ნაწილი 3

ახალი ათონი

თავისი პირველყოფილი ბუნებით და არე-მარეებით აფხაზეთი ხომ მთლიანად მიწიერი სამოთხეა, მაგრამ ამბობენ, რომ სილამაზით გაგრას ამ სამოთხეში განსაკუთრებული ადგილი უჭირავს. ვინაიდან, ისე მოხდა, რომ ვერც ერთ  ჩასვლაზე, გაგრის და ბიჭვინთის მონახულება ვერ მოვახერხე, დღემდე ასეთ განსაკუთრებულ ადგილად ჩემთვის ახალი ათონი რჩება.

 

ამ ულამაზეს პატარა მიწის ნაგლეჯზე ყველაფერი ერთადაა თავმოყრილი, ზღვა, მთა, ტბა, მდინარე, პარკი, ხელოვნური ჩანჩქერი, მსოფლიოში ცნობილი მღვიმე, სიმონ კანანელის სახელობის დიდი ლავრა, რომლის ბრჭყვიალა გუმბათი სოხუმიდნაც ჩანს; კედრების, ფიჭვებისა და კიპარისების ხეივნები და პირამიდის ფორმის მთა, რომელსაც ანაკოფიის ციხის ნანგრევები შემორჩენია.

ახალ ათონში ხეტიალი იმდენად მიყვარს, რომ ამჯერად ორჯერაც მოვასწარი წასვლა.

 

სოხუმიდან ახალ ათონამდე მანქანით სულ რაღაც ნახევარი საათის გზაა. ჯერ ახალ რაიონს გაივლი, მერე გუმისთის ხიდზე გადახვალ და აღმართიდან მარცხნივ რომ გადმოიხედავ, საოცარი პეიზაჟი გადაიშლება, მთელი სოხუმი ხელისგულივით ჩანს შენს წინ.

სამწუხაროდ, ისე მოხდა, რომ ეს სილამაზე ფოტოკადრში ვერ ავსახე... მინდოდა, მაინც და მაინც ლურჯი ზღვის ფონზე გადამეღო სურათი და რადგან მაშინ წინა დღეების ნაწვიმარი იყო, ზღვა სულ შავად ლაპლაპებდა, ამიტომ შემდეგისთვის გადავდე. გადაწყვეტილი მქონდა, გამოდარების მერე გუმისთაზე ისევ ავსულიყავი და ულამაზესი კადრები აღმებეჭდა, თუმცა ობიექტური მიზეზების გამო, ჩანაფიქრი ვერ შევასრულე.

 

გუმისთას როგორც კი გასცდებით, იწყება სოფელი ეშერა, რომელიც მთის ფერდობებზეა შეფენილი. მერე მოდის ,,სიდედრის ენად“ წოდებული ცნობილი სერპანტინი და ყოველი მოსახვევიდან ზღვას გადაჰყურებ.

მალევე გამოჩნდება ახალი ათონის გედების ტბის შუაგულში მდებარე კაფე, შემდეგ გაჩერება, რომელზეც მოზაიკის ნიჟარა დგას და ,,რაკუშკას“ ეძახიან.

 

სწორედ ამ ,,რაკუშკასთან“ უნდა ჩამოხვიდე და პირდაპირ აუყვე გზას, რომელიც ჯერ მდინარე ფსირცხას ჩანჩქერამდე მიგიყვანს, ჩანჩქერს ზემოთაც თუ აუყვები, ასევე ფსირცხას რკინიგზის სადგურამდე მიხვალ.

სადგურის ჩონჩხადქცეული ნაგებობა დღეს მხოლოდ დეკორაციის როლს ასრულებს, თუმცა მისი მიმდებარე ტერიტორია ისეთი ლამაზია, გგონია კინოში მოხვდი.

 

უკან მობრუნებული ისევ მთავარ გზას უნდა გაჰყვე და ამჯერად ახალი ათონის სავიზიტო ბარათად ქცეული მღვიმის შესასვლელს მიადგები.

 

სამწუხაროდ, ვერც მღვიმის ფოტოებს შემოგთავაზებთ, რადგან მისი დათვალიერებაც შემდეგისთვის გადავდე, სამაგიეროდ მოვინახულე სიმონ კანანელის სახელობის მამათა მონასტერი, რომელიც მღვიმის მოპირდაპირე მხარეს, პატარა მთაზე მდებარეობს.

მონასტრამდე მისასვლელად ,,რაკუშკადან“ მარჯვნივ უნდა გაუხვიო და სულ მაღლა და მაღლა უნდა მიჰყვე, ცამდე აწვდილი კედრებისა და კიპარისების ხეივანს.

 

გზა დანგრეულია და უსწორმასწორო, მიუხედავად ამისა, ტურისტებით სავსე მანქანები და მიკროავტობუსები უწყვეტ ნაკადად მიდი-მოდის.

 

გზადაგზა დანგრეულ შენობებსაც მოჰკრავ თვალს, მაგრამ რაც უფრო მაღლა ადიხარ, შენს წინ ისეთი სილამაზე იშლება, რომ სხვა ყველაფერი უმნიშვნელო ხდება. სულ ბოლოს, უკვე ლავრის ალაყაფამდე მისული გადმოიხედავ და ისეთი თვალისმომჭრელი პანორამა გხვდება, რომ მღელვარებისგან სული გიგუბდება და სუნთქვა გიჭირს.

 

წინა პლანზე გადაშლილია მრავალნაირად მწვანე ხეები, შემდეგ ლურჯი ზღვა და ბოლოს ცა, და ეს ფერები და სილამაზე ისე გადადის ერთმანეთში, თითქოს მხატვრის მიერ შესრულებულ დიდ პანოს შესცქერი.

 

საკუთარი თვალით უნდა ნახოთ, ისე ვერც ერთი სიტყვა ვერ აღწერს და ვერც ერთი ფოტო ვერ გადმოსცემს ამ საოცარ სანახაობას.

იქ, იმ მაღლობზე მდგარი, ვტკბებოდი უკიდეგანო სილამაზით და თან ვფიქრობდი, რა კარგია, რომ არაფერი ააშენეს, რომ ბეტონის ცათამბჯენები არ ჩადგეს და არ დააუშნოვეს აქაურობა. რაც უკვე არსეობს ახალ ათონში, იმაზე მეტი, არც არაფერი უნდა აშენდეს, ალბათ, არასდროს და ეს პირველყოფილი სილამაზე ასე დარჩეს, ხელუხლებელი.

ბუნებრივია, პეიზაჟით მოგვრილი მღელვარება რომ დავიოკე, მონასტერიც მოვინახულე, სადაც ხალხმრავლობა დამხვდა. შიდა ეზოში თუ მონასტრის შიგნით უმარავი ტურისტი ირეოდა.

 

მთავარი ტაძრის ფასადს ომის შემდეგ სრული რეკონსტრუქცია ჩაუტარდა, კედლებიც თეთრად შეიღება, ხოლო ვერცხლისფერი გუმბათები - ოქროსფრად, მონასტრის შიგნით კი ძველი იერ-სახე შენარჩუნებულია. ამიტომ მის გრანდიოზულობასაც სწორედ შიგნით გრძნობ, როცა ტაძრის ცამდე აზიდულ გუმბათს შესცქერი, საიდანაც ანგელოზები, წმინდანები და დედა ღვთისა გადმოგყურებს.

 

აქვე უნდა ვთქვა, ამ ჯერზე, როცა ახალ ათონში პირველად წავედი, წვიმამ მომისწრო და იმ დღეს სხვა ვერაფერი გავაკეთე, იმის გარდა, რომ იქაურ ერთ-ერთ სასტუმროში მომუშავე ჩემს დიდი ხნის უნახავ, გალელ მეგობარს შევხვდი.

 

მეორედ წასვლის წინ კი ჩემი ყოფილი ლექტორი, ამჟამად კანადაში მცხოვრები ისტორიკოსი, ზურაბ დათუაშვილი შემეხმიანა და მთხოვა, თუ მამათა მონასტერში ასვლას ვაპირებდი, მის წინამძღვარს, დოროთე დბარს შევხვედროდი. როგორც აღმოჩნდა, მას დბართან გარკვეული სახის ურთიერთობა აქვს და ეს უკანასკნელი ბატონ ზურას აფხაზეთში ქრისტიანობის ისტორიასთან დაკავშირებით გამოცემულ წიგნს შეჰპირებია, რა თქმა უნდა, თუ ვინმე, მისი იქიდან წამომღები გამოჩნდებოდა.

საქმე ის იყო, რომ იმ დღეებში თავად დოროთე დბარი ვლადიკავკაზში ყოფილა კონფერენციაზე, ამიტომ ბატონი ზურას პირით შემომითვალა, მონასტერში მამა დავითი იკითხოს და აღნიშნულ წიგნს ის მისცემსო.

მეც, ტაძარი რომ მოვილოცე და თითქმის, ყველა წმინდანს მთელ მსოფლიოში მშვიდობა და ხალხთა შორის სიყვარული შევთხოვე, შიგნით მომსახურე ქალებს ვკითხე, სად შეიძლებოდა მამა დავითის (სარსანიას) ნახვა. მათ დაცვის წევრებისკენ მიმასწავლეს, აქ არის მამა დავითი, დაცვასთან მიდი და ისინი მიგიყვანენ მასთანო. მივედი დაცვასთან, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ ის  მონასტრიდან, უკვე, წასულიყო.

სამწუხაროდ, გვიან მოვისაზრე, რომ ტელეფონის ნომერი გამომერთმია მათთვის და აფხაზ ღვთისმსახურს დავკავშირებოდი. ასე დამრჩა ბატონი ზურასთვის მიცემული პირობა აუსრულებელი, თუმცა მომავალში აუცილებლად გამოვასწორებ.

 

მონასტრიდან გამოსული კიდევ ერთხელ დავტკბი ულამაზესი ხედებით და შემდეგ გედების ტბას და ახალი ათონის პარკს მივაშურე.

 

გასაკვირი არ იქნება, თუ ვიტყვი, რომ იქაურობაც ტურისტებით იყო სავსე. სოხუმის არ იყოს, ყოველი კუთხე-კუნჭული იქაც დასუფთავებული და მოწესრიგებული იყო. თეთრი და შავი გედები ნარნარად დაცურავდნენ წყლის ზედაპირზე.

 

პარკის დამთვალიერებლებისთვის სპეციალურ ვოლიერში ორი სირაქლემაც პოზირებდა.

 

იქვე, მახლობლად მოწყენილად იდგა პონი, რომლის პატრონიც ტურისტებს მასთან პოზირებას და ფოტოების გადაღებას სთავაზობდა.

 

პარკის შემდეგ პლიაჟსაც მივაკითხე, სადაც ჩემსავით, მხოლოდ კანტი-კუნტად მოსეირნე ან ფაფარაშლილ ზღვასთან სელფის გადაღების მსურველები მიმოდიოდნენ.

 

ნაწვიმარი ზღვა აქაფებულ ტალღებად ასკდებოდა ნაპირს.
იქაურობა დასატოვებლად არ მემეტებოდა, მაგრამ სოხუმიდან დამირეკეს, გელოდებით, დროზე წამოდიო და მეც ავტობუსების გაჩერებისკენ გავეშურე.

ასე დასრულდა ჩემი ბოლო მოგზაურობა სამოთხის ამ პაწია ნაგლეჯზე.   

 

ირმა ბერიშვილი