Search the Community

პირადად მე ვედური რელიგიის (ინდუიზმის) სხვა განშტოების მიმდევარი ვარ, მაგრამ ვაიშნავებს (ვიშნუს/კრიშნას ერთგულებს) დიდ პატივს ვცემ და თბილი ურთიერთობაც მაქვს ევროპაში და აზიაში მცხოვრებ კრიშნაიდებთან/ვაიშნავებთან. ადრე ბუდიზმით ვიყავი გატაცებული, თუმცა საბოლოო ჯამში ვედური გზა ავირჩიე და მივსდევ შაქტიზმის, კერძოდ კი შრი-ვიდიას რელიგიურ-მისტიკურ ტრადიციას, რომელშიც უზენაეს დემიურგად და სამყაროს მბრძანებლად მოიაზრება ბჰავანი დურგა იგივე მაჰადევი (მას გააჩნია სხვა სახელებიც). ჩვენ შაქტიზმის მიმდევრები საერთო ჯამში 3 მილიონი ვართ და ჩვენს რჩეულ ღვთაებას დედას ან ზეციურ დედას ვუწოდებთ, რომელმაც ჩვენი რწმენით შექმნა სამყაროები და მათ შორის ღმერთები: ბრაჰმა, ვიშნუ/კრიშნა და შივა-რუდრა. ეს მითოლოგემა ასახულია ისეთ ტექსტებში, როგორებიცაა დევიბჰაგავატა-პურანა, დევი-გიტა და ბრიჰავრიჩოპანიშადი, რომლებშიც ცხადია უზენაეს საწყისად, უზენაეს ღვთიურ ძალად მოიაზრება ღვთაებრივი დედა - დევა-მატრი (ღმერთების დედა). მისი კულტი გავრცელებული იყო ძველ ისრაელშიც და იქ მას ერქვა "ცის დედოფალი", ეს ნახსენებია იერემიას წიგნში, იერემია აქტიურად ებრძოდა მის კულტს. ფინიკიელები და ქანაანელები მას ციურ აშერას ან ასირატუს უწოდებდნენ.

ქალღმერთ მაჰაკალის აქვს 1000 სახელი. ეს წერია "შმაშანა-კალიკა-საჰასრანამაში". ჩემთვის ყველაზე საინტერესო სახელებია: 1. კამაკჰია – ვნებიანი 2. გალადრაკტავიბჰუსანა – სისხლის წვეთებით შემკული 3. პრეტაპანი სუმეკჰალა – ის ვინც მიცვალებულთა ხელების სარტყელს ატარებს 4. პრეტასანა – მიცვალებულზე მჯდომარე 5. პრიაპრეტა – გვამების მოყვარული 6. პრეტაბჰუმიკრტალაია – მის მიერ შექმნილ მიცვალებულთა მიწაზე მცხოვრები 7. პინონნატასტანი – სავსე მკერდიანი 8. დიგამბარა – შიშველი 9. ვისანკა – უშიშარი 10. მადანატურა – ის ვინც სიყვარულისგან იწვის 11. პრამატა – მთვრალი 12. პრამადა – შეშლილი 13. ნაგაკანია – ნაგების ასული 14. მოჰარატრი – სიბნელეში შემყვანი 15. რაკშასი – დემონესა 16. სონიტანანდაჯანანი – სისხლიანი ნეტარების დედა 17. ბჰოგავატი – ტკბობით აღვსილი 18. კამეში – სურვილების და ვნებების უფალი 19. დუსტადუსტამატი – ცოდვილი და არა ცოდვილი აზრი 20. რაკტასაია – სისხლში მსუფევი 21. რაკტაბჰოგა – ის ვინც ტკბება სისხლით 22. რაკტაპუჯასადარატი – სისხლიანი პუჯებით მუდამ დაკმაყოფილებული 23. რაკტაპუჯია – სისხლით თაყვანცემული 24. რაკტავატსალა – სისხლის მოყვარული 25. რაკტაპურნა – სისხლით აღვსილი 26. რაკტადეჰა – სისხლისგან შემდგარი სხეულის მქონე 27. რაკტაპუჯაკაპუტრინი – ქალიშვილი იმისა ვინც ეთაყვანება სისხლს 28. რაკტაკჰია – სისხლად წოდებული 29. რაკტინი – სისხლიანი 30. რაკტასამსპრჰა – ის ვისაც სისხლი სწყურია 31. რაკტასუნდარი – სისხლიანი სილამაზე, სისხლის დედოფალი 32. რაკტაბჰიდეჰა – სისხლის გამწმენდი 33. რაკტარჰა – სისხლის ღირსი 34. რაკტავანდაკავანდიტა – სისხლის თაყვანისმცემლებისგან თაყვანცემული 35. მაჰარაკტა – დიადი სისხლი 36. რაკტაბჰავა – თვით სისხლის არსი 37. რაკტავრსივიდჰაიინი – სისხლის დინებების გამომწვევი 38. რაკტასნატა – სისხლის განბანილი 39. რაკტაპრიტა – ის ვისაც უხარია სისხლი 40. რაკტასევიატრირაკტინი – თვით სისხლის თაყვანისმცემლის სისხლი 41. რაკტასადანანდავიდჰაიინი – მარადიული სისხლიანი ნეტარების გამომწვევი 42. რაკტანანდაკარი – სისხლიანი ნეტარების შემოქმედი 43. რაკტარაკტა – სისხლიანი და არა სისხლიანი 44. რაკტასევიაკსინირამა – ის ვისაც უხარია სისხლის თაყვანისცემის უარმყოფელის განადგურება 45. რაკტასევაკასარვასვა – სისხლის თაყვანისმცემლის მთელი კეთილდღეობა 46. რაკტანინდაკანასინი – სისხლის შეურაცმყოფელთა გამანადგურებელი 47. რაკტატმიკა – სისხლის არსი 48. რაკტარუპა – სისხლის ფორმის მქონე 49. რაკტაკარსანაკარრინი – სისხლის მიმზიდავი 50. რაკტოტსაჰა – სისხლს ვინც ესწრაფვის 51. რაკტავიაგრა – სისხლის დამცველი 52. რაკტაპანა პარაიანა – სისხლის მსმელი (სისხლის სმით დაკავებული). აი ასეთია კალის სახელები. არის კიდევ სხვა სახელები. კალი არის ღმერთების და დემონების დედა. კალი ესაა ვამპირების დედოფალი. კალის ამალა შედგება ვამპირებისგან და სხვა დემონებისგან...

ქალღმერთი კალი გამოისახება, როგორც ოთხი ხელის მქონე შეიარაღებული გრძელთმიანი თხელი ნატიფი ქალი მუქი ლურჯი კანით. როგორც წესი, შიშველი, თუ ჩაცმულია მაშინ ვეფხვის ტყავითაა შემოსილი. ზედა მარცხენა ხელში მას უჭირავს სისხლიანი ხმალი, რომელიც განასახიერებს ეჭვის და დუალიზმის განადგურებას, ქვედა მარცხენა ხელში მას უჭირავს — დემონის მოჭრილი თავი, რომელიც სიმბოლურად პიროვნული ეგოს მოკვეთას განასახიერებს. ზედა მარჯვენა ხელით, ის აჩვენებს შიშის გამქრობელ დამცავ მუდრას (ჟესტს), ხოლო ქვედა მარჯვენა ხელით აკურთხებს ადამიანებს უსრულებს თავის ერთგულებს სურვილებს. ოთხი ხელი ესაა 4 მთავარი ჩაკრას და სამყაროს 4 მხარის სიმბოლო. ქალღმერთის სამი თვალი მართავს სამ ძალას: შექმნას, შენარჩუნებას და განადგურებას. ისინი ასევე შეესაბამება სამ დროს, ესენია: წარსული, აწმყო და მომავალი, და არიან მზის, მთვარის და ელვის სიმბოლო. მისი ქამარი ადამიანის ხელებისგან, განასახიერებს სასტიკ კარმას, რომელიც ყველგან მოგწვდება. მისი მუქი ლურჯი ფერი არის ფერი უსასრულო კოსმოსური მარადიული დროისა, და სიკვდილისა. ეს სიმბოლიზმი ამახვილებს ყურადღებას იმაზე რომ კალი მოკვდავთა სამყაროზე მაღლა დგას. მაჰანირვანა ტანტრა ამბობს: "შავი ფერი შედგება თეთრი, ყვითელი და ყველა სხვა ფერებისგან. ისევე როგორც კალი შეიცავს ყველა სხვა არსებებს." შავი ფერი სიმბოლოა უშფოთველი სუფთა ცნობიერებისა. თავის ქალების გირლიანდა მის სხეულზე, განასახიერებს რეინკარნაციას. თავის ქალების რაოდენობა არის ზუსტად 50 — როგორც სანსკრიტული ანბანის ასობგერები. მოჭრილი თავი, რომელილ ხელში უჭირავს კალის, ესაა დემონური პიროვნული ეგო (ego) ანუ მატერიალისტური იდეა: " მე ვარ სხეული", რომელსაც ანადგურებს კალი. თავის ქალა ასევე განასახიერებს კალის უნარს, გაანთავისუფლოს ადამიანის ცნობიერება საკუთარი სულიერი მეს სხეულთან გაიგივებისგან. ეს გირლიანდა სიმბოლოა, სიბრძნისა და ძალისა. "კალის აჩეჩილი თმა (elokeshi) ესაა სიკვდილის საიდუმლო ფარდა, რომელიც ფარავს სიცოცხლეს. გვამი, რომელზეც დგას იგი, განასახიერებს წარმავალ და დროებით ფიზიკურ სხეულს, რომელიც სულზე (ატმანზე) დაბლა დგას. სისხლივით წითელი ენა ესაა რაჯასის მოდუსის სიმბოლო, რაჯასი ესაა სამყაროს კინეტიკური ენერგია. კალი სუფევს ანაჰატა-ჩაკრაში. ის ურთიერთქმედებს ფიზიკურ გულთან; ამ ფორმით მას ეწოდება რაკტი-კალი - Rakti-Kali (წითელი კალი), პულსაცია გულისა. მაგრამ ეს არაა მხოლოდ სილამაზე, ეს არის, ასევე, საშინელება და სიკვდილი. კალი — ესაა მიუწვდომელი სილამაზე, უპასუხო სიყვარული. სილამაზე მისი შეუცნობელია, რადგან მას არა აქვს ფორმა. კალი სიმბოლოა მარადიული ცხოვრების. მარადიულ ცხოვრებას აქვს ფასი. მხოლოდ, რაც არის უკვდავი შეიძლება იყოს უსასრულო, იმიტომ, რომ არაფერს შეუძლია შეცვალოს მისი ბუნება. მოკვდავი და გარდამავალი პროცესი დასრულდება ადრე თუ გვიან. რათა მიკიღო სარგებელი მარადისობიდან, რომელიცაა Kali, ჩვენი მოკვდავი ბუნება უნდა შევწიროთ მსხვერპლად. ამიტომაც, უბრალო ადამიანის თვალს კალი ეჩვენება, როგორც საშიში და დესტრუქციული. კალი — ესაა მრავალსახა ქალღმერთი, რომელიც მართავს ცხოვრებას ჩასახვის მომენტიდან სიკვდილამდე. იგი განასახიერებს კოსმიურ ძალას მარადიული დროისა. კოსმოსურ დონეზე, კალი არის დაკავშირებული ჰაერის ანუ ქარის, ვაიუს, პრანას ელემენტთან. ეს ძალა ავსებს სამყაროს, როგორც ენერგიას ტრანსფორმაციისა. მოქმედებს სწრაფად და არ ტოვებს კვალს უკან, იწვევს რადიკალურ ცვლილებებს. კალი არის ჭეშმარიტება, რომელიც უარყოფს ყოველგვარ ილუზიებს. იგი განასახიერებს შექმნას, შენარჩუნებას და განადგურებას, იწვევს სიყვარულსაც და შიშსაც. ადამიანის სხეულში, Kali არსებობს სუნთქვის ანუ სიცოცხლის ძალის (პრანას) სახით. მისი სიმბოლოა ნამგალა მთვარე.

კოდი: ადამიანთა ტიპები ტანტრას მიხედვით

ინდუისტური მითების მიხედვით იყო დრო როცა არ იყო სიკვდილი. იმ დროს ცოცხალი არსებები იბადებოდნენ, მაგრამ არ კვდებოდნენ და მრავლდებოდნენიქამდე სანამ მთელი დედამიწა არ აავსეს. ბჰუმი-დევი ანუ პრიტჰვი, დედამიწის სული შეევედრა ბრაჰმას, მოეშორებინა ეს მძიმე ჯვარი, დაეხმარებოდა მას. ბრაჰმამ არ იცოდა რა ექნა და ამიტომაც მრისხანებაში ჩავარდა. მრისხანების ცეცხლი მოედო სამყაროს და სრულ განადგურებას უქადდა ყოველივეს. დიად უფალ შივას შეეცოდა ცოცხალი არსებები და სთხოვა ბრაჰმას რომ არ დაეღუპა სამყარო. შივას რჩევით ბრაჰმამ საკუთარი სხეულისგან შექმნა ქალი შავი თვალებით და მუქი კანით და თავზე ლოტოსის გვირგვინით, შემოსილი მუქ წითელ კაბაში. ბრაჰმამ მას უბრძანა მოეკლა ყოველი ცოცხალი არსება სამყაროში. ბრაჰმამ ის აქცია, სიყვარულისა და სიძულვილისგან თავისუფალ დედა უფლად, რომელიც მის ნებას აღასრულებს. ერთ-ერთი ინდუისტური მითის მიხედვით, როცა ბრაჰმამ შექმნა ცოცხალი არსებები, ისინი ძალიან სწრაფად გამრავლდნენ და მალე აავსეს მთელი სამყარო. ბრაჰმამ დაინახა სამყარო სადაც უკვდავი არსებები, მრავლდებოდნენ უსასრულოდ და ჭამდნენ საკვებს და ამის გარდა სხვას არაფერს აკეთებდნენ. "რაში შევცდი?" იფიქრა ბრაჰმამ. "შენ სიკვდილი დაგავიწყდა – უთხრა სარასვატიმ – სამყაროში შემოსვლის შემდეგ უნდა დგებოდეს სამყაროდან გასვლა და მხოლოდ ამას შეუძლია ახალი სასიცოცხლო სივრცის მოცემა". ბრაჰმა მიხვდა რომ შეცდა და შექმნა ქალღმერთი მრიტიუ ანუ სიკვდილი. ქალწული ბნელი თვალებით შემოსილი წითელ კაბაში. "წადი და მოკალი ყოველი სულიერი, შეაჩერე მათი სუნთქვა და წაიღე სულები" – უთხრა ბრაჰმამ. მრიტიუ შეძრწუნდა და შეცბა. "რატომ უნდა ვქნა ეს?" – კითხვა დასვა გოგონამ. "სიკვდილის გარეშე სიცოცხლეს აზრი არ აქვს" – უპასუხა ბრაჰმამ. მაგრამ მრიტიუ შეშინდა და გაიქცა შორს. შივამ იპოვა მოტირალი მრიტიუ განმარტოებულ ადგილას და დაამშვიდა. შივამ უთხრა: "ნუ გეშინია, ყველა ვინც მოკვდება შენი ხელით, კვლავ დაიბადება. როგორც მკვლელი შენ მაინც შეძლებ იყო დედა. სიკვდილი არ იქნება სიცოცხლის დასასრული; ის გახდება კარიბჭე ახალ სიცოცხლეში". ასე გახდა ქალწული მრიტიუ მაჰაკალი, რომელიც ხრავს სიცოცხლეს. შიცა კი გახდა მაჰაკალა – დროის ბატონი, რომელიც იძლევა რეინკარნაციას, რომელიც გარდასახავს ნგრევის ნარჩენებს და ახალი შემოქმედების თესლს. ასე გახდა სიცოცხლე ბორბალი, რომელსაც ატრიალებს შივა. ყოველივე ეს გახდა სანსარა ანუ გარდასხეულება. კიდევ ერთი ინდუისტური მითის მიხედვით, როცა ბრაჰმამ დაინახა რომ უკვდავი ადამიანები უაზროდ მრავლდებოდნენ და შექმნა სიკვდილის ქალღმერთი ანუ მრიტიუ, ის პირდაპირ სამხრეთში, ქვესკნელში გაემგზავრა. მრიტიუმ დაღვარა ცრემლები რადგანაც არ სურდა ცოცხალ არსებათა მოკვლა. ბრაჰმამ შეკრიბა ცრემლები და მისგან შექმნა ავადმყოფობები, რათა გაეადვილებინა მრიტიუსთვის საქმე. უსასრულობის და მზის ქალღმერთ ადიტის ეყოლა ძე, სახელად – ვივასვატი, რომელიც ძალზედ მსუქანი და მახინჯი იყო და არ ჰქონდა კიდურები. მიტრამ, ვარუნამ და ბჰაგამ საბოლოოდ ჩამოაყალიბეს ვივასვატი წააჭრეს რა რაც ზედმეტი იყო. ზედმეტი ნაწილებისგან იშვა სპილო. ღმერთმა ტვაშტარმა ვივასვატს ცოლად მიათხოვა ქალიშვილი – სარანიუ, რომელმაც შვა ტყუპები – იამა დევა და იამი დევი, ბიჭი და გოგო. მაგრამ სარანიუს არ უყვარდა ვივასვატი და მალევე დატოვა ის, ხოლო საკუთარი თავის მაგივრად დაუტოვა კლონი ანუ ორეული. ორეულმაც შვა ბავშვები. მალე ორეულმა გამოააშკარავა თავი და ატყდა სკანდალი. დედინაცვალმა დაწყევლა იამა და მას გაუხმა ერთი ფეხი. იამა გახდა პირველი მიცვალებული. და იამი დასტიროდა ძმას და რათა მისი ქვითინი შეეწყვიტათ ღმერთებმა შექმნეს ღამე. იამა დევა გამეფდა საიქიოში. იამი კი გახდა წმინდა მდინარე იამუნას სული. ცოცხალთა და მიცვალებულთა სამეფოს ერთმანეთისგან ჰყოფს წმინდა მდინარე ვაიტარანი, რომლის გადაკვეთაც ადამიანს შეუძლია მხოლოდ ძროხის დახმარებით რომელიც ბრაჰმანს ანუ ქურუმს აჩუქა. იამას ჰყავს დამხმარეები. იამა და იამადუტები დადიან დედამიწაზე და ჯადოსნური კომბლით სხეულებიდან იღებენ სულებს. იამას სამეფოს დედაქალაქ ეწოდება იამაპუტრა. მას ემსახურება საიქიოს მწერალი ჩიტრაგუპტა, რომელიც სიკვდილის უფალს ატყობინებს თუ რა გააკეთა სიცოცხლეში ადამიანმა. იამა არის მსაჯული. ბუდიზმში იამასთან ერთად მეფობს მისი და და ცოლი იამი დევი. იამას იპოსტასებია: კალა, ანტაკა და მრიტიუ.

ქალღმერთ მაჰაკალის აქვს 1000 სახელი. ეს წერია "შმაშანა-კალიკა-საჰასრანამაში". ჩემთვის ყველაზე საინტერესო სახელებია: 1. კამაკჰია – ვნებიანი 2. გალადრაკტავიბჰუსანა – სისხლის წვეთებით შემკული 3. პრეტაპანი სუმეკჰალა – ის ვინც მიცვალებულთა ხელების სარტყელს ატარებს 4. პრეტასანა – მიცვალებულზე მჯდომარე 5. პრიაპრეტა – გვამების მოყვარული 6. პრეტაბჰუმიკრტალაია – მის მიერ შექმნილ მიცვალებულთა მიწაზე მცხოვრები 7. პინონნატასტანი – სავსე მკერდიანი 8. დიგამბარა – შიშველი 9. ვისანკა – უშიშარი 10. მადანატურა – ის ვინც სიყვარულისგან იწვის 11. პრამატა – მთვრალი 12. პრამადა – შეშლილი 13. ნაგაკანია – ნაგების ასული 14. მოჰარატრი – სიბნელეში შემყვანი 15. რაკშასი – დემონესა 16. სონიტანანდაჯანანი – სისხლიანი ნეტარების დედა 17. ბჰოგავატი – ტკბობით აღვსილი 18. კამეში – სურვილების და ვნებების უფალი 19. დუსტადუსტამატი – ცოდვილი და არა ცოდვილი აზრი 20. რაკტასაია – სისხლში მსუფევი 21. რაკტაბჰოგა – ის ვინც ტკბება სისხლით 22. რაკტაპუჯასადარატი – სისხლიანი პუჯებით მუდამ დაკმაყოფილებული 23. რაკტაპუჯია – სისხლით თაყვანცემული 24. რაკტავატსალა – სისხლის მოყვარული 25. რაკტაპურნა – სისხლით აღვსილი 26. რაკტადეჰა – სისხლისგან შემდგარი სხეულის მქონე 27. რაკტაპუჯაკაპუტრინი – ქალიშვილი იმისა ვინც ეთაყვანება სისხლს 28. რაკტაკჰია – სისხლად წოდებული 29. რაკტინი – სისხლიანი 30. რაკტასამსპრჰა – ის ვისაც სისხლი სწყურია 31. რაკტასუნდარი – სისხლიანი სილამაზე, სისხლის დედოფალი 32. რაკტაბჰიდეჰა – სისხლის გამწმენდი 33. რაკტარჰა – სისხლის ღირსი 34. რაკტავანდაკავანდიტა – სისხლის თაყვანისმცემლებისგან თაყვანცემული 35. მაჰარაკტა – დიადი სისხლი 36. რაკტაბჰავა – თვით სისხლის არსი 37. რაკტავრსივიდჰაიინი – სისხლის დინებების გამომწვევი 38. რაკტასნატა – სისხლით განბანილი 39. რაკტაპრიტა – ის ვისაც უხარია სისხლი 40. რაკტასევიატრირაკტინი – თვით სისხლის თაყვანისმცემლის სისხლი 41. რაკტასადანანდავიდჰაიინი – მარადიული სისხლიანი ნეტარების გამომწვევი 42. რაკტანანდაკარი – სისხლიანი ნეტარების შემოქმედი 43. რაკტარაკტა – სისხლიანი და არა სისხლიანი 44. რაკტასევიაკსინირამა – ის ვისაც უხარია სისხლის თაყვანისცემის უარმყოფელის განადგურება 45. რაკტასევაკასარვასვა – სისხლის თაყვანისმცემლის მთელი კეთილდღეობა 46. რაკტანინდაკანასინი – სისხლის შეურაცმყოფელთა გამანადგურებელი 47. რაკტატმიკა – სისხლის არსი 48. რაკტარუპა – სისხლის ფორმის მქონე 49. რაკტაკარსანაკარრინი – სისხლის მიმზიდავი 50. რაკტოტსაჰა – სისხლს ვინც ესწრაფვის 51. რაკტავიაგრა – სისხლის დამცველი 52. რაკტაპანა პარაიანა – სისხლის მსმელი (სისხლის სმით დაკავებული). აი ასეთია კალის სახელები. არის კიდევ სხვა სახელები. კალი არის ღმერთების და დემონების დედა. კალი ესაა ვამპირების დედოფალი. კალის ამალა შედგება ვამპირებისგან და სხვა დემონებისგან...

კრონოსი (Kronos, რომ saturnus) - პირველი თაობის დიდი ღმერთი, ოლიმპოს ღმერთების წინანდელი, ურანოსის და გეას შვილი, უმცროსი ტიტანი. დედის (დედამიწის) შემწუხებელი ურანოსი რომ დაასაჭურისა (ასო წაჰკვეთა), დანარჩენ ტიტანებზე ამაღლდა და გახდა ღმერთების პირველი მბრძანებელი. დადგა ოქროს ხანა. ასე ახსნეს ბერძნებმა მორიგი კოსმოგონიური მოვლენა, ცისა და მიწის გაყოფა. ცოლად შეირთო თავისი და - რეა, რომელმაც შვა ჰესტია, დემეტრე, ჰერა, ჰადესი, პოსეიდონი, ზევსი, კენტავრი ქირონი კი ფილირასაგან ჰყავდა. გეამ უწინასწარმეტყველა: „შენც შენი შვილი დაგამხობსო“, ამიტომ ახალშობილ შვილებს ყლაპავდა, რომ თავისი ბატონობა უზრუნველეყო. ასე შთანთქა ყველანი ზევსის გარდა, რომელიც რეამ ცბიერებით იხსნა: ჩვრებში გახვეული ქვა შეუგდო პირში, ყრმა კი გადამალა იდას მთაგრეხილზე, დიქტეს გამოქვაბულში, სადაც თხა ამალთეა კვებავდა, კურეტები იცავდნენ, ნიმფები უვლიდნენ. მერე ზევსმა ტიტანომაქია ატეხა. დაამხო კრონოსი და გეას შემწეობით თუ მეტისის დახმარებით აიძულა ჩაყლაპული შვილები უკანვე ამოენთხია. ამიერიდან ის შებოჭილი წევს ქვესკნელში სხვა ტიტანებთან ერთად, ან ნეტართა კუნძულზე მსაჯულობს, რადამანთისთან ერთად, როგორც ჰესიოდე და პინდარე ვარაუდობენ. ძველი ვერსია თავდაპირველად მიწათმოქმედების ღმერთი უნდა ყოფილიყო, ასეთია თვით სახელის ეტიმოლოგია: კრანა, „კრაინო“ ნაყოფის მომწიფებას, შემოსვლას ნიშნავს. იტალიაში ასეთ ღვთაებას სატურნი ერქვა. ამიტომაც, გასაგებია ვერსია, რომელსაც ოვიდიუსი მოგვითხრობს. ზევსმა რომ დაამხო, სატურნი იტალიაში გაიქცა და იქ იანუსმა გააბატონაო. ეს იყო ოქროს ხანა, როცა „მარამწიფობდა ხეხილი, მარამწიფობდა ყანა“. ხალხი დღეკეთილობდა; შემდეგ კრონოსი დაბერდა, დაჭკნა. აღარ შეეძლო ბუნების განახლებისთვის თავლი ედევნებინა და ბრძენმა ხალხმა ჟამგადასული მეუფე ახლით, გონიერით შეცვალა. კრონოსის რომაული სახელის მიხედვით თვით იტალიას სატურნია ეწოდა. საბერძნეთში კრონიების ზეიმი შედარებით სუსტად გავრცელდა, მაგრამ, ოლიმპიაში იყო ზევსის ჭალა, სადაც კრონოსს ზვარაკს სწირავდნენ. ათენის სამლოცველოში 12 ჰაკატომბიონს ზეიმს უმართავდნენ. ხელოვნება ხელოვნებაში მოხუც კაცად ხატავდნენ, ხელში ქნარი ეჭირა. ბევრი ავტორი კრონოსს ურევს დრო-ჟამის ღმერთთან - ხრონოსთას, ქრონოსთან, მაგრამ, მათ მხოლოდ სახელთა მსგავსება და სიძველე აქვთ საერთო. ქრონოსი - დროის ღმერთია, კრონოსი - ტიტანი, დღეს კი ბერიკაცია, მათუსალას სინონიმად ქცეულა. კრონოსის საკულტო როლი საერთოდ ნაკლებია, მაგრამ, სკიპტროსანი მეუფე ხშირად უხატავთ, მორჭმით ტახტზე მჯდომი. შუა საუკუნეებში მისი როლი ამაღლდა როგორც სატურნისა, რომლის სახელიც პლანეტას ეწოდა. სატურნი განაგებს ბნელ და ცივ პლანეტებს. ვარიაციები კრონოსი - ირონ. გამოჩერჩეტებული, გამოფიტული, ხავსმოდებული მეფე - ტირანი, მბრძანებელი, რომელიც პატივმოყვარეობის სენით დაბრმავებულა და ძალაუფლებას არ თმობს, თუმცა, მისი ჟამი წასულა და ქვეყნიერებას ამძიმებს. სატურნის შვილები- მდაბიონი, მათხოვარნი, პყრობილნი, ძუნწნი; მიწის მუშები, ასტრონომები, გეომეტრები; სატურნის ტემპერამენტი - მძიმე, მელანქოლიური ხასიათი (ასევე ხელოვნებაში); სატურნის პლანეტა უბედურების სიმბოლოა. ხატავენ კალენდრებში, პლანეტების სურათებში, ატლასებში. ხან გლეხები აუმხედრებია პაპის წინააღმდეგ, ხან მეფეა, ტახტზე ზის მელანქოლიური იერით. ხან ზევსი ამხობს, ხანაც ფრთები და საათების საზომი მინა უჭირავს, რაც მოწმობს, რომ დროის ღმერთთან: ქრონოსთან აურევიათ. ხელოვნებაში ხშირდება კრონოსის ასახვა ქრონოსის სახით, მათ მხოლოდ ატრიბუტებით არჩევენ: ქრონოსს - ფრთებით, კრონოსს- ბავშვით. XIX საუკუნეში გრძელდება ძველი კრონოსის ხატვა: გოია - „სატურნი“. მადრიდი შვინდი, 1827 წელი. Кала (время) Материал из Википедии — свободной энциклопедии У этого термина существуют и другие значения, см. Кала. Барельеф с изображением головы Калы над воротами индуистского храма на острове Ява. Ка́ла (Kāla IAST) — санскритское слово, означающее «время». В индуизме персонификацией цикличности времени выступает божество Кала. В индуизме и других индийских религиях цикличность времени метафорически представляется в виде калачакры («колеса времени»). Другое значение слова «кала» — это «чёрный», «тёмный», «тёмносиний»[1]. Мирча Элиаде отмечает, что Время черно из-за его суровости, беспощадности и бессмысленности. Живущие под господством Времени испытывают всевозможные страдания, и освобождение достигается в результате уничтожения Времени, избавления от закона непостоянства. Словом «кала» имеет ассоциативную связь с именем богини Кали[2]. Калу обычно отождествляют с Шивой, но иногда и с Ямой, Брахмой или Вишну[3]. Кала — это также одно из имён Шивы[3]. В яванской мифологии, Кала — это бог разрушения и супруг Дурги. Калу там изображают как гиганта, рождённого из семени царя богов Батхары. В Боробудуре ворота украшает гигантская голова Калы, делая их похожими на его огромную пасть. Такого рода украшения ворот и дверей можно часто встретить в яванском буддийском искусстве. Кала — это также древнеиндийская единица измерения времени, равная 144 секундам. Махака́ла («Великий Чёрный»; санскр. महाकाल, тиб. ནག་པོ་ཆེན་པོ — Нагпо Ченпо, яп. 大黒天 — Дайкоку; монг. Махгал) — в буддизме Ваджраяны охранник и защитник учения Будды (дхармапала). В некоторых школах тибетского буддизма его рассматривают и как йидама[1]. Чаще всего Махакала изображается тёмно-синего или чёрного цвета, он имеет угрожающий вид. Однако известны и другие проявления Махакалы (Белый Махакала, Бернакчен — Черный Плащ[2]), насчитывают 72 основные формы этого божества. В большинстве своих проявлений Махакала изображается в гневной форме. На нём украшения из змей и костей, юбка из тигровой шкуры, его живот выдаётся вперёд. Часто Махакалу изображают также в окружении разных диких животных и птиц. Эти атрибуты символизируют его решимость разрушать все преграды на пути к просветлению. Тантрические украшения Махакалы также включают гирлянду из человеческих голов и корону с пятью черепами, которые символизируют преображение пяти клеш в пять изначальных мудростей. Махакала относится к просветлённым существам. Происхождение и история божества По одной из культовых версий это демон, принявший третичный путь и ставший на защиту буддийского учения. По мнению же учёных, Махакала вошёл в состав буддийского пантеона Ваджраяны из ряда божеств тантрической индийской йоги как манифестация Шивы — Бхайрава. Махакала в переводе с санскрита означает «Великое время», и первоначально в индуизме он был одной из двух ипостасей бога Шивы. Согласно индуистской космогонии, особой энергией, или формой Шивы, признаётся Время (Кала), которым, или в котором, создаётся вселенная, и которое, обратившись в грозное пламя, уничтожает её в ходе светопреставления. Но когда «огонь Времени» (кала-агни) затухает, Время «пожирает само себя» и превращается в Махакалу — абсолютное «Время над Временем», Вечность. Это совпадает с началом периода небытия вселенной (пралая). Концепция Махакалы возможно восходит к «Атхарваведе» (сер. I тысячелетия до н. э.). В дальнейшем мифологизированная фигура Махакалы проникла в северный буддизм, превратившись в одно из гневных божеств-защитников. Махакала стал особенно популярен среди последователей тибетского ордена Сакья, обретя там множество форм, однако получил распространение и среди других тибетских религиозных орденов. Его положение в тибетском пантеоне упрочилось во время второго распространения буддизма в Тибете (последняя четверть X века), а его популярность постепенно продолжала расти потому, что его статус перерос уровень защитника, достигнув разряда просветлённого существа. Его популярности в Тибете способствовало и то, что Махакала, попав из индийской мифологии в племенную духовную атмосферу Тибета, был наделён особенной ролью владыки жилища. Именно поэтому он стал одним из самых широко почитаемых защитников в тибетском пантеоне. Культ Махакалы с буддизмом Ваджраяны проник в Китай, и был распространён в некоторых его провинциях ещё до завоевания монголами. Например, в районе южно-сунской (1127—1279) столицы Ханчжоу, где были распространены как китайские, так и индо-гималайские культовые практики, было найдено множество изображений Махакалы. После завоевания Китая монголами Махакала был личным божеством-покровителем императора Хубилай-Хана (1215—1294). По представлениям буддистов Махакала способен быть воплощением целого ряда бодхисаттв: Ваджрапани (2-рукая форма), Манджушри (4-рукая форма) или Авалокитешвары (6-рукая форма)[3] Махакала в тибетских верованиях Рядовые тибетцы панически боятся Махакалу, признавая в нём демона. Большую часть года, за исключением специальных дней, когда проводятся посвященные ему ритуалы, изображение Махакалы закрыто в специальной часовне. Легитимация создания империи Цин В 1635 году, вступив в союз с монголами и готовясь к основанию Цин, Абахай заложил храм Махакалы, т. о. зарекомендовав себя как религиозного союзника монголов — последователей тибетского буддизма[4][5]. Этимология Этимология имени связана с понятиями «время» и «чёрный». Имя Кали впервые встречается в Ригведе. Также известна как Каликамата («чёрная земная мать»), Каларати («чёрная ночь»), среди тамилов — как Коттравей. Калике/Калика — форма имени Кали. Изображение и значение символов Кали, танцующая на теле Шивы. Миниатюра школы Кангра. 1800—1825 гг., Галерея Уолтерса, Балтимор Боги Шива, Вишну и Брахма поклоняются Кали. Ок. 1740 г., школа Басоли, Музей искусства, Лос-Анджелес Изображается в виде худой четырёхрукой длинноволосой женщины с голубой кожей. Обычно обнажена или одета в шкуру пантеры[источник не указан 1092 дня]. В верхней левой[источник не указан 1092 дня] руке она держит окровавленный меч, разрушающий сомнения и двойственность, в нижней левой — голову демона, символизирующую отсечение эго. Верхней правой рукой она делает защитный жест, прогоняющий страх, в то время как нижней правой рукой благословляет к исполнению всех желаний. Четыре руки символизируют 4 стороны света и 4 основных чакры. Три глаза богини управляют тремя силами: творением, сохранением и разрушением. Они также соответствует трем временам: прошлому, настоящему и будущему, и являются символами Солнца, Луны и молнии. На ней пояс из человеческих рук, которые обозначают неумолимое действие кармы. Её тёмно-синий цвет — цвет бесконечного космического, вечного времени, а также смерти. Эта символика обращает внимание на превосходство Кали над царством смертных. В «Маханирване-Тантре» сказано: «Чёрный цвет заключает в себе белый, жёлтый и все остальные цвета. Так же и Кали заключает в себе все остальные существа». Чёрный цвет символизирует незамутненное состояние чистого сознания. Гирлянда черепов, которой она украшена, означает череду человеческих воплощений. Черепов ровно 50 — по числу букв санскритского алфавита. Голова, которую несёт Кали, представляет собой эго, идею «я есть тело», которую она уничтожает. Черепа также показывают её способность освобождать ум от идентификации себя с телом. Эта гирлянда символизирует мудрость и силу. Взъерошенные волосы богини Кали (элокеши) образуют таинственный занавес смерти, который окутывает всю жизнь. Труп, на котором она стоит, указывает на преходящий и нижепоставленный характер физического тела. Кроваво-красный язык символизирует гуну раджас, кинетическую энергию вселенной, символом которых является красный цвет. Кали пребывает в анахате. Она взаимодействует с физическим сердцем; в этой форме она называется Ракти-Кали (красная Кали), пульсация сердца. Но красота — не только очарование, это также ужас и даже смерть. Кали — недосягаемая красота, невознагражденная любовь. Красота непостижима, потому что не имеет формы. Кали символизирует вечную жизнь. Вечная жизнь имеет цену. Только то, что является бессмертным, может быть бесконечным, поскольку ничто не может изменить его природы. Смертный и переходный процесс рано или поздно закончится. Чтобы извлечь пользу из вечности, которой является Кали, нужно принести в жертву нашу смертную природу. Поэтому Кали обычному глазу кажется пугающей и разрушительной. Кали — многоликая Богиня, которая руководит жизнью с момента зачатия до смерти. Она символизирует космическую силу вечного времени. На космическом уровне Кали связана с элементами воздуха или ветра, вайю, праны. Эта сила наполняет собой вселенную как энергия преобразования. Она действует быстро и не оставляет после себя никаких следов, вызывая радикальные перемены. Кали есть восприятие молнии правды, отрицающая все иллюзии. Она воплощает в себе творение, сохранение и уничтожение, вызывает одновременно любовь и ужас. В человеческом теле Кали существует в форме дыхания или силы жизни (праны). Символом Кали считался полумесяц. Культ Алтарь Кали из слоновой кости в экспозиции Кунсткамеры (Санкт-Петербург). Индия, XVIII век. Почитание Кали в качестве истребительницы демонов и могущественной богини-покровительницы особенно распространено в Бенгалии, где находится главный посвящённый ей храм Калигхата (в английском произношении — Калькутта), давший название столице Бенгалии — Калькутте. Второй из лучших храмов Кали находится в Дакшинешваре. Почитатели Кали в ритуальных целях пили вино. Во время ритуала верующие тремя глотками пили священную воду, наносили на межбровье красным порошком отметину, изображению богини подносились красные цветы и возжигали свечи. Затем читалась молитва, после чего, вдыхая аромат жертвенного цветка, верующие ели жертвенные подношения. Праздник в честь богини отмечался в начале сентября. Расцвет культа Кали пришёлся на период султанатов XIII — XIV веков. С XII по XIX века в Индии была распространена тайная секта тугов — фанатиков, посвятивших себя служению Кали как богине смерти и разрушения. Ка́ли (санскр. काली, Kālī IAST, «чёрная») — тёмная и яростная форма Парвати, тёмная Шакти и разрушительный аспект Шивы. Богиня-мать, символ разрушения. Кали разрушает невежество, поддерживает мировой порядок, благословляет и освобождает тех, кто стремится познать Бога. В Ведах её имя связано с Агни, богом огня. «Калика-Пурана» гласит: «Кали — освободительница, защищающая тех, кто её знает. Она ужасная Разрушительница времени, тёмная Шакти Шивы. Она есть эфир, воздух, огонь, вода и земля. Через неё удовлетворяются все физические желания Шивы. Ей ведомы 64 искусства, она дарит радость Богу-Творцу. Она — чистая трансцендентальная Шакти, полная тьма». Существует определённая связь с богиней Дургой, вплоть до признания Кали ипостасью последней. Богиня Кали отображена в Типитаке, где она является матерью дэвапутты Мары, нашего мирового периода, живущей выше небес Индры, среди божеств предела Камадхату[1][2][неавторитетный источник? 246 дней]. Кро́нос, Крон (др.-греч. Κρόνος) — в древнегреческой мифологии[2][3] — верховное божество, по иному мнению титан, младший сын первого бога Урана (неба) и богини-демиурга Геи (земли). Соответствует римскому Сатурну. Первоначально — бог земледелия, позднее, в эллинистический период, отождествлялся с богом, персонифицирующим время, Хроносом (др.-греч. Χρόνος от Χρόνος — время). Период верховенства Крона считался золотым веком. Этимология имени Кронос неизвестна. Сами греки поздних времён, из-за созвучия имён, сопоставляли его с Хроносом-временем. Неизвестно, греческого ли происхождения это имя. Только серп — древний атрибут — говорит об их природе. Существовал у ионийцев, во всяком случае, в ряде ионийских городов есть праздник Кроний, но исконность его связи с Кроносом сомнительна, так что бог Кронос, будучи персонажем мифов, оказывается в то же время на периферии религиозных культов и верований[4]. Уран, боясь погибнуть от одного из своих детей-титанов, возвращал их снова в недра земли. Поэтому Гея, изнемогавшая от бремени, уговорила Кроноса, родившегося последним, оскопить Урана. Кронос стал верховным богом[5]. Серп, которым он оскопил Урана, Кронос бросил в море у мыса Дрепан (Серп) в Ахайе[6]. Этот серп хранился в пещере в Занкле (Сицилия)[7]. По Ферекиду Сирскому Кронос победил Офиона и первым был коронован[8]. По другой версии Кронос был старшим сыном, и поэтому стал царём[9]. При нём наступил золотой век. Кронос боялся предсказания Урана, по которому кто-то из его детей, рождённых ему Реей, свергнет его, а поэтому проглатывал их одного за другим. Так проглотил он Гестию, Деметру, Геру, Аида и Посейдона. От союза Кроноса с нимфой Филирой (которую он после, опасаясь ревности богини Реи, превратил в кобылицу) родился кентавр Хирон. Рея, беременная Зевсом, не желая лишиться последнего ребёнка, родила его в глубокой пещере на Крите и скрыла там, а Кроносу дала проглотить камень (Байтил). Этот камень позже показывали в Дельфах[10]. Также легенду с камнем связывали с утёсом Петрах над Херонеей[11]. Этот камень называют агадир[12]. Когда Кронос понял, что обманут, стал искать Зевса по всей земле[13], но куреты с острова Крит помешали ему найти младенца, и, когда Зевс плакал, они стучали копьями о щиты, чтобы Кронос не услышал плач маленького Зевса. Когда Зевс вырос и возмужал, он начал войну с отцом, потрясшую Вселенную до основания. После десятилетней войны Кронос был свергнут Зевсом и заключён в Тартар[14]. По одному сказанию, Зевс в Олимпии боролся за власть с Кроносом и победил[15]. Согласно же орфикам, Зевс по совету Нюкты напоил Крона мёдом, тот заснул и его оскопили (кастрировали)[16]. По версии, оскоплён Зевсом, от его семени родилась Афродита[17] (обычно здесь фигурирует Уран). Уже после титаномахии, Кроноса и ставших на его защиту титанов Зевс заключил в Тартар. Зевс сверг отца, освободил из его чрева братьев и сестёр, заставив Кроноса изрыгнуть проглоченных им детей, и воцарился над миром, сделав своих братьев и сестёр олимпийскими богами (Гестию — богиней домашнего очага, Геру — женой и царицей богов, Деметру — богиней полей и плодородия, Аида — богом подземного царства мёртвых и Посейдона — богом морей). По более позднему варианту мифа, Кронос впоследствии был прощён и переселён на «острова блаженных». Отсюда в представлении древних греков «царство Кроноса» соответствовало сказочному «золотому веку». Кронос похоронен на Сицилии[18]. Был богом в Аравии[19]. Отождествлялся с финикийским богом, которому приносили в жертву младенцев[20]. В Олимпии ему был сооружён храм[21]. Жертвы Крону приносили в Олимпии на вершине горы Кроний в весеннее равноденствие в месяце Элафионе басилом[22]. Ему посвящён XIII орфический гимн. Кроносу соответствует римский Сатурн. По преданию, отождествлявшему Кроноса с Сатурном, он был разбит Зевсом и бежал в Италию (см. Сатурн). Кронос царствовал в Ливии и Сицилии и основал Гиераполь[23]. В честь Кроноса предлагают назвать звезду HD 240430, которая, как считается, поглотила одну или несколько планет.

შაკტიზმის ფილოსოფია ფრაგმენტი სვამი შივანანდას წიგნიდან – ტანტრა იოგა თარგმნილია რუსულიდან ღვთისავარ ჩაბრავას მიერ ძალა ანუ იმანენტური ღმერთის აქტიური ასპექტი არის კიდეც შაკტი. შაკტი - ესაა განხორციელებული ძალები. ის არის სამყაროს სიცოცხლის უზრუნვემყოფი ძალა. ისაა - ის უმაღლესი ძალა, რომელიც წარმოადგენს სამყაროს დედას. ისაა - დურგა, კალი, ჩანდიკა, ჩამუნდა, ტრიპურასუნდარი, რაჯარაჯეშვარი. არ არსებობს განსხვავება ღმერთსა და მის შაკტი შორის, ისევე როგორც არაა განსხვავება ცეცხლსა და მის მწველ ძალას შორის. ის ვინც ეთაყვანება შაკტის, არის ღმერთი დედის ფორმით, როგორც უზენაესი ძალა, რომელიც ქმნის, იცავს და კვლავ საკუთარ თავში აბრუნებს მთელ სამყაროს, ძალა, რომელიც შაკტიდ იწოდება. ყველა ქალი შაკტის , ღვთაებრივი დედის ფორმებია. შივა ესაა - მარადიული არაცვალებადი ცნობიერება. შაკტი - მისი ცვალებადი ძალა, რომელიც ვლინდება როგორც გონება და მატერია. შაკტი-ვადა ანუ შაკტი-დარშანა, წარმოადგენს მონიზმის, ადვაიტავადას განსაკუთრებუ ფორმას. შაკტა ასრულებს სადჰაკას, რომელიც ეხმარება განიცადოს შივასა და შაკტის ერთიანობა სხეულის წიაღში ძალების გამოღვიძების მეშვეობით. ის ხდება სიდხი სადხანაში, როდესაც მას ძალუძს კუნდალინის გამოღვიძება და ექვსი ჩაკრის განჭოლვა. ეს უნდა განხორციელდეს სრულებით პრაქტიკული მეთოდით გურუს ხელმძღვანელობით, რომელიც თავად გახდა სრულყოფილი. შაკტი უნდა იქნეს გამოღვიძებული დხიანას, ბჰავას, ჯაპას და მანტრაშაკტის მეშვეობით. დედა, განხორციელებული როგორც ორმოცდაათი ასობგერა, სუფევს სხვადასხვა ასობგერათა ფორმებში გარკვეულ ჩაკრებში. ამის მსგავსად როდესაც ასობგერათა მთელი რიგი ექვემდებარებიან თანმიმდევრულად, დიადი დედა რომნელიც მოძრაობს ექვს ჩაკრაში და წარმოადგენს თავად ასობგერათა მეობასა და თვითმყოფადობას ირღვიძებს. სადხაკა იოლად აღწევს სიდხის როდესაც ის გამოღვიძებულია. რთული სათქმელია როდის და როგორ აჩვენებს ის თავის თავს სადხაკას. სადხანა ნიშნავს ძალის ანუ შაკტის ამაღლებას. სადხანას ხასიათი დამოკიდებულია სადხაკის მიდრეკილებასა და შესაძლებლობებზე. შაკტი შეიძლება განსაზღვრული იქნეს, როგორც ის, რითიც ჩვენს ვცოცხლობთ და ვარსებობთ ამ სამყაროში. ამ სამყაროში ყველა სურვილი და მოთხოვნილება ბავშვისა, კმაყოფილდება დედის მიერ. დედა თვალყურს ადევნებს მის ზრდაგანვითარებას და სიცოცხლის უზრუნველყოფას. თვით სიციცხლეში ყველა მოთხზობნილებაცა და გამოვლინებებიც კი დამოკიდებულნი არიან შაკტიზე - სამყაროულ დედაზე . არავის არ შეუძლია განთავისუფლდეს გონებისა და მატერიის ტირანიისაგან დედის მოწყალების გარეშე. მაიას ბორკილების დამსხვრევა ძალიან ძნელია. თუ თქვენ ეთაყვანებით დიად დედას, თქვენ შეგიძლიათ ძალიან იოლად ამაღლდეთ პრაკრიტიზე, მისი კეთილშობილი მოწყალებისა და კურთხევის მეოხებით. ის მოაშორებს ყოველგვარ წინააღმდეგობას გზიდან და უსაფრთხოდ მიგიყვანთ თქვენ მარადიული ნეტარების უსაზღვრო სავანეში და გაგხდით თქვენ აბსოლუტურად თავისუფლებს. როდესაც ის დაკმაყოფილებულია და გჩუქნით თავის კურთხევას თქვენ, მხოლოდ მაშინ შეგეძლებათ თქვენ ამ ძნელად გადასალახი სანსარას შეზღუდვებისაგან თავის დაღწევა. პირველი ბგერა რომელსაც ადამიანისა თუ ცხოველის ახალშობილი გამოცემს ესაა საყვარელი დედის სახელი. არის კი თუნდაც ერთი ბავშვი რომელიც კი არ იყოს ყველაფრით ვალში საკუთარ დედასთან და დაკავშირებული მასთან სიყვარულით? ეს დედა - ის, ვინც გიცავთ თქვენ, განუგეშებთ თქვენ, გაქეზებთ და გიყვავებთ თქვენ. ის - თქვენი მეგობარია, ფილოსოფოსი, მოძღვარ-დამრიგებელი და ხელმძღვანელი ცხოვრების მანძილზე. ადამიანური დედა - ესაა სამყაროული დედის გამოვლინება. უზენაესი უფალი წარმოდგენილია როგორც შივა, ხოლო მისი ძალა როგორც მისი მეუღლე - შაკტი, დურგა, ანუ კალი. მსგავსად იმისა როგორც ქმარი და ცოლი ადევნებენ თვალყურს ოჯახის კეთილდღეობას, ასევე უფალი შივა და დედ უფალი შაკტი ადევნებენ თვალყურს ამ სამყაროს საქმეებს. რადხა, დურგა, ლაკშმი, სარასვატი და სავიტრი - ესენია ქალღმერთის ანუ უმაღლესი ხუთი პირველადი ფორმა. დურგამ გაანადგურა დემონები მადხუ და კაიტაბჰა ვიშნუს ხელით. როგორც მაჰალაკშმიმ მან გაანადგურა მაჰიშასურა დემონი და როგორც სარასვატიმ მან გაანადგურა დემონები შუმბხა და ნიშუმბხა მათ თანამებრძოლებთან დხუმრალოჩანასთან, ჩანდასთან, მუნდასთან და რაკტაბიჯასთან ერთად. როდესაც ვიშნუ და მაჰადევა ანადგურებდნენ სხვადასხვაგვარ დემონებს, დევის ძალას იყო მათში. დევიმ (ქალღმერთმა) იხმო ბრაჰმა, ვიშნუ და რუდრა და მისცა მათ ძალა, რომელიც აუცილებელია მათი სამუშაოსათვის, შემოქმედების, დაცვისა და განადგურებისათვის. ის იმყოფება სამყაროს ცენტრში. ისაა - მულადხარაჩაკრაში. ის ავსებს სიცოცხლით მთელს სხეულს, მოძრაობს რა სუშუმნას არხში. მერუს მთის მწვერვალიდან ის სიცოცხლით ავსებს სამყაროს. შაკტიზმის ამ ფილოსოფიურ სისტემაში შივა წარმოადგენს ყველგანმსუფევს, უპიროვნოსა და უმოქმედოს. ისაა - სუფთა ცნობიერება - ჩაიტანიამ. შაკტი დინამიკურია. შივა და შაკტი დაკავშირებულნი არიან როგორც პრაკაშა და ვიმარშა. შაკტი (ვიმარშა) - ესაა ძალა, რომელიც გამოუვლენელად სუფევს და მყოფობს სუფთა ცნობიერებაში. ვიმარშა წარმოშობს სამყაროს, რომელიც დაფუძნებულია დიფერენციაციებზე. შივა - ესაა ცნობიერება (ჩიტ), შაკტი - ცნობიერების ფორმა (ჩიტრუპინი). შაკტის ერთგულები, ბრაჰმა, ვიშნუ და შივა ახორციელებენ თავის მოვალეობებს შემოქმედების(პროექციის), დაცვისა (პროტექციის) და განადგურების (ანიჰილაციის). შაკტი დაჯილდოვებულია ნებელობით (იჩხა), ცოდნით (ჯნანათი), და აზრით (კრია). შივა და შაკტი ერთნი არიან. შივა-ტატვა და შაკტი-ტატვა განუყოფელნი არიან. შივა მუდამ შაკტისთან ერთადაა. შაკტისტურ ფილოსოფიაში მოითვლიან 36 ტატვას. შაკტი მყოფობს შაკტი-ტატვაში, ნადა - სადხანა-ტატვაში, ბინდუ - იშვარა-ტატვაში. უმაღლესი შივას შემოქმედებითი ასპექტი იწოდება - შივა-ტატვად. ესაა - პირველი შემოქმედებითი მოძრაობა. შაკტი-ტატვა ესაა შივას ნება. ესაა თესლი და საშო მთელი სამყაროსი. პირველი გამოვლინება იწოდება სადაკხიად ანუ სადაშივა ტატვად. ამ ტატვაში იწყება იდეის ფორმირება. მასში იმყოფება ნადა-შაკტი, შემდეგ მოდის იშვარა-ტატვა. ეს ტატვა იწოდება ბინდუდ. მეოთხე ტატვა - ესაა ვიდია ანუ შუდხავიდია, შემდეგ პრაკრიტი ტრანსფორმირდება გონების, გრძნობათა და მატერიის ტატვებად, რომელთაგანაც შედგება სამყარო. ნადა და ბინდუ - შაკტის სხვადასხვა გამოვლინებათა სახელი. სინამდვილეში ნადა - ესაა შივა-შაკტი. შივას გააჩნია ორი ასპექტი. ერთში ის არის - უმაღლესი და უცვლელი მარადიული სატჩიტანანდა. ესაა - პარასამვიტი. მეორე ასპექტში ის ტრანსფორმირდება სამყაროდ. ცვლილებათა მიზეზი ესაა შივა-ტატვა. შივა-ტატვა და შაკტი-ტატვა განუყოფელნი არიან. შაკტი-ტატვა - ესაა ბრაჰმანის პირველი დინამიკური ასპექტი. ნიშკალა-შივა - ესაა ნირგუნა-შივა. ის არ არის შეერთებული შაკტის შემოქმედებით ძალასთან, საკალა-შივა შეერთებულია შემოქმედებით შაკტისთან. მაია (აპარაპრაკრიტი) იმყოფება შაკტის წიაღში. მაია - ესაა სამყაროს საშო. ისაა პოტენციური განმქვრევის ანუ ანიჰილაციის დროს და დინამიური შემოქმედების (პროექციის) დროს. შაკტის ხელმძღვანელობით მაია ვითარდება სხვადასხვაგვარ მატერიალურ ელემენტებში და სხვა ფიზიკურ შემადგენლებში. შაკტისტურ ფილოსოფიაში როგორც უკვე ითქვა არის 36 ტატვა, შაკტისტურ ფილოსოფიაში ჩვენ ვხდებით ბრაჰმანის, შაკტის, ნადას, ბინდუს და შუდხა მაიას ცნებებს. შაივა-სიდხანტას ფილოსოფიაში - შივა, შაკტი, სადაკხია და შუდხამაია. შაკტიზმის ფილოსოფიის შემდგომი განვითარება ასევე აღიწერება შაივა-სიდხანტას სწავლებაში. შაკტის შემეცნებას მივყავართ გადარჩენისაკენ. „შაკტიჯნანამ ვინა დევი ნირვანამ ნაივა ჯაიატე“ – (იშვარამ თქვა „ო დევი, შაკტის შემეცნების გარეშე არ შეიძლება ხსნის მიღწევა“. იმყოფება რა მაიას ზეგავლენის ქვეშ, ჯივა (ინდივიდუალური სული) თვლის თავს მოქმედად და მოქმედების ნაყოფების მომწევად, ახდენს რა საკუთარი თავის იდენტიფიცირებას სხეულთან. შაკტის წყალობით და სადხანას მეშვეობით, ინდივიდუალური სული ანთავისუფლებს თავს ყოველგვარი ბორკილებისაგან, აღწევს სულიერ გასხივოსნებას და იძირება უზენაესში. სინამდვილეში არსებობს მხოლოდ ერთიანი მე. შემეცნებადი არის მხოლოდ შემმეცნებელი. ბრაჰმანი გვეჩვენება სამყაროდ მარტო გონების სარკეში (მაიაში). ნებისმიერი ობიექტი არის სხვა არაფერი თუ არა ერთიანი მე, რომელიც მაიას ზემოქმედების გამო საკუთარივე თავს ეჩვენება როგორც არა-საკუთარი ჭეშმარიტი ბუნება როგორც სუბიექტს. ტრიპუტი (შემმეცნებელი, შემეცნება და შეცნობადი) ქრება ნირვიკალპა-სამადხიში. არსებობს მხოლოდ უმაღლესი შივა (ბრაჰმანი). კენა უპანიშადაში ნათქვამია, რომ ღმერთები გაამპარტავდნენ და გაამაყდნენ, როდესაც დემონებზე გაიმარჯვეს. მათ შეცდომით თავიანთი გამარჯვება საკუთარ კეთილშობილებასა და სიმამაცეს მიაწერეს. ხოლო უფალმა გადაწყვიტა ჭკუა ესწავლებინა მათთვის. ის მათ წინაშე იაკშინის (ზებუნებრივი არსების) სახით გაჩნდა, რომელიც იმდენად უზარმაზარი იყო რომ არც თავი უჩანდა და არც ბოლო. დევებმა (დაივებმა) ვერაფრით ვერ გაიგეს თუ ვინ ან რა იყო ეს და გაგზავნეს აგნი, ცეცხლის ღმერთი, რათა გაერკვია თუ ვინ იყო. იაკშინიმ კითხა აგნის: „ვინა ხარ და როგორია შენი ძალა?“. „მე - აგნი ვარ, ჯატავედასი, - უპასუხა აგნიმ. მე შემიძლია თვალის დახამხამებაში დავწვა მთელი სამყარო“. იაკშინიმ დადო აგნის წინ მშრალი ბალახი და სთხოვა დაეწვა იგი. აგნიმ ვერ შეძლო ამის გაკეთება. მას შერცხვა და გაშორდა იაკშინის. მაშინ ღმერთებმა ვაიუ გააგზავნეს რათა მას გაეგო თუ ვინაა იაკშინი. იაკშინიმ უთხრა ვაიუს: „ვინა ხარ და როგორია შენი ძალა?“ ვაიუმ უპასუხა: „მე ქარის ღმერთი ვარ. მე შემიძლია მთელი სამყარო წამში გავფანტო“. მაშინ იაკშინიმ ვაიუს წინ დადო ბალახი და სთხოვა შეებერა მისთვის. მაგრამ ვაიუმ ვერ შეძლო მისი ოდნავ გადაადგილებაც კი. ის გაიქცა, სირცხვილით აღვსილი. სულ ბოლო იაკშინისთან მივიდა თავად ინდრა. მივიდა და ნახა რომ იაკშინი გაქრა. მაშინ გამოეცხადა მას უმა და გაუმხილა მას თუ ვინ იყო სინამდვილეში იაკშა (იაკშინი). „ღვთაებრივი დედის ძალამ, - უთხრა მან (ქალღმერთმა), - და არა ღმერთების ძალამ გაგამარჯვებინათ თქვენ. ეს შაკტი ანუ უმა ან ხაიმავატი, კრიშნას და, - არის წყარო ღმერთების ძალებისა“. შაკტის ჯნანას დიადი მასწავლებელია, რომელიც უხვად აფრქვევს სიბრძნეს თავის ერთგულებზე. დაე გახდეთ თქვენ შაკტის წყალობის ღირსნი, სამყაროული დედისა და დატკბით საბოლოო განთავისუფლების ნეტარებით! შაკტი - ჩიტრუპინი. ისაა - სუფთა, ნეტარი ცნობიერება. ისაა - მთელი ბუნების დედა, ისაა - თავად ბუნება. ისაა - უფალ შივას ძალა, ძალა ბრაჰმანისა. ისაა - სამყაროული წარმოდგენის რეჟისორი. ის ეხმარება უფალს თამაშით გართობაში. ისაა ჯაგადჯანანი (სამყაროს შემოქმედი), მახიშასურამარდინი (მახიშასურას მკვლელი), ბხრანტინაშინი (ილუზიისა და ავიდიის გამანადგურებელი), დარიდრიანაშინი (სიღარიბის განმშორებელი). დევი - ესაა უფალ შივას შაკტი. ისაა - ჯადა შაკტი და ჩიტ შაკტი. ისაა - იჩხა შაკტი, კრიაშაკტი და ჯნანაშაკტი. ისაა - მაია შაკტი. შაკტი - ესაა პრაკრიტი (მატერიალური, ფშივინიერი, სულიერი და ზესულიერი ბუნება), მაია, მაჰამაია, შრი ვიდია. შაკტი ესაა თავად ბრაჰმანი. ისაა ლალიტა, კუნდალინი, რაჯეშვარი, ტრიპურასუნდარი, სატი და პარვატი. სატი სატიმ უფალ შივასთან თავი გამოავლინა ათ ფორმაში, ათი მაჰავიდია. ესაა - კალი, ბაგალამუკხი, ჩხინამასტა, ბჰუვანეშვარი, მატანგი, შოდაში, დხუმავატი, ტრიპურასუნდარი, ტარა და ბჰაირავი. შაკტიზმი (შაკტის თაყვანისცემა) - ესაა ერთერთი უძველესი და ყველაზე ფართოდ გავრცელებული სწავლება მსოფლიოში. ამ სამყაროში ყველას სწადია ძალა და უყვარს მისი ფლობა. ყველა შეპყრობილია ძალის ქონის სურვილით და სურთ მისი მეშვეობით სხვების დამორჩილება. ომი - ესაა ძალაუფლების მოპოვების სურვილის აშკარა გამოვლინება. შაკტისტები არიან ყველა მეცნიერი. ის, ვინც ისწრაფვის დაიპყროს ნებისყოფის ძალითა და მიმზიდველობით აგრეთვე შაკტისტია. სინამდვილეში ყოველი ადამიანი მსოფლიოში შაკტისტია. ახლა ამტკიცებენ რომ ყველაფერი ენერგიაა და რომ მთელი ეს ენერგია არის მატერიის ყველა ფორმების საფუძველი. შაკტას ფილოსოფიური სკოლის მიმდევრები ამაზე უხსოვარი დროიდან ამბობენ. ისინი თვლიან ასევე, რომ ეს ენერგია - არის მხოლოდ შეზღუდული და უხეში ფიზიკური უმდაბლესი გამოვლინება უსასრულო უმაღლესი ძალისა, მაჰაშაკტის. შაკტი მუდამ ერთია შივასთან. ისინი განუყოფელნი არიან, როგორც ცეცხლი და სიმხურვალე. შაკტი გარდაისახება ნადად, ხოლო ბადა - ბინდუდ. სამყარო არის შაკტის გამოვლინება, შუდხამაია - ესაა ჩიტ შაკტი. პრაკრიტი - ესაა ჯადა შაკტი, ნადა, ბინდუ და ყველაფერი სხვა მხოლოდ მისი ასპექტების სხვადასხვა სახელები. ურიცხვი სამყაროები - მხოლოდ მთვრის ნაწილაკები არიან ღვთაებრივი დედის ლოტოსის ტერფებთან. მისი დიდება განუზომელია. მისი მბრწყინვალება გამოუთქმელია. მისი სიდიადე აღუწერელია. ის თავის წყალობას აფრქვევს მათზე, ვინც მისი ჭეშმარიტი ერთგულები არიან. ის ინდივიდუალურ სულს ჩაკრიდან ჩაკრამდე მიაცილებს, დონიდან დონემდე და აერთიანებს უფალ შივასთან საჰასრა ბრახმარანდხრა ჩაკრაში. სხეული არის შაკტი. მისი სურვილები და მოთხოვნილებები ესაა შაკტის მოთხობნილებები. როდესაც ადამიანი ტკბება, ეს შაკტის მისი შუამავლობით ტკბება. მას ეკუთვნის თვალები, ყურები, ხელები და ფეხები. ის ხედავს მისი თვალებით, ისმენს მისი ყურებით. სხეული. გონება, პრანა, ეგო, ინტელექტი და ყველა ორგანო და პროცესები ესენია მისი გამოვლინებები. შაკტიზმი საუბრობს ღვთაების პიროვნულ და უპიროვნო ასპექტებზე. ბრაჰმანი შეიძლება იყოს ნიშკალა (პრაკრიტის გარეშე) ან საკალა (პრაკრიტით). ვედანტას მიმდევარი თქვენ მოგიყვებათ ნირუოადხიკა - ბრაჰმანზე (მაიას არმქონე სუფთა ნირგუნა ბრაჰმანზე) და საროპადხიკა - ბრაჰმანზე (უპადხითი, მაიათი). რეალურად ეს ერთი და იგივეა. განსხვავება მხოლოდ სახელებშია. ყველაფერი ეს სიტყვების თამაშია, შაბდა - ჯალამ. ადამიანები კამათობენ ერთმანეთთან სიტყვების გამო, აწყობენ სტყვიერ ომებს, წვრილმანების გამო ჩხუბობენ, დაკავებული არიან ლოგიკური წვრთვნებით და ინტელექტუალური გიმნასტიკით. სინამდვილეში არსი ერთიანია. მარტო თიხა წარმოადგენს ჭეშმარიტ რეალობას, ხოლო საგნები რომლებიც მისგან არიან გაკეთებული - მხოლოდ სხვადასხვა სახელებია. შაკტი და ნირგუნა ბრაჰმანში პოტენციურია, მაშინ როდესაც საგუნა ბრაჰმანში ის კინეტიკურია (დინამიკური). შაკტიზმის საფუძველი ესაა - ვედები. შაკტიზმი ამტკიცებს რომ ერთადერთი წყარო და ავტორიტეტი იმაშია, რაც ეხება ტრანსცენდენტალურ და ზეგრძნობად მოვლენებს, მაგ, როგორიცაა ბრაჰმანის ბუნება, - ესაა ვედები. შაკტიზმი მხოლოდ პრაქტიკული ვედანტაა. შაკტისტის სულიერი გამოცდილება იდენტურია ვედანტისტის გამოცდილებისა. „დევი სუკტა“, „შრი სუკტა“, „დურგა სუკტა“, „ბჰუ სუკტა” და“ნილა სუკტა“ რიგვედისა, განსაკუთრებულ შაკტისტურ უპანიშადბთან ერთად, როგორებიცაა „ტრიპურასუნდარი უპანიშადი“, „სიტუპანიშადი“, „დევი უპანიშადი“, საუბჰაგია - ლაკშმი უპანიშადი“, „სარასვატი უპანიშადი“, „ბჰავანუპანიშადი“, „ბახვრიჩოპანიშადი“ და ა.შ. პირდაპირ უთითებენ ღმერთის დედობრივ ასპექტზე. „კენა უპანიშადი“ ასევე მოგვითხრობს უმას შესახებ, რომელმაც თავისი ცოდნა გაუმხილა ინდრას და სხვა დევებს. ღვთაებრივი დედა სამსახოვანია. ის ფლობს სამ გუნას - სატვას, რაჯასსა და ტამასს. ის ვლინდება როგორც ნებისყოფა (იჩხაშაკტი), მოქმედება (კრიაშაკტი) და ცოდნა (ჯნანაშაკტი). ბრაჰმასთან შეერთებული, ისაა - ბრაჰმა-შაკტი (სარასვატი), ვიშნუსთან - ვიშნუ-შაკტი (ლაკშმი) და შივა-შაკტი (გაური) შეერთებული შივასთან. ამიტომაც ის იწოდება ტრიპურასუნდარიდ (სამ სამყაროში უმშვენიერესი). ტრიპურასუნდარის, ღვთაებრივი დედის სავანე იწოდება შრი-ნაგარად. ეს დიადი საცხოვრისი გარშემორტყმულია 25 საგალავნე ბარიერებით, რომლებიც განასახიერებენ 25 ტატვას. შუაში მდებარეობს მშვენიერი სასახლე ჩინტამანი. ამ სასახლის შრი ჩაკრაში, ბინდ-პიტხაში, იმყოფება ღვთაებრივი დედა. მისი ასეთივე სავანე იმყოფება ადამიანის სხეულში. მთელი სამყარო - მისი სხეულია. მთები - მისი ძვლებია, მდინარეები - მისი ძარღვები, ოკეანე - საშარდე ბუშტი. მზე და მთვარე - მისი თვალები. მისი სუნთქვაა - ქარი, მისი პირი - აგნი. შაკტი განიცდის ბჰუკტის (სამყაროთი ტკბობას) და მუქტის (საბოლოო განთავისუფლებას). თვით შივა ვლინდება ადამიანის ფორმით, რომელიც დაჯილდოვებულია სიცოცხლის ენერგიით - ტკივილისა და სიხარულის შენარევით. თუ თქვენ მუდმივად გეხსომებათ ეს, მაშინ ნებისმიერი დუალურობა, სიძულვილი, შური, სიამაყე განიმქვრევიან როგორც კვამლი. თქვენ ნებისმიერი ადამიანური მოქმედება უნდა განიხილოთ როგორც, თაყვანისცემა, რელიგიური აქტი. ბუნებრივი მოთხოვნილებების დაკმაყოფილება, ურთიერთობა, საკვები, სიარული, ხედვა, სმენა - ხდება უფლის თაყვანისცემა, თუ თქვენ მართებულად მიმართავთ მას. ეს თვით შივა მოქმედებს ადამიანში მის შუამავლობით. რომელ ეგოიზმსა და ინდივიდუალურზე არის საუბარი? ადამიანის ყველა მოქმედებაღვთაებრივია. ერთიანი სამყაროული სიცოცხლის პულსი ცემს ყველა გულში, ხედავს ნებისმიერი თვალით, მოქმედებს ნებისმიერი ხელით, ისმენს ნებისმიერი ყურით. რომელ გასაოცარ გამოცდილებას შეიძენს ის, ვინც მიხვდება ამას, დაანგრევს თავის ცეროდენა პიროვნულ მე-ს! წარსულის სამსკარები, გარდასულდროთა ვასანები, ძველებურად აზროვნების ჩვევა - აი წინაღობები ამ ერთიანი მთლიანის შეგრძნების გზაზე. მოსწავლემ სამყარო უნდა ჩათვალოს ღვთაებრივ დედის იდენტურად. რასაც არ უნდა აკეთებდეს იგი მუდამ გრძნობს საკუთარ თავში ღვთაებრივი დედის ხატსახებას და ასე და ამგვარად ამტკიცებს იდენტობას. ის აგრეთვე გრძნობს რომ ღვთაებრივი დედა ერთიანია პარაბრაჰმანთან. აი რას გრძნობს სადხაკი: „მე - ვარ დაივი და დაივი ჩემშია“. ის თაყვანს ცემს საკუთარ თავს როგორც დევის (დაივის), იმის მაგივრად რომ გარეგანი საგნები გააღმერთოს (ის აცნობიერებს საკუთარი სულიერი ბუნებისა და აბსოლუტის - კოსმიური ქალღმერთის იდენტურობას). „სა ხამ - მე ვარ ის“, - ამბობს ის. შაკტიზმი - ეს უბრალოდ თეორია ან ფილოსოფია კი არ არის. ის გულისხმობს სისტემატიურ სადხანას, იოგას, მუდმივ განსწავლას, სადხაკის მიდრეკილებათა და ტემპერამენტის შესაბამისად. ყველაფერი ეხმარება მოსწავლეს კუნდალინის გამოღვიძებასა და მის უფალ შივასთან შეერთებას, ნირვიკალპასამადხის უმაღლესი ნეტარებით დატკბობას. როდესაც კუნდალინის ძინავს, ადამიანი ფხიზლობს (ფიზიკურად). ის ფლობს საგნობრივ (ფენომენურ, ფიზიკურ) ცნობიერებას. ხოლო როდესაც ის გამოღვიძებულია - მას ძინავს. ის კარგავს ფენომენური სამყაროს ყოველგვარ აღქმადობას და ხდება ერთიანი უფალთან. სამადხის დროს სხეული ინარჩუნებს სიცოცხლეს საჰასრა ჩაკრაში შივასა და შაკტის შეერთებით მიღებული ნექტარის მეოხებით. არ შეიძლება შაკტი-იოგას პრაქტიკაში განხორციელება გურუს გარეშე. ის ახდენს მოსწავლის ინიციირებას გადასცემს რა მას ღვთაებრივ შაკტის. ქალთან ფიზიკური შეერთება - ესაა უხეში მაიტხუნა. ის ჩნდება პაშუ-ბჰავას - ცხოველური ბუნების (უხეში ინსტინქტის) წიაღიდან. დედა კუნდალინი უერთდება უფალ შივას საჰასრა ჩაკრაში ნირვიკალპა სამადხის დროს. ესაა - ჭეშმარიტი მაიტხუნა, ნეტარი შეერთება. ის ხდება დივია-ბჰავას, ღვთაებრივი ბუნების გამო. თქვენ უნდა ახვიდეთ პაშუ-ბჰავადან დივია-ბჰავამდე სატსანგას მეშვეობით, გურუს მსახურებით, თვითგანდგომისა და უვნებობის, ჯაპას და მედიტაციის მეშვეობით. ღვთაებრივი დედის თაყვანისცემა ძლიერი რწმენით შესრულებული, სრული ერთგულებითა და თვითგანწირვით, დაგეხმარებათ მისი წყალობის მიღებაში. მხოლოდ წყალობის შეგიძლიათ მიაღწიოთ წარუვალის ცოდნას. ტრიპურასუნდარის დიდება, სამყაროს დედის, რომელიც ცნობილია როგორც რაჯარეშვარი და ლალიტა დევი! დაე დაგლოცოთ მან თქვენ ყველა!