დასკვნა

ოღონდ, ნუ იქნება ომი! 

27 სექტემბერს, სოხუმის დაცემის დღეს, დაგეგმილი მქონდა, დილით, ადრიანად გავსულიყავი მინისტრთა საბჭოს შენობასთან, საიდანაც 29 წლის წინანდელ, იმ ავბედით 27 სექტემბერს ჟიული შარტავა, გურამ გაბესკირია და მათი გარემოცვის წევრები ტყვედ აიყვანეს, ყვავილები მიმეტანა და ეროვნული გმირების ხსოვნისთვის ამით მიმეგო პატივი. მერე კი, შუადღისთვის რიწისკენ უნდა ამეღო გეზი და დაღამებამდე გაგრისა და ბიჭვინთის მონახულებაც უნდა მომესწრო...

ისე მოხდა, რომ პირადული მიზეზით, მოულოდნელად და სასწრაფოდ, სწორედ 27 სექტემბერს მომიწია სოხუმის დატოვება და იმავე საღამოს თბილისში ვიყავი.

აგერ, უკვე თვეზე მეტიც გავიდა იმ დღიდან და ისევ აფხაზეთში გადაღებულ ფოტოებს და ვიდეოებს ვათვალიერებ, ვერ ვეშვები. ყოველი კადრი იქაურობას მახსენებს და მგონია, ისევ იქ ვარ.

 

მიუხედავად იმისა, რომ ძალიან ბევრი ფოტო და ვიდეო მასალა დამიგროვდა, უკმაყოფილების გრძნობა მაინც არ მტოვებს. კიდევ რამდენი რამ დამრჩა გადასაღები, რამდენი აღუბეჭდავი კადრი დავტოვე, უამინდობის გამო თუ შემდეგი ჯერის იმედით. ამდენ დატვირთვას ტელეფონის ელემენტი ვერ უძლებდა და ჯდებოდა, მე კი არ ვჩქარობდი, რადგან შემდეგი ათი დღე, თან სულ მზიანი ამინდები წინ მქონდა...   

 

აფხაზეთში მოგზაურობისას ჩემი მთავარი ამოცანა ის იყო, რომ ქუჩაში გავიდოდი, სხვადასხვა ადგილს მოვინახულებდი, ფოტოებს გადავიღებდი თუ ადამიანებს დაველაპარაკებოდი, არაფერი მეთქვა და მომემოქმედებინა ისეთი, რაც ჩემ მასპინძლებს უსიამოვნებას მოუტანდა. ბუნებრივია, იქ მე ფეხდაფეხ არავინ დამყვებოდა, არც ფოტო და ვიდეოგადაღებას მიშლიდა ვინმე, მაგრამ მაინც ვცდილობდი, რომ სიფრთხილე გამომეჩინა. ვითვალისწინებდი ჩემი ნათესავების ინტერესებს, რათა ჩემი აქტიურობის გამო მათთვის საყვედური არავის ეთქვა.

ეს ფაქტორი რომ არა, ნებისმიერ დროს შემეძლო მივდგომოდი იქაური მთავრობის რეზიდენციასაც კი, თამამად მეთხოვა რომელიმე მაღალჩინოსანთან შეხვედრა და მეთქვა, აი, მე, ქართველი ჩამოვედი თბილისიდან თქვენთან, როგორც სტუმარი, როგორც მშვიდობის მსურველი და მეგობარი.. შემხვდებოდნენ თუ არა, ეს სხვა საქმეა, მაგრამ როგორ გაოცებას გამოიწვევდა ჩემი მცდელობა, ძნელი მისახვედრი არ არის.

დიდი იყო ცდუნება, მაგრამ სწორედ იმ მიზეზის გამო, რაზეც ზემოთ ვილაპარაკე, ეს ნაბიჯი არ გადავდგი.

 

მშვიდობა ვახსენე და მასთან დაკავშირებით აუცილებლად უნდა გავამახვილო ყურადღება ერთ მნიშვნელოვან საკითხზე.

რაც რუსეთ-უკრაინის ომი დაიწყო, საკმაოდ ხშირად მიკავშირდებოდნენ აფხაზები და მეკითხებოდნენ, რა ხდებოდა ჩვენთან, ვემზადებოდით თუ არა ომისთვის, რაზეც მუდამ ვპასუხობდი, რომ ეს საკითხი არ განიხილებოდა. ისინი დაჟინებით იმეორებდნენ, რომ მათთან გამუდმებით საწინააღმდეგო ინფორმაციები ვრცელდებოდა და ქართული მხარის თავდასხმის სერიოზულად ეშინოდათ. თავიდან მეგონა, ეს, უბრალოდ, მათი აკვიატება იყო და ზედმეტი შიშისგან ფაქტებს აბუქებდნენ. მერე რამდენიმე ვიდეოც გადმომიგზავნეს, რომელიც აშკარა დეზინფორმაციულ შინაარს ატარებდა. მაგალითად, ერთ ვიდეოში გავრცელებული იყო 26 მაისის აღლუმისთვის მზადების კადრები, სადაც ჩანდა, სამხედრო ბაზიდან რუსთაველისკენ როგორ მიემართებოდა ,,დელტას“ საბრძოლო მანქანები და ამ კადრებს წამძღვარებული ჰქონდა ტექსტი, რომ ქართული მხარე საომრად საბრძოლო ტექნიკის და ხალხის მობილიზებას იწყებდა. შემდეგ მოდიოდა მიმდინარე წლის 20 ივნისს, ასევე, რუსთაველზე გამართული აქციის ,,შინ ევროპისკენ“ კადრები, სადაც ასი ათასამდე ადამიანი გამოვიდა. ამ კადრებსაც თან ერთვოდა წარწერა, რომ თბილისში მოსახლეობაც ემხრობოდა ომის დაწყებას და ეს ხალხი, სწორედ, ეგრეთწოდებული მეორე ფრონტის გახსნის იდეით შეიკრიბა.

რა თქმა უნდა, ამ ორივე კადრის თაობაზე ჩემს ნათესავებს სრული ინფორმაცია მივაწოდე და მეტი დამაჯერებლობისთვის, ისეთი ფოტოებიც გავუგზავნე, რაც 20 ივნისის აქციის მთავარ მიზანს და იდეას კარგად გამოხატავდა.

ამდენად, მე რომ მეგონა, ჩემი მცდელობით მათი შფოთი და შიში გავაქარწ####, სოხუმში ჩასულს, უარესი ამბები დამახვედრეს.

აქვე აღვნიშნავ ერთ ფაქტსაც. როგორც ვნახე, აფხაზეთის მოსახლეობა ტელეარხების და განსაკუთრებით, საინფორმაციო გადაცემების ყურებას დიდ დროს არ უთმობს. ძირითადად, ფილმებს ან სერიალებს თუ ნახულობენ და იმასაც უმეტესად იუთუბის არხზე. რაც შეეხება სოციალურ ქსელებს, ფეისბუკზე მეტად ინსტაგრამის და ტიკ-ტოკის მომხმარებლები არიან.

აღმოჩნდა, რომ არსებობენ პროვოკატორთა გარკვეული ჯგუფები, რომლებიც ამონტაჟებენ ისეთ ვიდეოებს, ზემოთ რომ ვახსენე, თხზავენ დეზინფორამციას, წერენ  აგრესიის და მუქარის შემცველ მიმართვებს, გაფრთხილებებს, მაგალითად: აი, ვემზადებით და ამა და ამ დღეს დედას გიტირებთ, მიწასთან გაგასწორებთ, თქვენი დღეები დათვლილია!.. შემდეგ ამ და მსგავსი შინაარსის გზავნილებს, სწორედ, ინსტაგრამსა და ტიკ-ტოკზე ავრცელებენ. უმეტესად, ყველა ასეთი ვიდეო თუ ტექსტი დაფინანსებულია და მიმართულია დაინტერესებული აუდიტორიისკენ.

იმ ათი დღის განმავლობაში, რაც ახლა აფხაზეთში დავყავი, ყოველდღიურ რეჟიმში მიწევდა იმის მტკიცება, რომ ის ადამიანები, ვინც ამ საქმით არიან დაკავებულნი, არაფერს წყვეტენ. უფრო მეტიც, მათ ჩვენთან არავინ იცნობს, შესაბამისად, მათ ნააზრევსაც საზოგადოების ის მცირე ნაწილი თუ გაიზიარებს, ვინც მათი არსებობის და საქმიანობის შესახებ იციან და ვინც, ზოგადად, ომის მომხრეა.

ვუმტკიცებდი, რომ კი, დიახ, არსებობენ ისეთი ადამიანები, რომლებიც კონფლიქტის ომით მოგვარების გზას ემხრობიან, მაგრამ საბედნიეროდ ისინი უმცირესობაში არიან და ისევე, როგორც თქვენ, აფხაზებს, ჩვენ, ქართველ ხალხსაც არ გვინდა ომი; უფრო მეტიც, ბოლო ათი წელია, კონფლიქტურ რეგიონებთან დაკავშირებით ჩვენი სახელმწიფო პოლიტიკა სამშვიდობო ხაზით ვითარდება, ჩვენი სახელმწიფოს მეთაურები შინ თუ გარეთ, საერთაშორისო არენაზე თუ საშინაო გამოსვლებში მაღალი ტრიბუნიდან გამუდმებით აჟღერებენ მშვიდობიან გზავნილებს, მათ მიმართვებში ყოველთვის მოიაზრებით მოძმე ერად, ვისაც  მეგობრობის ხელს უწვდიან. ამ ათი წლის განმავლობაში, არსად არასდროს, არც ერთ შეხვედრაზე არავის მიმართ ჩვენგან აგრესიის შემცველი განცხადება არ გაკეთებულა.  

პირიქით, შემოდგომა-ზამთრის პერიოდში ჩემი სახელმწიფო ყიდულობდა თქვენთვის ელექტროენერგიას, რათა დენი შეუფერხებლად გქონოდათ; ამერიკული პეპლიდან დაწყებული თუ რამე მავნებელი იყო, ყველას გაქრობაში ჩვენი სამინისტროები დაგეხმარნენ; ჩვენ გამარაგებთ მედიკამენტებით და ვაქცინებით; თქვენი გაწყვეტა რომ გვდომოდა, ხელს ხომ არ გაგიმართავდით, ხომ არ დაგეხმარებოდით; თუნდაც კოვიდ-პანდემიის დროს, რატომ ვიზრუნებდით თქვენს გადარჩენაზე, თქვენს ონკოლოგიურ პაციენტებზე, თქვენს ოპერაციებსა და მკურნალობაზე რატომ დავხარჯავდით ამდენ რესურსს; იმისთვის, რომ მერე, ერთ დღესაც, მოვიდეთ და დაგხოცოთ?!

იმდენჯერ მომიწია ამ ტექსტის თქმამ, რომ ალილუიასავით მქონდა დაზეპირებული და როგორც კი ვინმე ომზე ჩამომიგდებდა საუბარს, დაუყოვნებლივ ვპასუხობდი.

მიუხედავად ჩემი ასეთი ტირადისა, ზოგს მაინც არ სჯეროდა, იმდენად ჰქონდათ ის მუქარები ტვინში ჩაბეჭდილი და როცა ვამბობდი, რომ დღეს ჩვენთან ომის საკითხი არ განიხილება, მოკლედ მპასუხობდნენ, ეს შენ ფიქრობ ასეო...

ერთხელაც, ერთ მოსაუბრეს აღშფოთებულმა რომ მივმართე, თქვენ ხომ არ გგონიათ, ახლა ისეთი დროა და ისეთი განუკითხაობა, რომ შეიძლება ვინმე ექსტრემისტულად განწყობილი პირი ტანკზე ამხედრდეს და უკონტროლოდ გაჯლიგინდეს, სადაც უნდა-მეთქი, მის მიერ მობრუნებულმა კითხვამ მცირე შოკი მომგვარა... გულწრფელად გაიკვირვა და მკითხა, დარწმუნებული ვიყავი თუ არა, რომ მსგავსი რამ შეუძლებელი იყო და მართლა ვერავინ გაბედავდა და მოიმოქმედებს დღეს ასეთ რამეს?!.

 

მაინც არ ვიცი, მათ დამიჯერეს თუ არა, ჩემთვის კი დიდად სავალალო ამბავია, რომ მაშინ, როცა მთელი სახელმწიფო, მისი ცალკეული უწყებები თუ საზოგადოების საღად მოაზროვნე ნაწილი ვცდილობთ ნაბიჯ-ნაბიჯ, დღითი დღე ერთმანეთთან მისასვლელი გზები აღვადგინოთ, ხიდები ვაშენოთ, ნდობა დავიბრუნოთ, ვიღაც პროვოკატორთა ჯგუფი ამ გზებს გამიზნულად ანგრევს და ჩვენს ყველა მცდელობას წყალში ჰყრის, რაც მარტივად რომ ვთქვათ, სხვა არაფერია, თუ არა ქვეყნის მავნებლობა.

ფაქტია, რომ ეს ადამიანები საიდანღაც მსუყედ ფინანსდებიან და თუ გავითვალისწინებთ იმ გარემოებას, საკუთარი ქმედებით ვის წისქვილზეც ასხამენ წყალს, ძნელი მისახვედრი არ არის, საიადანაც.  

ვიცი, იმ ადამიანების ჯგუფს, ვისაც ოკუპირებული ტერიტორიების დაბრუნების ერთადერთ გზად ომი მიაჩნია, ჩემი პოზიცია არ მოეწონება, მაგრამ

ვფიქრობ, რომ ჩვენს ეპოქაში არსებობს კონფლიქტების მოგვარების უკეთესი და უფრო ჰუმანური გზები და შესაძლებობები, ვიდრე ომი და სისხლისღვრაა.

პირველი მოგზაურობის შემდეგ, 2001 წელს, დევნილები, მეომრები თუ ცალკეული ორგანიზაციები, რომლებიც იგებდნენ, რომ აფხაზეთი მოვინახულე, მიკავშირდებოდნენ და შეხვედრას მთხოვდნენ. სურდათ, შთაბეჭდილებები გამეზიარებინა და მათთვის საინტერესო ამბები მომეყოლა.

ერთ-ერთ ასეთ შეხვედრაზე, სადაც 50-მდე ადამიანი იყო შეკრებილი, მკითხეს, ომის დასრულების შემდეგ, თქვენ ალბათ პირველი ხართ, ვინც ამდენი ხანი დაჰყავით აფხაზეთში და საშუალება გქონდათ, ბევრ რამეში გარკვეულიყავით. როგორ ფიქრობთ, ჩვენი ტერიტორიის დასაბრუნებლად რომელი გზა არის მისაღები, ომი თუ დიპლომატიაო. მე დაუფიქრებლად ვუპასუხე, რომ მხოლოდ მშვიდობიანი გზით, მოლაპარაკებებით და პირდაპირი შეხვედრებით იყო შესაძლებელი კონფლიქტის მოგვარება და რომ სხვა მიზანი არც შეიძლებოდა გვქონოდა.

მახსოვს, ჩემმა პასუხმა იმდენად განარისხა იქ მყოფთა უმეტესობა, რომ აფხაზების ჯაშუში და ქვეყნის მოღალატეც კი მიწოდეს და დარბაზი დამატოვებინეს…

 

ვინც ჩემი რეპორტაჟები წაიკითხა, ნახავდა, რომ პოლიტიკურ თემებს აქამდე გვერდი ავუარე და რადგან ვიცი, ბევრს აინტერესებს, რეალურად რა ხდება, შევეცდები, მოკლედ ვთქვა.

პოლიტიკური საკითხები, რაზედაც აფხაზებთან ვსაუბრობ ხოლმე, ეხება ზოგად ვითარებას, როგორც აქ, ჩვენთან, ისე იქ, მათთან.

განვიხილავთ ჩვენი აქაური ყოფილი თუ ამჟამინდელი ხელისუფლების ქმედებებს, იმათ ყოფილებს თუ ახლანდელებს, ვმსჯელობთ იმაზე, რაც მოგვწონს, რაც არ მოგვწონს, რაც გვინდა და გვჭირდება მათგან. სხვა მტკივნეულ თემას არ ვეხებით. მათ იციან ჩემი აზრი და შეხედულებები, მე ვიცი - მათი და ერთმანეთის აზრს პატივს ვცემთ. მთავარი კი ისაა, რომ ერთმანეთს ვენდობით.

მათ იციან, რომ ქვეყნის მავნებელი ჯგუფების მიერ გავრცელებული აგრესიის მიუხედავად, თუ რამე დასჭირდათ, ჩემი მხარე მუდამ მზად არის, დახმარება გაუწიოს, ხელი გაუწოდოს, მე კი ის ვიცი, რომ იქ ყოველთვის სიხარულით მიმელიან.

ჩვენი შემდეგი თაობებიც, ჩემი აფხაზი ნათესავების შვილები სიყვარულით კისერზე მეხვევიან, პატივისცემით მხვდებიან, როგორც შინაურს, ისე მიღებენ. ჩემი მიზანი და მისიაც ეს არის, აღვადგინო, რაც აღსადგენია, შევინარჩუნო, რაც შესანარჩუნებელია -  ნდობა, სიყვარული და პატივისცემა.

და ეს არა მარტო ჩემი, ჩვენი ყველას ვალია, ქართველების და აფხაზების, სხვანაირად მომავალი არ გვექნება.

ამისთვის კი საჭიროა, საქართველო იყოს ძლიერი სახელმწიფო, სადაც თითოეული მოქალაქე დაცულად იგრძნობს თავს; გვქონდეს ეკონომიკური და სოციალური კეთილდღეობა და უკეთესი ცხოვრების საძებნელად ევროპასა თუ ამერიკაში კი არ გავრბოდეთ, ჩვენვე გავხდეთ ევროპის განვითარებული ნაწილი.

 

აქვე ერთი ლირიკული გადახვევაც უნდა გავაკეთო.

როცა ქართული მხარისგან მოსალოდნელი ომის შესახებ შიშს ვუქარწ####ბდი, ერთმა აფხაზმა ხუმრობით მითხრა. ამასწინათ მე და ჩემი ქმარი თხილნარს და ფეიხოას ბაღს ვაწესრიგებდით. უცებ ჩემს ქმარს ვუთხარი, იქნებ, სულ ტყუილად ვშრომობთ, ვაიდა, მოვიდნენ ქართველები, აქედან გაგვყარონ და ეს ჩვენი ნაშრომი დაგვატოვებინონო. იმან კი მიპასუხა, მოვიდნენ, ნახავენ მოვლილ ბაღს და თხილნარს და იტყვიან, აი, ყოჩაღ, რა კარგ მშრომელ აფხაზს უცხოვრია ამ ოჯახში, როგორი დაუზარელი ყიფილაო.

 

ჰო, ომს ყველაფერი ურჩევნიათ, ამიტომ ჩვენს ურთიერთობებზე საუბარს ყოველთვის ამ სიტყვებით ასრულებენ: ოღონდ, ნუ იქნება ომი! 

 

ირმა ბერიშვილი