бы они умерли раньше, чем позже. Ситуация для тех, кто приносит благо себе и другим — полная противоположность этому. И особенно в случае духовных наставников, чем дольше они живут, тем больше они способны вести других по пути к просветлению. По этой причине ученики в традиции тибетского буддизма часто подносят ламам изображения Белой Тары или одного из других божеств долгой жизни, вместе с просьбой о том, чтобы они не уходили из этого мира и продолжали поворачивать дхармачакру ради всех живых существ. В Тибете хорошо известна история, когда один практикующий достиг синхронности с Белой Тарой и мог свободно общаться с ней во время садханы. Интересен случай, который произошел с ним и его сестрой. Его младшая сестра должна была выходить замуж, но из-за крайней бедности своей семьи ей нечего было надеть в качестве положенных подвесок и браслетов на время церемонии. Тогда адепт обратился к Таре с просьбой о помощи, и в результате невеста во время бракосочетания пользовалась украшениями самой Бодхисаттвы. Цвет тела Зелёной Тары (тиб. sgrol ljang ma) указывает на её принадлежность к семейству Будды Амогхасиддхи, трансцендентального Будды, занимающего северную сторону Мандалы. Она восседает на лотосе, солнечном и лунном дисках. Её правая нога спускается с сидения, тем самым символизируя готовность Тары мгновенно прийти на помощь. Левая нога согнута, и находится в состоянии покоя, лалитасане (санскр. ललितासन, lalitāsana IAST). В руках она держит голубые цветы лотоса (утпалу санскр. उत्पल). Считается, что Зелёная Тара появилась из слезинки правого глаза Бодхисаттвы Арьябалы. Цвет её тела символизирует активность и мгновенное исполнение любой просьбы верующего. Её мудра выражает дарование окончательного просветления. Человек, начитывающий её мантру, (Om Tare Tuttare Ture svaha) побеждает всех демонов, уничтожает препятствия и достигает исполнения желания. Особенность чтения мантры Зелёной Тары заключается в том, что чтец может не помнить всю мантру целиком. Существует легенда, что один человек шёл по мосту и вдруг, находясь на середине моста, увидел демона, он повернулся назад, и сзади тоже стоял демон. Человек не помнил всю мантру до конца и читал то, что помнил. Зелёная Тара снизошла и помогла ему. Считается, что когда человек моргает, за то время, пока его глаза закрыты, Зелёная Тара успевает тысячу раз облететь вокруг земли, поэтому она успевает помогать каждому, кто её об этом попросит. При этом несколько лет назад в древней столице Китая городе Сиане был случай, когда при стотысячном начитывании мантры Зелёной Тары прозрачные хрустальные чётки практикующей, по имени Ятоу (丫头), поменяли свой цвет на зелёный, что свидетельствовало о синхронизации данной йогини с Зелёной Тарой. Белая Тара (тиб.Долкар / Dolkar / sgrol dkar ma) – одно из проявлений богини Тары, является божеством медитации в практиках долгой жизни. Богиня Тара известна в двадцать одной форме. Из них наиболее важными считают Зелёную Тару (Харит Тара) и Белую Тару (Сита Тара). Отличительным знаком Белой Тары является лотос в полном цвету. Белая Тара сидит в падмасане (поза лотоса) на лотосовом троне, одета в украшения Самбхогакаи, на голове – корона. Правая рука сложена у колена в варада-мудре (жест дарения блага). В левой руке, сложенной в джняна-мудре (жест проповедующего), она держит цветок лотоса. У Белой Тары семь глаз: во лбу – третий глаз (глаз мудрости), по центру ступней и ладоней также по глазу. Встречаются изображения, где Тара сидит не с перекрещенными ногами, – левая её нога свисает и опирается на лотос (лалита-асана). Часто Белая Тара изображается стоящей или танцующей. Белая Тара – духовная супруга (Юм) Бодхисаттвы Авалокитешвары. В Тибете считают, что воплощением Белой Тары на земле была некогда непальская принцесса Бхрикути, вышедшая замуж за тибетского царя Сонгцена Гампо. Отличительной особенностью Белой Тары являются семь глаз, третий глаз на лбу, а еще четыре - на ладонях и ступнях. Эти глаза позволяют ей видеть всех живых существ в каждой Локе (измерении бытия) с проницательной мудростью и состраданием. Практика и мантра Белой Тары способствует продлению жизни и преодолению угрожающих жизни помех. В одной такой практике она упоминается как Еше Хорло - Колесо Исполнения Желаний, и практикующий стремится идентифицировать себя с этим божеством и таким образом убирать все препятствия долгой жизни. "Когда я увижу знаки преждевременной смерти, Пусть ясно узрею я в созерцании образ Колеса Исполняющего Желания; Пусть оно разрушит смелость Бога Смерти, и пусть Я быстро достигну состояния бессмертного Ригзина ("Держателя Знания")". Этот метод может также использоваться от имени того, чья жизнь находится в опасности, когда практикующий преображается в Белую Тару и визуализирует больного человека в собственном божественном сердце, очищая его при помощи белого света, исходящего от Тары. Среди верующих очень распространено то, что серьезно больной человек обращается не только к врачу, но также приглашает Ламу, который начитывает мантру Белой Тары и исполняет связанные с ней ритуалы (санскр. Puja). В особо серьезных случаях Лама, рекомендует, чтобы сам больной инициатором этого обряда. На протяжении этого ритуала необходимо начитать определенное количество мантр, а так же для пациента должно быть выполнено изображение (танка) Белой Тары, которое должно быть закончено в течении двадцати четырех часов. Такая интенсивная однодневная практика накапливает большой потенциал положительной энергии (санскр. Punya) который, в зависимости от многих вторичных факторов, может уравновешивать и даже преодолевать разрушительные силы болезни. Таким образом, иногда возможно добиться успеха даже, когда обычное лечение неэффективно. С точки зрения Буддийского учения, главная цель обретения длинной жизнь состоит в том, чтобы позволить практикующему совершенствоваться на пути духовного развития. Великий Тибетский Учитель Марпа-Лотзава сказал, что если единственное, что люди совершают в своей жизни, приносит другим вред и создает негативную карму для самих себя, то было бы лучше, если бы они умерли раньше, чем позже. Ситуация для тех, кто приносит благо себе и другим - полная противоположность этому. И особенно в случае духовных наставников, чем дольше они живут, тем больше они способны вести других по пути к просветлению. По этой причине ученики в традиции Тибетского Буддизма часто подносят Ламам изображения Белой Тары или одного из других божеств долгой жизни, вместе с просьбой, о том, что бы они не уходили из этого мира и продолжали поворачивать колесо Дхармы ради всех живых существ. Примером тому может служить Тибетское Правительство, заказавшее своим художникам рисовать подобный образ каждый месяц для продления и укрепления жизни и здоровья Его Святейшества Далай Ламы XIV. Тара - главная богиня буддизма наших дней. Тара, Милосердная, родилась из слезы бодхисаттвы Авалокитешвары, Милосердного Владыки, в тот момент когда тот оплакивал страдания мира. Из упавшей слезы вырос лотос, и из него родилась богиня Тара, ставшая его вечной спутницей. Она символизирует сострадание и ведет путников через беспредельный океан перерождений. Она, лучезарная Тара, - та звезда, которая направляет мореплавателей. Вместе с Авалокитешварой она является покровительницей человечества. Призванная, она приносит спасение от бесчисленных опасностей. Она царевна Бхаттарика и, следовательно, облачена в царственное одеяние бодхисаттвы. Ее излюбленное местопребывание - гора Потала, с вершин которой она прозревает страдания этого мира. Белую Тару называют «Семиглазой». У нее на теле семь глаз: три - на лице, по одному - на ладонях и ступнях ног. Они помогают ей видеть все происходящее вокруг и оказывать поддержку всем, кто в ней нуждается. Тара, Спасительница, по-женски воплотила в себе деятельную энергию сострадания Авалокитешвары, и люди начали прибегать к ее помощи во всех своих нуждах, она стала самой почитаемой богиней Тибета, Монголии и Бурятии. Обычно считалось, что обрести Высшее Просветление можно лишь в теле мужчины, и женщине, накопившей должные заслуги, необходимо испытать еще одно перерождение. Но бодхисаттва Тара объяснила всем, что нет такого различия, как мужчина и женщина, а потому она, вопреки всем предрассудкам, будет в теле женщины работать на благо всех живых существ до тех пор, пока мир сансары не опустеет, и лишь тогда станет буддой и из тела женщины непосредственно уйдет в нирвану. В буддийской иконографии Тибета имеется двадцать одна форма Тары. Тара принимает пять священных цветов, и ее пламенный приверженец, кашмирский поэт Сарваджнямитра, говорит нам, что милосердная богиня может быть видима алой, как солнце, синей, как сапфир, белой, как пена океана, и ослепительной, как блистающее золото. Тот же поэт поет в экстазе молитвы: «Твоя вселенская форма подобна кристаллу, меняющему свой вид, когда окружающее переживает перемену». Тара пользуется великим почитанием в Тибете. Там верят, что даже простое упоминание ее имени может спасти от многих бедствий. Две жены прославленного тибетского царя Сронцзангамбо, содействовавшего распространению буддизма в своей стране, были признаны воплощениями Тары. Непальская царевна в качестве Зеленой Тары, а китайская принцесса в качестве Белой Тары. Российская императрица Екатерина II была объявлена бурятами ламаистами воплощением Белой Тары. Тара Янтра Слово Тара происходит от санскритского тр , что означает переносить. Тара является одной из шакти, то чей, одой из видов энергий, которая переносит человека от относительного бытия к высшему. Тара - это энергия , которая в человеческом теле присутствует во второй крестовой Свадхиштхана чакре. которая является обителью воды. Тару называют богиней переносящей через океан сансары (относительного существования и избавляющей от страха перед бушующими водами. Медитация на Тара янтре помогает открыть вторую чакру, что избавляет от всех проблем связанных с водой. В санскрите вода является синонимом слова жизнь. Вода действительно жизнь, мы состоим на 80 процентов из воды, вода лучший растворитель, вода связующее начало всех элементов. Вода связана со вкусовыми ощущениями, а местом сосредоточения на вкусе является язык. Поэтому Тара является богиней речи. Она являет собой изначальное звучание, из которого возник феноменальный мир. Тара как махавидья представляет собой воплощение эмоций и средств выражения, то есть речи. В Тантре считается что сиддхи (сверхспособности) Тары можно достичь без медитаций, повторения мантр, поклонения. без постоянной практики, без очищения элементов. Сиддхи могут проявиться благодаря одному памятованиюо ней. Это делает практику доступной каждому. Янтра Тары является самой простой и могущественной из янтр. Еe бухтур (внешний кицдрат) имеет цист зеленых листьев. Зеленый цвет - цвет уравновешенности, который необходим дли преодоления океана относительного существования. Медитация на зеленом цвете порождает дополняющий красный цвет -цвет воодушевления, свободного движения и восстания против правил и установлений. Лепестки лотоса окрашены в бледно розовый цвет, цвет стыдливости. Медитация на этот цвет делаег человека искренним. Символизм восьми лепестков лотоса описан в разделе Кали-янтра. Обращенный вверх вершиной треугольник окрашен пунцовым цветом - цветом ярости. Тара является богиней набавляющей от страха перед бурями и наводнениями. Ее связь с речью показана наложением пунцового треугольника на фиолетоный цвет акаши -элемента пятой чакры, которая считается обителью знания. Вторая и пятая чакры связаны между собой энергетическим каналом, который называется Сарасвати-нади, один из важнейших каналов. Он завершается на языке. Медитация на пунцовом треугольнике на фоне которого размещен золотой бинду (точка порождает зеленый цвет). Таким образом медитация на зеленом бухтуре порождает пунцовый цвет, а медитация на пунцовом треугольнике порождает зеленый цвет. Такое равновесие и есть ключ к пониманию тайны Тара-янтры. Зеленый цвет нейтрален - ни холодный ни горячий, потому как это сочетание теплого желтого и холодного синего цветов. Ярко-красный цвет является цветом насилия, но зеленый успокаивает его. Вначале проводиться медитация на зеленом внешнем квадрате, что порождает жизненную активность, а последующая медитация на пунцовом треугольнике создает зеленый цвет и устанавливает равновесие. В завершении медитация на золотом бинду - самой шакти Таре.