გადარჩენილი ტყეების ახალი რეალობა – ტყის კოდექსი ყველასათვის!

ჩვენ, ქართველებს, ძირითადად, სადღეგრძელოების, ანდაზების და სიმღერის მასშტაბებში გვიყვარს მთაც, ბარიც, ტყეც, ღრეც, მიწაც, წყალიც, სავარგულიც და უვარგულიც, ანუ ის, ყველაფერი, რასაც ფრაზა „მშობლიურო, ჩემო მიწავ!“ აერთიანებს.

კანონი ამბობს, რომ ტყე ეროვნული საგანძურია. საქართველოს კონსტიტუცია ავალდებულებს მოქალაქეებს, დაიცვან, გაუფრთხილდნენ და იზრუნონ ბუნებაზე. ვინ კითხულობდა კონსტიტუციას , „ტყე შეუნახე შვილებსაო!“ მამებს რომ ავალებდნენ, მაგრამ ესმოდათ?

დღევანდელი სტატისტიკით – საქართველოს ტერიტორიის საერთო ფართობი 6.95 მლნ. ჰექტარია. აქედან, სახელმწიფო ტყის ფონდს 3005.3 ათასი ჰექტარი უკავია. ტყით დაფარული ფართობი 2772.45 ათას ჰექტარს შეადგენს, რაც მთლიანი ფართობის 40 % -ია.

ეს ქაღალდზე და ციფრებში, მაგრამ რა ხდება რეალურად, ძალიან ცოტამ იცის, თუმცა, შედეგი ყველას ერთნაირად გვეხება. ეს ის შემთხვევაა, როცა „არცოდნა –არცოდვაა!“ არ ჭრის. არცოდნა ცოდვა კი არა, დანაშაულია, რომელიც უნდა აღიკვეთოს და დაისაჯოს.

წინა ხელისუფლებამ ამ საქმეში ბევრი დააშავა თავისი სახელმწიფოებრივი მიდგომით, პოლიტიკით და კერძო–მერკანტილური ინტერესებით. ტყე, ანუ ეროვნული სიმდიდრე, წლების მანძილზე კონკრეტული პირების სოლიდურ კაპიტალად იქცა.

საბედნიეროდ, ყველაფერ ცუდსაც აქვს დასასრული და ამ მიზნით, ამიერიდან, ეროვნულ სიმდიდრეს, ქვეყანაში „ტყის მდგრადი მართვის კონცეფციის“ შესაბამისად მიეხედება, რაც ტყის ეკოლოგიურ, ეკონომიკურ და სოციალურ განვითარებას ითვალისწინებს. ტყის მენეჯმენტის ეკოლოგიური, ეკონომიკური და პოლიტუკირი ასპექტები ქვეყნის ეროვნული განვითარების სტრატეგიის ნაწილი ხდება.

მოკლედ, აქამდე თუ ერთი კარგი მარკშეიდერი ყველგან გვჭირდებოდა, აღმოჩნდა, რომ ერთი კარგი მეტყევეც გვჭირდება... გახეთქილი ბიაზიდან გაჩეხილი ტყეები კარგად ჩანს. მწვანე საფარში გაჩენილ თეთრ ლაქებს სულ მალე ამოვავსებთო, ასე გვითხრა გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების სამინისტროს ეროვნული სატყეო სააგენტოს ხელმძღვანელმა – ბიძინა გიორგობიანმა.

ფრანგები ასეთ სიტუაციას „დეჟავუს“ უძახიან ... მან ეს სიტუაცია უკვე რეალურად გაიარა. წავიდა „უდროო დროს“ და საჭირო დროს დაბრუნდა. თუმცა, „წასვლა“ ძალიან მსუბუქად ნათქვამია. გარემოს დაცვის სამინისტროს სატყეო დეპარტამენტის ყოფილი უფროსი, აიძულეს, არა მხოლოდ პოსტიდან, არამედ ქვეყნიდანაც წასულიყო.

– ის ხდება, რომ გრძელვადიანი ლიცენზიები ისევ ძალაშია. 177 000 ჰექტარი საუკეთესო ტყეა გრძელვადიანი სარგებლობით გაცემული. ესაა დაახლოებით აჭარაზე მეტი ტერიტორია. გაცემულია, როგორც საქართველოს მოქალაქეებზე, ისე უცხოელებზე, ზოგიერთი ოცი წლითაც კი. ლიცენზიებს იღებდნენ იმის მიხედვით, თუ რამხელა რესურსი იყო და რამდენ ხანში შეეძლოთ, აეთვისებინათ.

– და უცხოელები ბევრნი არიან?

– რა მნიშვნელობა აქვს ტყეს ქართველი მოჭრის თუ უცხოელი? მდგრადი განვითარების ის პოლიტიკა, რომელიც შეესაბამება ევროპის კონვენციას, გრძელვადიანი სარგებლობით ტყეების გაცემას არ ემხრობა. ვისაც აქვს აღებული, არ ვაპირებთ მათი უფლებების შელახვას, მაგრამ ძალიან დიდი გამადიდებელი ლუპით დავაკვირდებით მათ მუშაობას.

– გქონდა მათთან კონტაქტი?

– არა, რადგან ეს კანონმდებლობა ისეა აწყობილი, რომ ჩვენს სტრუქტურას შიგნით შესვლის და შემოწმების უფლება არ აქვს. მაგრამ აქვს ზედამხედველობის სამსახურს, რომელიც ჩვენს სამინისტროში იქმნება და მჭიდროდ ვითანამშრომლებთ.

– ანუ დეპარტამენტის გარდაქმნა სააგენტოდ, მარტო სტრუქტურული „გეომეტრია“ არაა და შინაარსიც შეეცვალა?

– რა თქმა უნდა. უფრო ფართო სამოქმედო ასპარეზია.ჯერ საკანონმდებლო ბაზა არაა. დრო უნდა, რომ სატყეო მეურნეობებს შეეძლოთ ტყეში მეურნეობის წარმოება. გერმანიაშიც და ავსტრიაშიც, სატყეო მეურმეობაში შესაძლებელია კონკრეტული ნედლეულის შეძენა. აქ ეს უფლებამოსილება აქვს კერძო მეწარმეს, რომელიც არაა სათანადო დონეზე გაწვრთნილი და არ იცის ტყეში მუშაობა, ამიტომ, ვნებს ტყეს.

– ზუსტად ეგ მაინტერესებდა – სპეციალისტების და კადრების საკითხში რა სიტუაციაა?

– ვაკეთებთ ტრენინგ–ცენტრს. გერმანელი მწვრთნელები არიან ჩამოსულები,ისინი მეტყევეებს შეასწავლიან საჭირო უნარ–ჩვევებს. მოამზადებენ პროფესიონალ რეინჯერებს. ეს ყველაფერი თუ დროულად არ გაკეთდა, ისევ დარჩება სტანდარტი, რომ მეტყევე არის კაცი, რომელიც ქაღალდებით ვაჭრობს კერძო მეწარმესთან.

– ახალგაზრდა კადრები გყავთ?

– მოგეხსენებათ, სასოფლო ინსტიტუტის „ოკუპაცია“ მოახდინა ბატონმა ბენდუქიძემ. ახლა იქ სატყეო ფაკულტეტი აღარ არსებობს. სამაგიეროდ, ძალიან მნიშვნელოვანი ნაბიჯი გადადგა განათლების მინისტრმა გიორგი მარგველაშვილმა და პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში გაიხსნა უფასო სატყეო მეურნეობის ფაკულტეტი. მომავალი წლიდან გვეყოლებიან ამ სპეციალობის სტუდენტები. მათთან ძალიან აქტიურად აპირებს სააგენტო მუშაობას. ყველა არსებული პრობლემები არასწორ მიდგომაშია.

საკუთარი ტყის და მიწის სიყვარულს ადამიანი ბავშვობიდან ეჩვევა და სწავლობს. ჩვენ ერთი ცუდი ზნე გვჭირს, ვერაფრით დავიჯერეთ , რომ ეს ქვეყანა არის ჩვენი და სულ გვგონია, რომ დროებით ვართ დამოუკიდებლები, ერთი დღით მოსული და სულ გვგონია, რომ სახელმწიფოს რაღაც უნდა გამოვგლიჯოთ. მთავარია, ამ ზნისგან გავთავისუფლდეთ...

კატო ჩულაშვილი

„ქრონიკა+“ #11