ქართული ენა და პრობლემები დღევანდელ საუკუნეში

[Giorgi Kiskeidze]

მხოლოდ ილია ჭავჭავაძის პუბლიცისტური წერილები, ნაწარმოებები ან სიტყვები “მამული, ენა, სარწმუნოება” რად ღირს ამის დასტურად! გავიხსენოთ ვაჟა ფშაველას წერილი “ენა”.. ან უბრალოდ ზვიად გამსახურდიას შეხედულებები, რომლისთვისაც ენობრივი იდეალი ქართული სალიტერატურო ენის უწყვეტობაა. დავანებოთ თავი პროზას.. პოეზიაში ხომ მართლაც უამრავი არაჩვეულებრივი სტრიქონი აქვს მიძღვნილი ქართულ ენას.. უამრავი პოეტი გვაწვდის სულიერ საზროდს მათი პატრიოტიზმითა და ემოციებით სავსე სიტყვებით.. მურმან ლებანიძე, ანა კალანდაძე, გიორგი ლეონიძე.. მუხრან მაჭავარიანი და ასე უსასრულოდ.. თითოეული მათგანის სიტყვები, რომელიც ქართულ ენას შეეხება საოცრად სწორად და კარგად არის მორგებული იმ ჟამინდელ ყოფასა და ვითარებას, 21-ე საუკუნეში კი შეუძლებელია ზემოთ ნახსენები წერილებიდან ყველაფერი ემთხვეოდეს დღევანდელობას.. რადგან დღეს თუკი მაშინდელი პრობლემები თანდათან აღმოიფხვრა, სამაგიეროდ ახლებიც დაემატა, რასაც საბოლოო ჯამში უდიდეს კატასტროფამდე მივყავართ. მიუხედავად იმისა, რომ ქართული სალიტერატურო ენის ნორმები უკვე დიდი ხანია დადგენილია, ენის განვითარების ცოცხალი პროცესი ხშირად ეურჩება, ეწინააღმდეგება დაკანონებულს, იქმნება წინააღმდეგობა ნორმასა და მეტყველებას შორის, თავს იჩენს შეცდომები. სწორედ ეს შეცდომები.. ეს არასწორი მეტყველებაა ის სენი, რომელიც ასე მოხვევია თავს ქართულ საზოგადოებას. ჩვენ გვავიწყდება რომ სწორად მეტყველება და წერა მშობლიური ენის პატივისცემაა – აი რაშია პრობლემა და მთავარი საკითხი.სამშობლოს ჩემსას იშვიათად უგრძვნია შვება, _

საყიალოა თავისობას ის რადგან სხვების.

მას დღემდე ბევრი სისაძაგლე შესძინეს სხვებმა; _

იგია, მოკლედ, საკუთარი სიკარგის მსხვერპლი.

 

ამბობს მუხრან მაჭავარიანი და ალბათ უდავოა, რომ არავის ეპარება ამ სიტყვებში ეჭვი. ქართველებს ხშირად გვჩვევია კარგის, განსაკუთრებულის არ დაფასება… სხვებზე აყოლა... ეს რა თქმა უნდა ქართულ ენასაც ეხება, ჩვენს საუკუნეს გადავხედოთ და ამაში დავრწმუნდებით.გადიოდა და უფრო და უფრო ვკარგავდით რიდს, პატივისცემას ჩვენი ენისადმი… უფრო ვასუსტებდით, არათუ ვაშენებდით იმ ხიდს, რომლებიც წინაპრებმა დაგვიტოვეს, რათა ზედ ამაყად გვევლო. ვასუსტებდით და კვლავ ვცდილობდით ნებით თუ უნებლიედ სხვებს ავყოლოდით… საინტერესოა გავიგოთ როგორია უცხოელების თვალით დანახული საქართველო.. მაგალითად ნიკო მარის სიტყვები, რომლებიც ქართულ ენას ეძღვნება: “ქართული ენით ყველაფერი გამოითქმება, რაც დედამიწაზე შეიძლება გამოითქვას რაგინდარა ენით. აზრი არ მოიპოვება არც ერთ ენაზე, რუსეთის ან დასავლეთის ევროპისა, რომ არა თუ ქართველმა სავსებით ვერ გამოთქვას, არამედ მხატვრულ ყალიბში ვერ ჩამოასხას. ქართული ენა, განსაკუთრებით, ცოცხალი ქართული ენა, მაღალმხატვრულად გამოსახავს ყოველ აზრს და დაუმახინჯებლად და შეურყვნელად გადმოსცემს, ისე მდიდრულია ქართული ენა. შეიძლება ითქვას, შინაგანი თვისებებით იგი მსოფლიო ენაა.” ან თუნდაც უილიამ ედუარდ დევიდ ალენის სიტყვები: “ქართული ენის ბგერათა სიუხვესა და მრავალფეროვნებას ქართული ანბანი სრულიად და ზუსტად გამოხატავს; ყოველ ცალკეულ ბგერას ცალკეული ასო-ნიშანი შეესაბამება, ყოველი ასო-ნიშანი ზუსტად და მკაფიოდ გამოითქმის; ამ თვალსაზრისით ვერც ერთი სხვა ანბანი ქართულ ანბანს ვერ შეედრება.” ბოლოს კი უილიამ ბუშის სიტყვებიც ვნახოთ: “სვეტიცხოველი ვნახე… იცით, როგორი მადლიანი ქვეყანა გაქვთ? სიძველის, მადლის და დიდი წარსულის სუნს მაშინვე შეიგრძნობ. უცხოელისთვის, ყოველ შემთხვევაში, ჩემთვის, ეს ძალზე თვალშისაცემია. მიკვირს, რატომ გინდათ ამერიკელებს ან სხვებს დაემსგავსოთ…”

 

სრულიად