სოციალური უთანასწორობა, ეკონომიკის ზრდის საფრთხე

[Nukriko]

http://www.tnr.com/article/economy/77242/inequality-recession-credit-crunch-let-them-eat-credit?page=0,1 "How inequality is at the root of the Great Recession.

Raghuram G. Rajan

[ამ სტატიაში ჩიკაგოელი პროფესორი ცდილობს გვაჩვენოს, თუ როგორ გახდა ამერიკის ეკონომური კრიზისის ერთ ერთი მიზეზი სოციალური უთანასწორობის ზრდა.

 

 

უთანასწორობამ გამოიწვია გაუნათლებლობა. გაჩნდა ბავრი არაკვალიფიციური მუშახელი, მაშინ როცა ბაზრები სულ უფრო კავალიფიციურ მუშახელს მოითხოვა. ევროაპაში თუ ბაკალავრის ხარისხის გარეშე სამუშაოს შოვნა წირს ამერიკელები სკოლებსაც კი ვერ ამთავრებენ.

 

ამის შდეგად, ალან გრინსპენის დროს, ფედერალური რეზერვის სათავეში, ამერკის მთავრობამ გაატარა პოლიტიკა (ადვილი გზის პრინციპით) რითაც ხელი შეუწყო ამ გაუნათლებელი მუშახელისათვის კრედიტის მიცემას – აიაფმა ფულამა სამშენებლო ბუმი გამოიწვია, სადაც დასაქმდა ეს უვიცი მუშახელი და ბაკებმა კი ამ საწ####ბს ისეთი კრედიტები შეაჩეჩეს, რომის გადამხდელებიც რეალურად არ იყვნენ. ეს გაკეთდა განათლების რეფორმის მაგივრად და მიიღეს კიდევაც ეკონომიური კრიზისი.

 

ამ ვატორის სტატია იმითაც არის ჩემთვის საინტერესო, რომ იგი ხაზს უსვამს კრიზისის იმ ფაქტორს, რაც ინოვაციებთან არის კავსირში – განათლებას. ჩემი აზრითაც კრიზისის ფუნდამენტური მიზეზი გახდა ინოვაციების უკმარისობა, რის უკანაც გაუნათლებლობაც იდგა. ასევე საინტერესო მისი მეორე მოსაზრება იმის შესახებ, რომ ბუშის დროს იმის მაგივრად , რომ ემკურნალათ ეკონომიკისათვის კაპიტალისტებმა თავიანთ ნაციას უბრალოდ ფული ასესხეს რითაც კიდევ უფრო მძიმე მდგომარეობაში ჩააგდეს, მაგრამ გარკვეული პერიოდით ეს მოჩანმდ, როგორც ეკონომიკის ზრდა. ჩემი აზრითაც, როცა ინოვაციების უკმარისობა ბაზრის სზღვარს აწესებს კრიზისის გადავადება შეიზლება მხოლოდ ფულის სესხებით, ასე აკეთებს ბევრი სახელმწიფო და ამერიკამაც ეს გააკეთა, ამგრამ ამით კრიზისი ვერ აიცილა თავიდან, რამენადაც ნასესხები ფული წავიდა მოხმარებაში და არა ინოვაციების დაგროვებაში.

[DonCaredo]

ამერიკელები კიდე ბევრ რამეს მიხვდებიან, მარა მაინც არაფერი უშველით. უნდა განადგურდეს ეგ წარმონაქმნი და დაისვენებს პლანეტა აჰმადინეჯადი მოუღებს მაგათ და ისრაელს ბოლოს.

[Lo Janko]

DonCaredo

ამერიკელები კიდე ბევრ რამეს მიხვდებიან, მარა მაინც არაფერი უშველით. უნდა განადგურდეს ეგ წარმონაქმნი და დაისვენებს პლანეტა

რამ განგაწყო ასე ამერიკის წინააღმდეგ?

მაიცა და მაინც მაშინ გინდა მათი მოსპობა. როცა მე გრინკარდის გათამაშებაში ვმონაწილეობ?

[DonCaredo]

რამ განგაწყო ასე ამერიკის წინააღმდეგ?

ხიროსიმა, ნაგასაკი, ვიეტნამი, ერაყი, ავღანეთი და კიდევ მრავალი მრავალი სხვა, თუნდაც ის, რომ თავის საცოდავ მოქალაქეებს სალაფავებს აჭმევს და თან ამადლის

[Marta1]

DonCaredo

თავის საცოდავ მოქალაქეებს სალაფავებს აჭმევს და თან ამადლის

რამეს მაინც აჭმევს,

ვხოხავ შენს პოსტებზე

[უცხო_პლანეტელი]

ამ ვატორის სტატია იმითაც არის ჩემთვის საინტერესო, რომ იგი ხაზს უსვამს კრიზისის იმ ფაქტორს, რაც ინოვაციებთან არის კავსირში – განათლებას. ჩემი აზრითაც კრიზისის ფუნდამენტური მიზეზი გახდა ინოვაციების უკმარისობა, რის უკანაც გაუნათლებლობაც იდგა. ასევე საინტერესო მისი მეორე მოსაზრება იმის შესახებ, რომ ბუშის დროს იმის მაგივრად , რომ ემკურნალათ ეკონომიკისათვის კაპიტალისტებმა თავიანთ ნაციას უბრალოდ ფული ასესხეს რითაც კიდევ უფრო მძიმე მდგომარეობაში ჩააგდეს, მაგრამ გარკვეული პერიოდით ეს მოჩანმდ, როგორც ეკონომიკის ზრდა. ჩემი აზრითაც, როცა ინოვაციების უკმარისობა ბაზრის სზღვარს აწესებს კრიზისის გადავადება შეიზლება მხოლოდ ფულის სესხებით, ასე აკეთებს ბევრი სახელმწიფო და ამერიკამაც ეს გააკეთა, ამგრამ ამით კრიზისი ვერ აიცილა თავიდან, რამენადაც ნასესხები ფული წავიდა მოხმარებაში და არა ინოვაციების დაგროვებაში.

 

ადრე იყო დაყავი და იბატონე, ეხლა კიდევ დააჩლუნგე და იბატონე.

ბუშის მოდელით სარგებლობს ჩვენი მთავრობაც.

 

ისე ეგ ტენდეცია ევროპაშიც გამოჩნდა, ანუ სწავლა აღარ არის ისე ადვილად ხელმისაწვდომი როგორც ადრე იყო.

 

 

კიდევ სენატორამდე მე მქონდა და მაქვს სიგაჩკები ...

[Nukriko]

DonCaredo

ხიროსიმა, ნაგასაკი

ის ხომ არ დაგავიწყდა რომ პერლ ჰარბორით იაპონიამ გამოუცხადა ომი აშშ-ს ;)

ვიეტნამი

ტანკინის ინციდენტზე გსმენია რამე?

ერაყი, ავღანეთი

11 სექტემემბერი გაგონილი გექნება

საცოდავ მოქალაქეებს სალაფავებს აჭმევს და თან ამადლის

ეს ამერიკის ბრალი კი არა კორპოროკარატიის ბრალია ;)

[Anima Libera]

Nukriko

ის ხომ არ დაგავიწყდა რომ პერლ ჰარბორით იაპონიამ გამოუცხადა ომი აშშ-ს

:018:

11 სექტემემბერი გაგონილი გექნება

:018:

[FRIDRIX]

სოციალური უთანასწორობა არსებობს და იარსებებს ყველა ქვეყანაში და მიზეზებს მნიშვნელობა არ აქვს მთავარი მიზეზია ფული ზოგს აქვს ზოგს არ აქვს მარტივია

[Nukriko]

სოციალური უთანასწორობა არსებობს და იარსებებს ყველა ქვეყანაში და მიზეზებს მნიშვნელობა არ აქვს მთავარი მიზეზია ფული ზოგს აქვს ზოგს არ აქვს მარტივია

შვედეთშიც?

[Saturn]

Nukriko

ამერკის მთავრობამ გაატარა პოლიტიკა

საბერძნეთის და ესპანეთის მთავრობებს ხომ არ გაუტარებიათ ეგ პოლიტიკა, იქ რაღა მოხდა?

[Nukriko]

ეს სტატია კარგად უჩვენებს, რომ სახელმწიფოს როლი ეკონომიკაში არ შემოიფარგლება მარტო რეგულირებით, იგი ეფექტურია ასევე დიდი კორპორაციების მართვაში. კერზო კაპიტალისთვის კი ყველაზე შესაფერისი ადგილი მცირე და საშუალო ბიზნესია.

ამას აქვს თავისი ეკონომიური დასაბუთება – მსხვილი კერძო კაპიტალი ინოვაციების მიმართ მტრულია საშუალო და მცირე ბიზნესი. კი მეგობრული. სახელმწიფოს არეეფექტურობა ბიზნესის მართვაში ზღაპარია – ანუ, სახელმწიფოს გააჩნია. სწორი სახელმწიფო კი ყველგან უნდა იღებდეს როლს სადაც ინოვაციების დანერგვას ეს სჭირდება

 

http://www.nytimes.com/2010/08/30/world/asia/30china.html?_r=2&pagewanted=1&th&emc=th

 

During its decades of rapid growth, China thrived by allowing once-suppressed private entrepreneurs to prosper, often at the expense of the old, inefficient state sector of the economy. Now... it is often China’s state-run companies that are on the march."

 

საინტერესო სტატიაა იმ თვალსაზრისით, რომ როგორც იქნა ამერკელებმა დაინახეს – თურმე ჩინურ "კაპიტალიზმში" სახელმწიფო კომპანიები ლიდერობენ.

 

 

სამწუხაროდ, იმის მაგივრად, რომ დაინტერესდნენ, თუ რა უპირატესობებს ანიჭებს სახელმწიფოს ჩარევა მსოფლიოს მომავლი ლიდერის წარმატებულ და რეკორდული ტემპით მზარდ ეკონომიკას, ისინი ისევ ძველებურ კითხვებს სვამენ, რომლებზეც პასუხი არ არსებობს. ეს კითხვები ასე ჟღერს – სახელმწიფო საწარმოების გაზრდილი როლი ეს შემთხვვითი და დროებითი გადახვევაა იმ კაპიტალისტური კურსიდან, რამაც საბოლოოდ კერძო სექტორს უნდა გადააბაროს მთელი ეკონომიკა; თუ სახელმწიფო ჩარევა, რაც არადემოოკრატიული პოლიტიკურური სისტემითაა განპირობებული, საბოლოოდ გახრწნის ეკონომიკას და ჩინეთის ზრდა შეჩერდება? ამ კითხვებზე პასუხს ვერ გასცემ იმიტომ, რომ არც ერთი ვარაუდი არ გამართლდება.

 

ხანდახან ვფიქრობ – ნუთუ მხოლოდ მე ვხვდები, რომ ჩინეთი დიდი ხანია მიხვდა თუ როგორ უნდა განვითარდეს ჩამორჩენლი ქვეყანა თვისუფალი ვაჭრობის პირობებში ისე, რომ არასოდეს დაუჯერებია ბაზრებში სახელმწიფოს ჩაურევლობის სიკეთე? ნუთუ მხოლოდ მე ვხვდები, რომ მხოლდ თავისუფალი ვაჭრობა პოსტგლობალისტურ ეპოქაში ზრდას ვაღარ გამოიწვევს და რომ მომავალი ინოვაციებზე დამოკიდებული ეკონომიკისაა?

 

არ მინდა სტატიის წაკითხვის სიამოვნება მოგაკლოთ, მაგრამ რამოდენიმე ძირითად მესიჯს მაინც ამოვწერ ამ სტატიიდან.

 

ჩინეთის ეკონომიური მოდელი არსებობს, იგი არ არის გასული საუკუნის სოციალიზმი ან კაპიტალიზმი და მას აქვს უპირატესობები მათთან შედარებით

 

China surpassed Japan to become the world’s second-largest economy this year, and its state-directed development model is enormously appealing to poor countries. Even in the West, many admire China’s ability to build a first-world infrastructure and transform its cities into showpieces.

...in their own more statist approach to economic management private capitalism plays only a supporting role.

“The socialist system’s advantages,” Prime Minister Wen Jiabao said in a March address, “enable us to make decisions efficiently, organize effectively and concentrate resources to accomplish large undertakings.” ...

 

After decades of economic reform, many big state-owned companies face real competition and are expected to operate profitably... no longer ... ideological distinctions about ownership... But they never relaxed state control over some sectors considered strategically vital, including finance, defense, energy, telecommunications, railways and ports..

China runs a bifurcated economy: at one level, a robust and competitive private sector dominates industries like factory-assembled exports, clothing and food. And at higher levels like finance, communications, transportation... the central government claims majority ownership... China’s state-owned giants — 129 huge conglomerates that answer directly to the central government, and thousands of smaller ones run by the provinces and cities... At the local level, governments set up 8,000 state-owned investment companies in 2009 alone to channel government dollars into business ... a private Chinese automaker, Zhejiang Geely Holding Group, made worldwide headlines in March when it agreed to buy Sweden’s Volvo marque from Ford. Much of the $1.5 billion purchase price came not from Geely’s relatively modest profits, but from local governments in northeast China...

ჩინეთის სახელმწიფო საწარმოებს ფლობს არა მარტო უსაფრხოების ინტერესეიდან გამომდინარე, არამედ მოგების ინტერესიდანგამომდინარეც, რაც გაუგებარია ამერიკელებისათვის, რომლებიც სახელმწიფო საკუთრებას არარენტაბელურად თვლიან

 

State control of energy supplies is crucial to China’s growth, and the Shanxi coal takeovers will ... give Beijing new power to control coal prices...

But in other areas the state looks more mercenary... Today, basic telecommunications in China are booming, and are virtually 100 percent state-controlled.

 

აღიარებენ არ ამრტო ჩინური მოდელის წარმატებასარამედ იმასაც, რომ სხვა ბევრი ქვეყნის წარმატებაც სახელმწიფოს ჩარევის შედეგი იყო

 

Yet it is hard to argue with success, other economists say, and China’s success speaks well of its top-down strategy. Asian powerhouses like South Korea and Japan built their modern economies with strong state help. Many economists agree that shrewd state management can be better than market forces in getting a developing nation on its feet.

[newstudio]

უცხო_პლანეტელი

ადრე იყო დაყავი და იბატონე, ეხლა კიდევ დააჩლუნგე და იბატონე

დაჩლუნგება შეკვეთით არ ხდება...

[უცხო_პლანეტელი]

დაჩლუნგება შეკვეთით არ ხდება...

ხდება, თანაც ძალიან კარგად

[newstudio]

უცხო_პლანეტელი

ხდება, თანაც ძალიან კარგად

ვერა , შენ რასაც დაჩლუნგებას ეძახი, ეს მასობრივი ისტერიის ფონზე (მაგალიტად იდეოლოგიური მოტივებით), ხალხის მართვაა...