გოჩა გვარამია: გაუგებარია რას და ვის ემსახურება შესატანი შესწორებები ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ კანონში

[Giorgi Kiskeidze]

ბოლო პერიოდში განვითარებული მოვლენების ფონზე თითქოს ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ კანონში დაგეგმილმა ცვლილებებმა მეორე პლანზე გადაინაცვლა.

 

მაგრამ მისი აქტუალობა სწორედ ეხლა არის ყველაზე მეტად წავოსაწევი. რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს მაღალი რანგის წარმოამდგენლები კარისი და გრუშევი უკვე ამ მხრივ ულტიმატური ტონით საუბარს იწყებენ. ერთი ითხოვს საერთოდ იყოს გაუქმებული საზრღვრის დარღვევისათვის სისხლის სამართლებრივი დევნა, ხოლო მეორე ამ კანონის გაუქმებას ითხოვს საერთოდ. ესეც ერთგვარი ხრიკია რუსულ დიპლომატიაში. კრემლსი სისტემის ერთი და იგივე უწყების ორი წარმოამდგენლის მხრიდან განსხვავებული სიმწვავის მოთხოვნების მიზანი, ძირათადი მიზანი ამ ეტაპზე პირველის მიღწევაა. ხოლო, თუ მეორესაც მიაღწია კიდევ უკეთსია. თუმცა, თუ რუსეთის პოლიტიკის თვისებურებებს გავითვალისწინებთ, მისთვის "თითის გაშვერა" მთლიანად "ხელის დაკარგვით" დასრულდება.

მოდით გადავდოთ განზე ყველანაირი შიდაპოლიტიკური უთანხმოება ნაციონალურ მოძრაობასა და ოცნებას შორის და საკითხი სუფთა სამართლებრივი კუთხით განვიხილოთ. შევეცადოთ ახსნა რა ლაფსუსებია ამ ცვლილებებში და რა სახის საფრთხეების წინაშე გვაყენებს სამომავლოდ.

თავიდანვე უნდა დავაფიქსიროთ, რომ ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ კანონში ცვლილებების პაკეტი ზაქარეიშვილის მიერ ისეა წარმოდგენილი, რომ საერთოდ არ არის შესწავლილი მოქმედი კანონი. ამაზე მეტყველებს ის ფაქტიც, რომ ცვლილებები ეხება მხოლოდ მე-4 მუხლს. აღნიშნულის განხორციელებით კი ეს ცვლილებები წინააღმდეგობაში მოდის სხვა მუხლებთან.

კერძოდ, ამავე კანონის მე-3 მუხლთან, რომელიც განსაზღვრავს ოკუპირებული ტერიტორიების სამართლებრივ რეჟიმს. მოქმედი კანონმდებლობით - "ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ამ კანონის მოქმედების ვადით ვრცელდება საგანგებო მდგომარეობის რეჟიმი, აგრეთვე განსაკუთრებული სამართლებრივი რეჟიმი, რაც გულისხმოს შეზღუდვებს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე თავისუფლად გადაადგილების, ამ კანონით გათვალისწინებული ეკონომიკური საქმიანობის განხორციელების, უძრავ ქონებასთან დაკავშირებით გარიგების და ამ კანონით განსაზღვრულ სხვა საკითხებთან დაკავშირებით."

თავის მხრივ ამ მუხლით გათვალისწინებული კანონის მოქმედება ვადა განსაზღვრულია ამავე კანონის მე-11 მუხლით. ამ მომენტისათვის ნიშანდობლივია ამ მუხლის მე-3 პუნქტი, რომლის თანახმად: "ამ კანონით გათვალისწინებული სამართლებრივი რეჟიმი მოქმედებს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე საქართველოს იურისდიქციის სრულად აღდგენამდე".

გარდა ამისა მნიშვნელოვნია ამავე, მე-11მუხლის მე-4 პუნქტი, რომლის თანახმად: "2012 წლის 1 იანვრამდე საქართველოს პარლამენტი დეოკუპაციის პროცესის შესაბამისად იმსჯელებს ამ კანონში ცვლილებებისა და დამატებების შეტანის მიზანშეწონილობის თაობაზე." ანუ ეს პუნქტი განსაზღვრავს ამ კანონში ცვლილებების შეტანის ვადებს დეოკუპაციის პროცეცის მიმდინარეობის შესაბამისად, რაც უკვე განხორციელებულია. დღეს კი როდესაც დეოკუპაციის პროცესი არა თუ მიმდინარეობს, არამედ რუსეთი უკვე მცოცავი ანექსიის პოლიტიკას ახორციელებს და ოკუპაციის ზოლის გადმოწევას ახდენს, ამგვარი "ლიბერალიზაცია" არა თუ მიუღებელია, არამედ დანაშაულებრივი ქმედებაა.

რაც შეეხება მე-4 მუხლს, რომელიც განსაზღვრავს "თავისუფლად გადაადგილების შეზღუდვას ოკუპირებულ ტერიტორიებზე".

ამ მუხლის პირველი პუნქტი ოკუპირებულ ტერიტორიებზე შესვლის ლეგალურ დაშვებას განსაზღვრავს. ანუ ჩამოთვლილია ის მიმართულებები, რომლების გამოყენებითაც ოკუპირებულ ტერიტორიებზე შესვლა ლეგალურად ითვლება და არ იწვევს რაიმე სახით სამართლებრივ დევნას.

მე-4 მუხლის მე-2 პუნქტის მიხედვით "ამ მუხლის პირველ პუნქტში განსაზღვრულის გარდა, ყველა სხვა მიმართულებიდან ოკუპირებულ ტერიტორიებზე შესვლა უცხო ქვეყნის მოქალაქეებისათვის და მოქალაქეობის არმქონე პირებისათვის აკრძალულია და ისჯება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსით." ხოლო სისხლის სამართლის შესაბამისი მუხლი განსაზღვრავს, რომ ამ დარღვევის ფაქტის არსებობის შემთხვევაში პირი ისჯება ჯარიმით, ან პატიმრობით. მაგრამ ურღვევია სასაზღვრო რეჟიმი და მისი დარღვევა ნებისმიერ შემთხვევაში განისაზღვრება როგორც სისხლის სამართლის დანაშაული.

აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ნებისმიერი ქვეყნის სახელმწიფო საზღვრის უკანონო დარღვევა არის სისხლის სამართლის დანაშაული და ამ დანაშაულის ჩამდენი პირი ექვემდებარება გასამართლებას. სასამართლოს კი გამოაქვს განაჩენი - ჯარიმა, დეპორტაცია, ან პატიმრობა. ეს უკვე დამოკიდებულია კონკრეტული პირის ქვეყნის ტერიტორიაზე საქმიანობაზე.

ასევე საგულისხმოა ის მცირედი და ერთი შეხედვით არაფრის მთქმელი ჩასწორება ამავე მუხლის მესამე პუნქტში. არსებული კანონმდებლობით: განსაკუთრებულ შემთხვევაში ამ მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებულ პირებზე შეიძლება გაიცეს ოკუპირებულ ტერიტორიაზე აკრძალული მიმართულებებიდან შესვლის სპეციალური ნებართვა საქართველოს მთავრობის სამართლებრივი აქტით დადგენილი წესით, თუ ეს ემსახურება საქართველოს სახელმწიფო ინტერესებს, კონფლიქტის მშვიდობიანი მოგვარების, დეოკუპაციის, ომით დაზარალებულ მოსახლეობას შორის ნდობის აღდგენის ან ჰუმანიტარულ მიზნებს.

შემოთავაზებული შესწორების მიხედვით ასეთი ნებართვა გაიცემა არა მთავრობის სამართლებრივი აქტით დადგენილი წესით, და ამ შემთხვევაში ეს დარღვევა სამართლებრივად დასაშვებად მიიჩნევა, არამედ უბრალოდ მთავრობის განკარგულებით, რითაც მთავრობა, ამ შემთხვევაში კი პირადად პრემიერ-მინისტრი კანონზე და სამართალზე მაღლა აღმოჩნდება.

ასევე საკმაოდ მაღალი საფრთხის შემცვლელია ის თითქოსდა დამატება, რომელიც ამავე, მეოთხე მუხლის მეოთხე პუნქტში "დ" ქვეპუნქტად არის ცნობილი. ამ დამტების თანახმად "ა" და "ბ" ქვეპუნქტით გათვალისწინებული პირები თუ დაარღვევენ კანონს, და მოქმედებენ "ჩვენს ინტერესებში", შემდგომში შეუძლიათ გააკეთონ განაცხადი და მთავრობის განკარგულებით (და არა სამართლებრივი აქტით), მათ ეს ქმედება დანაშაულად აღარ ჩაეთვლებათ. ამ დროს საერთოდ არ არის მითითებული თუ დროის რა მონაკვეთში უნდა წარადგინონ შესაბამისი განაცხადი ქვეყნის მთავრობის სახელზე. ასეთი მიდგომით სავსებით შესაძლებელია ორი, სამი ან უფრო მეტი წლის უკანდელი დარღვევები ჩამოეწეროთ და თბილისში ჟირინოვსკი, ზატულინი და მისნაირი "საქართველოს სიყვარულით სავსე" პირები ვიხილოთ.

მოდით ისევ დავუბრუნდეთ მოქმედ კანონდებლობას. მეოთხე მუხლის მეხუთე პუნქტის თანახმად: "ამ მუხლის მე-4 პუნქტის "ა" და "ბ" ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული პირები ვალდებული არიან ოკუპირებულ ტერიტორიებზე აკრძალული მიმართულებიდან შესვლამდე, ხოლო შეუძლებლობის შემთხვევაში – შესვლის შემდგომ გონივრულ ვადაში, შეატყობინონ საქართველოს მთავრობას ოკუპირებულ ტერიტორიებზე შესვლისა და ამ ტერიტორიებიდან გასვლის დრო. ამ მუხლის მე-4 პუნქტის "ბ" ქვეპუნქტით გათვალისწინებული პირები ასევე ვალდებული არიან წარადგინონ ინფორმაცია იმ დახმარების შესახებ, რომელიც მათ გაუწიეს მოსახლეობას.".

მოდით დავსვათ კითხვა - საერთოდ რაშია საჭირო ასეთი "დამატება", რომელიც ისედაც არსებობს და საკმაოდ დახვეწილ ფორმებშია გაწერილი!

საერთოდ რას და უფრო სწორედ ვის ემსახურება ეს შესწორებები?!