planetanews Posted January 29, 2012 დარეპორტება გაზიარება Posted January 29, 2012 გამოსავლის ძიება. ორიოდე სიტყვით დავუბრუნდები წინა წერილში მოკლედ მიმოხილულ იაგანოვ-შმულევიჩის ინტერვიუს (http://www.tabula.ge, 29.12.2011). ადრე მოგახსენეთ იბრაჰიმ იაგანოვის მოსაზრება, თუ რა უნდა მოიმოქმედოს საქართველომ კავკასიაში ვითარების შესაცვლელად – მან უნდა აღიაროს ახალი სტატუს-კვო აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთთან დაკავშირებით, მათი დამოუკიდებლობა ცნოს. როგორც მკითხველმა იცის, ბ-ნი შმულევიჩის მოსაზრება განსხვავებულია: „არ ვფიქრობ, რომ საქართველო ცნობს აფხაზეთის დამოუკიდებელ სახელმწიფოს… მაგრამ, შესაძლებელია ფედერაციის [ან კონფედერაციის] გარკვეული ფორმები“ (იქვე). კავკასიისგან გამიჯნული საქართველო. მუდმივად ისმის რიტორიკული კითხვა – წარმოადგენს თუ არა საქართველო კავკასიურ ქვეყანას? ერთი შეხედვით, თითქოს ასეა, რომ საქართველოს ურთიერთობა კავკასიასთან (მის ორივე მხარესთან) სამ დიდ ეტაპად შეიძლება დაიყოს: უძველესი დროიდან კავკასიის დიდი ნაწილის ისლამიზაციამდე; ისლამიზაციიდან რუსეთის იმპერიის გაბატონებამდე; კავკასიაში რუსეთის „ნაირგვარი“ იმპერიის დამკვიდრებიდან დღემდე. საქართველოს სახელმწიფოს დომინანტური მდგომარეობა კავკასიაში მის განსაკუთრებულ ფუნქციას უსვამდა ხაზს - კავკასიის გზა მსოფლიომდე. ანუ საქართველო მდებარეობდა (პოლიტიკურად) არც მთლად კავკასიაში და არც გამოკვეთილად მის გარეთ. შეიძლება შემომედავონ, მაგრამ საქართველო კავკასიაში რუსეთმა „დააბრუნა“. ასე რომ, შეიძლება დაეთანხმო ბ-ნი შმულევიჩის შემდეგ მოსაზრებას – „შთაბეჭდილება იქმნება, რომ ქვეყანამ, რომელმაც ევროპისკენ აიღო გეზი, სრულად მოიჭრა ყველა კავშირი კავკასიასთან. ეს ნონსენსია… საქართველო კავკასიის ნაწილია“ (http://www.tabula.ge, 19.12.2011) ასევე მისაღებია განცხადება, რომ „კავკასია გეოპოლიტიკურად, გეოეკონომიკურად და კულტურულად ერთიანი რეგიონია“ (იქვე). აქ მთავრდება ერთიანობა, რადგან პოლიტიკურად კავკასია და საქართველო ერთმანეთისგან გამიჯნულები არიან. კავკასია და მსოფლიო. საქართველოსი რა მოგახსენოთ, მაგრამ მსოფლიოს (ევროპასა და აშშ-ს) ნამდვილად წარმოდგენა არ აქვს, რა მოუხერხონ კავკასიას. ამ ვითარებიდან მომდინარეობს ის, რომ ჩვენი ქვეყანის პოლიტიკამ „კავკასიის მიმართულებით დაწყებული საქმე შეაჩერა. ამის მიზეზი ევროპისა და აშშ-ის უკმაყოფილება იყო. ისინი კი რუსეთის უკმაყოფილებამ შეაშფოთა“ (იქვე). მაგრამ ამ მეტ-ნაკლებად სწორ დასკვნას მოსდევს ბ-ნი შმულევიჩის უცნაური განმარტება, რომ „საქართველოს ნაბიჯები დასავლეთში აღიქმება არა როგორც თანმიმდევრული პოლიტიკა, არამედ როგორც სააკაშვილის პირადი შურისძიება პუტინისადმი“. ამის შემდგომი მსჯელობაც იგივე სულისკვეთებით არის გაჯერებული: „დასავლეთმა ვერ დაინახა, რომ საქართველო ჩრდილო კავკასიისკენ შემოტრიალდა. ასეთი ხედვა არც ქართველ ოფიციალურ პირებს და საზოგადოებას აქვთ. დასავლეთისთვის არავის აუხსნია, რომ ეს მართლაც რეალური პოლიტიკაა, რომელიც საქართველოს ინტერესებთან არის დაკავშირებული და მასზე ქვეყნის არსებობა და უსაფრთხოებაა დამოკიდებული“. გასაგებია, რომ მხოლოდ საქართველოს შეუძლია ცივილიზებულ სამყაროში ჩრდილოეთ კავკასიის ინტეგრაცია. მაგრამ ამ პროცესის ხელშეწყობისთვის ორი მნიშვნელოვანი ფაქტორი უნდა არსებობდეს: პირველი, ჩრდილოკავკასიელი ხალხების სურვილი, გახდნენ ცივილიზებული სამყაროს წევრები და, მეორე, რუსეთის ფედერაციის მმართველი ელიტის მხრიდან მუდმივი ხელის შეშლის დასრულება სრულიად კავკასიაში სტაბილურობისკენ გადადგმული ნაბიჯებისთვის. რუსეთი კავკასიაში. ბ-ნ შმულევიჩის მოსაზრებას შეიძლება დაეთანხმო, როცა იგი აცხადებს, რომ „კრემლი ვერ ართმევს თავს რეგიონის მართვას და მადესტაბილიზებელ ფაქტორად იქცა“ (იქვე). მაგრამ აქვე დასძენს, რომ „საქართველომ მხოლოდ სანახევრო ნაბიჯები გადადგა. აღიარა ჩერქეზთა გენოციდი…“ (იქვე). შემდეგ ისევ უცნაური ლოგიკური ჯაჭვი – „რუსეთმა ეს ინიციატივა ხელში ჩაიგდო, აქტიურად მუშაობს ჩერქეზულ დიასპორასთან, მართავს კონფერენციებს. მიდის კონტრპროპაგანდა, მუშაობენ სპეცსამსახურები. საქართველო კი ამას არაფერს უპირისპირებს“ (იქვე). საქართველო „ამას არაფერს“ კი არა, ვერაფერს უპირისპირებს. ჯერ ერთი, მას ჩერქეზულ დიასპორასთან ურთიერთობისთვის იმდენი რესურსი (თუნდაც ფინანსური ან დიპლომატიური) არ გააჩნია, როგორც რუსეთს; მეორე, ადიღეელთა სამი ავტონომია (საკუთრივ ადიღე, ყარაჩაეთ-ჩერქეზეთი და ყაბარდო-ბალყარეთი) რუსეთის ფედერაციის შემადგენლობაშია; მესამე, არც ისე უღრუბლოა ჩერქეზებისა და რუსეთის პოლიტიკური წრეების ურთიერთობა, როგორც ერთი შეხედვით ჩანს. საუბარი ეხება სირიაში მცხოვრები ჩერქეზების გადმოსახლებას რუსეთის ფედერაციის ტერიტორიაზე. მათი რაოდენობა 100000 ადამიანს აღწევს. მათგან მხოლოდ უმნიშვნელო ნაწილთან (რამდენიმე ასეულ ადამიანზე ვსაუბრობ) სცადა მოლაპარაკება რუსეთის ოფიციალურმა ხელისუფლებამ გადმოსახლების თაობაზე. „ასიათასიანი დიასპორიდან მხოლოდ ნაწილის დაბრუნება ცუდად იქნება აღქმული რუსეთში მცხოვრები ჩერქეზების მხრიდან, ამავე დროს, სრულად მათი რეპატრიაცია, უკვე რუსულ მოსახლეობაში გამოიწვევს არაერთგვაროვან დამოკიდებულებას. ასე რომ, რუსეთის ხელისუფლებას გამოცდის ჩაბარება მოუწევს“ (ვალერი ძუცევი, Relocating Syrian Circassians to the North Caucasus Poses Problems and Opportunities for Moscow, Eurasia Daily Monitor Volume: 9 Issue: 1, http://www.jamestown.org, 03.01.2012). დამოუკიდებლობა მოსკოვის „ხელდასმით“. შემდეგ ინტერვიუში იწყება ფანტასტიკური ფეიერვერკი: „დღეს მოსკოვი ვერაფერს სთავაზობს ჩრდილო კავკასიას. ამიტომ, შესაძლებელია ორმხრივი ან სამმხრივი შეთანხმება (მაგალითად, ევროკავშირის მონაწილეობით) ჩრდილო კავკასიის რაიმე განსაკუთრებული სტატუსის შესახებ. იმის შესახებ, რომ საქართველო, მოსკოვთან შეთანხმებით, შემოდის ამ რეგიონში. აქ საქართველოსა და კრემლის ინტერესები ერთმანეთს ემთხვევა. ორივე მხარე სასიცოცხლოდ დაინტერესებულია სტაბილური, არაექსტრემისტული, ეკონომიკურად განვითარებული ჩრდილოეთ კავკასიით. საქართველოს შესაძლო ცივილიზაციურ-ინტეგრაციული როლი აბსოლუტურად ყველა მოთამაშეს აძლევს ხელს – დასავლეთს, თურქეთს და ა.შ. – კრემლის ჩათვლით…. დღეს რუსეთის ხელისუფლება ჩრდილო კავკასიის ავტონომიის შესაძლო ზრდას საფრთხედ აღიქვამს. კრემლს სხვა არჩევანი აღარ აქვს. საზოგადოება ანტიკავკასიურად არის განწყობილი, რეგიონი იქცა საფრთხედ რუსეთის მთლიანობისთვის. მოსკოვი იწყებს იმის გაცნობიერებას, რომ კავკასიაში სტაბილურობის დამყარება არ შეუძლია. რუსეთი შესაძლოა დაინტერესდეს საქართველოსთან თანამშრომლობით, რადგან აქ მოსკოვისა და თბილისის ინტერესები ემთხვევა. მთავარია, ეს დასავლეთმაც გააცნობიეროს… დღეს საქართველოს არ აქვს მოსკოვზე ზეგავლენის ბერკეტები, თუმცა აქვს საშუალება გავლენა მოახდინოს სიტუაციაზე ჩრდილო კავკასიაში. ეს არგუმენტი შეიძლება კრემლს მოლაპარაკებების დროს წაუყენო“ (იქვე). რა შეიძლება ითქვას, გარდა იმისა, რომ ყოველივე ზემოთქმული კეთილი სურვილებია და სხვა არაფერი. საყვედური, რომ „თბილისს სტრატეგია ამ მხრივ არ აქვს“, რბილად რომ იქვას, გაუგებარია. შემდეგ კი ასეთი ფრაზა გვხდება – „თბილისი მზადაა აწარმოოს მოლაპარაკება მხოლოდ მოსკოვთან. ამ პოზიციას ქართული საზოგადოებაც იზიარებს“, რაც, როგორც ჩანს, მთლად კარგი არ ყოფილა. ჯერ ერთი, თუკი მოსკოვი თბილისმა უნდა დაარწმუნოს საკუთარ კეთილ განზრახვებში, როგორ უნდა მოახერხოს ეს, თუ არა უშუალო დიალოგით; მეორე, რუსეთი სრულიადაც არ არის დაინტერესებული კავკასიაში სტაბილური ვითარების არსებობით – ამაზე მეტყველებს რუსეთის შეირაღებული ძალების ინტენსიური ზრდა აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთში (არაფერს ვამბობ რუსულ პოლიტიკაზე საქართველოს ორი სეცესიური სუბიექტის საერთაშრისო აღიირებასთან დაკავშირებულ). რუსეთი რომ დათანხმდეს ბ-ნი შმულევიჩის მიერ აღწერილ სქემას, რაც თავისთავად ძალიან კარგია, მაშინ მისმა პოლიტელიტამ ძირფესვიანად უნდა შეცვალოს საკუთარი დამოკიდებულებები, პირველი რიგში, ევროკავშირისა და აშშ-ის მიმართ იმ უბრალო მიზეზით, რომ კავკასია მსოფლიო პოლიტიკის ნაწილი გახდა. საქართველოს ამ პროცესებზე ნაკლები გავლენა აქვს, რადგან თავად იგია ბევრწილად დამოკიდებული მსოფლიოში პოლიტიკური მოვლენების სამომავლო განვითარებაზე. არჩართულობა vs. ჩართულობა. ჩართულობის პოლიტიკა ამჟამად გაყინულია და ადგილს ტკეპნის. მასთან დაკავშირებით ბ-ნი შმულევიჩის აზრი ასეთია: „სტრატეგია უნდა იყოს მიმართული არა მხოლოდ აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთზე, არამედ ჩრდილოეთ კავკასიაზეც. არ შეიძლება ეს რეგიონები ცალცალკე განვიხილოთ. სამხრეთ ოსეთისა და აფხაზეთის პრობლემის გადაწყვეტა მხოლოდ საერთო-კავკასიური პოლიტიკის კონტექსტში არის შესაძლებელი“ (იქვე). საფუძვლიანი შენიშვნაა, რომ არა ერთი გარემოება – ჩართულობის წინააღმდეგ მოქმედებს არჩართულობის ანტიპოლიტიკა და მისი მთავარი ინიციატორი აფხაზეთია, ყოველ შემთხვევაში, მისი პოლიტიკური მმართველობა. თუმცა აქვე გასათვალისწინებელია: აფხაზური მხარე, ერთი მხრივ, საკუთარ პრიორიტეტებს არ ცვლის და ესენია: „აფხაზეთის ფართო საერთაშორისო აღიარების მიღწევა; რუსეთთან სტრატეგიული ურთიერთობების გაძლიერება; აფხაზეთის რესპუბლიკის უსაფრთხოების, სუვერენიტეტის და დამოუკიდებლობის უზრუნველყოფა“. თუმცა, მისთვის (აფხაზური მხარისთვის), „უსაფრთხოების უზრუნველყოფასთან დაკავშირებული პრიორიტეტი ასევე შეიცავს თბილისთან ურთიერთობების დარეგულირების საკითხებს“. ყოველივე ზემოთქმულს, მეტ-ნაკლებად (და უარყოფით კონტექსტში), ნათელს ფენს ალექსანდრე ანქვაბის განცხადება: „ის საერთაშორისო ორგანიზაციები, რომლებიც აფხაზეთის მაცხოვრებლების ევროპულ ქვეყნებში გასამგზავრებლად მათ ქართული სტატუს-ნეიტრალური სამგზავრო დოკუმენტების აღებას სთავაზობენ, „დატოვებენ აფხაზეთს“ (სივილ ჯორჯია, აფხაზეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის ახალი მოადგილე: მთავარი პრიორიტეტი „ფართო საერთაშორისო აღიარებაა“, http://www.civil.ge, 23.01.2012). მინაწერი. თავისთავად, თემები რომლებიც ბ-მა აბრაამ შმულევიჩმა წამოსწია, ძალზე მნიშვნელოვანია, თუმცა პრობლემების გადაწყვეტის გზები, ზოგ შემთხვევაში, სადავოს წარმოადგენს. მთავარი კი ისაა, რომ თავად ქართულ საზოგადოებას აქვს გასააზრებელი, თუ რა სირთულეების წინაშე დგას საქართველო თავის ორ სეცესიურ სუბიექტთან ურთიერთობების მოწესრიგებაში. და ეს უზომო საერთაშორისო მხარდაჭერის ფონზე. ნამდვილად არ მაქვს სურვილი ვისაუბრო ქართულ პოლიტიკაში მოსაქმიანე იმ პერსონების დარად, რომლებიც საყვედურობენ ყველას (საკუთარი თავის გარდა) ყველაფერს და „იდუმალი ხმით“ ამცნობენ ხოლმე საზოგადოებას, თითქოსდა მათ დანამდვილებით იციან, როგორ უნდა მოგვარდეს აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის პრობლემები და, რაც მთავარია, დალაგდეს ურთიერთობები რუსეთთან. რეალურად კი, სწორედ ასეთი ადამაიანები არიან დაკავებული „ზეპირსიტყვიერი პოლიტიკოსობით“ (შენიშვნა ყველა რანგისა და მიმართულების პოლიტიკოსს ეხება). როცა პასუხისმგებლობის აღების დრო მოდის, თავს მრავალმნიშვნელოვნად იკავებენ. როგორც მიმოხილული ინტერვიუებიდან ჩანს, გაბატონებული აზრი (ქართული სახელმწიფოსადმი ლოიალურად განწყობილ კავკასიაში) საქართველოს პოლიტიკურ-სისტემური აგებულების ორი შესაძლო ვარიანტიდან – აფხაზეთი საქართველოში, თუ საქართელო-აფხაზეთი – უპირატესობას მეორეს ანიჭებენ (იგივე ვითარებაა სამხრეთ ოსეთთან მიმართებაშიც). გამოიჩენს რომელიმე პოლიტიკური ჯგუფი სითამამეს და გადაწყვეტით იტყვის, რა ნაბიჯი უნდა გადაიდგას? დარწმუნებული ვარ, ვერა! იხილეთ tabula.geზე Quote ლინკი სოციალურ ქსელებში გაზიარება More sharing options...
Recommended Posts