საქართველოს ხელისუფლებისთვის და პოლიტიკური სპექტრისთვის საერთოდ რა არის პრიორიტეტული, ეგეც გაუგებარია.

რუსეთ-უკრაინის ომი ახალი დაწყებული იყო და ჩვენ, უკრაინის გულშემატკივრები პირველი შოკიდან გამოსულები არ ვიყავით, როცა აფხაზეთიდან სატელეფონო ზარების უწყვეტი ნაკადი წამოვიდა. თითქმის, ყველა ნაცნობი და ნათესავი აფხაზი მიკავშირდებოდა იმის გასაგებად, ხომ არ აპირებდა ქართული მხარე მათზე თავდასხმას და რუსეთისთვის მეორე ფრონტის გახსნას. იმდენად დარწმუნებულები იყვნენ იმაში, რომ მობილიზაციის გამოცხადებას და ომის დაწყებას ვაპირებდით, ბევრი ახსნა-განმარტება დამჭირდა, ვიდრე გადავარწმუნედი. ამასთან, დავინტერესდი, რა გახდა აფხაზეთში ასეთი პანიკის მიზეზი და შევიტყვე, რომ იქ პროვოკაციული ინფორმაციების გავრცელება თებერვლის ბოლოდანვე დაიწყო, თითქოს, რუსეთის შესასუსტებლად ნატო ჩვენგან მეორე ფრონტის გახსნას და აფხაზეთსა და სამაჩაბლოზე თავდასხმას ითხოვდა. თავიდან, ვცდილობდი, ცოტა მსუბუქად შემეხედა ამ ფაქტისთვის და ჩემს აფხაზებსაც ეჭვებს სიცილით ვუქარწ####ბდი, თუმცა ვხვდებოდი, რომ ჩემი ბოლომდე მაინც არ სჯეროდათ. მერე, 2-3 თვე, თითქოს, მიწყნარდნენ და მშვიდად იყვნენ. ახლახანს, ევროკავშირში საქართველოს წევრობის კანდიდატობასთან დაკავშირებული ვნებათაღელვის და 20 ივნისს გამართული მრავალათასიანი აქციის შემდეგ აფხაზები კვლავ დამიკავშირდნენ, ამჯერად უკვე დარწმუნებულები იმაში, რომ მათ წინააღმდეგ ომს დღე-დღეზე ვიწყებდით.

ამ ფაქტმა, უკვე, მე შემაშფოთა და ვკითხე, რა აძლევდათ ასეთი მოლოდინის საფუძველს, რის პასუხადაც, გამომიგზავნეს აუდიოჩანაწერი, რომელშიც ვიღაც გაურკვეველი პიროვნება საოცარ ამბებს ჰყვება და ევროკავშირის მიერ საქართველოსთვის გაცემულ რეკომენდაციებსა და 20 ივნისს თბილისში გამართულ აქციას სულ სხვა ინტერპრეტაციით ჰყვება.

მეტი სიცხადისთვის, გაგაცნობთ ამ ჩანაწერის შინაარსს.

,,იქეთა მხრიდან, საქართველოდან, ახლობელმა და სანდო ადამიანმა მაცნობა, რომ ბიჭორიკებმა (ქართველებმა) მთლად გარეკეს... ისინი ცდილობენ, ხალხი შეკრიბონ და შეაიარაღონ, მიდის მოსახლეობაში მამაკაცების მობილიზება, რათა უკრაინის მხარდასაჭერად ჩვენთან მეორე ფრონტი გახსნან.

ეს ინფორმაცია სერიოზულია, მაგრამ არაა საჭირო პანიკაში ჩავარდნა და ამ შეტყობინების აქეთ-იქით გავრცელება, თუმცა ფაქტია... ახლა ყველანი, სოხუმის ბატალიონი, მეომარი ბიჭები, სამხედრო დაზვერვა შეიკრიბა, განიხილეს და გადაწყვიტეს, რომ ხელში ავიღოთ ყველაფერი, რაც გვაქვს და საბრძოლო მზადყოფნაში ვიყოთ. რით დავეხმარებით და როგორ მოვიგერიებთ ბაირახტარებს და ეგეთებს, არ ვიცი, მაგრამ გასაქცევი აღარსადაა, ისეთი მობილიზებაა იქით დაწყებული.

თბილისში უზარმაზარი მასა შეიკრიბა და მათ თავიანთი მაიდანი უკვე დაიწყეს. პრეზიდენტმაც ეგრევე გადაუარა ყველას და მომიტინგე სააკაშვილისტების მხარეს გადავიდა. მე ვფიქრობ, იმისთვის, რომ ძალით არ ჩამოაგდონ, ხელისუფლებაც მათ დანებდება და მათი გზით წავა. ეტყობა, ამერიკელები და ინგლისელებიც, რომლებიც ჩამოვიდნენ, ქართველებს არწმუნებენ, ევროპაში ავტომატურად მოხვდებით, თუ თქვენს ტერიტორიებს უკან წაართმევთო. ეს ყველაფერი კეთდება იმისთვის, რომ რუსეთს ავნონ, ეს მძიმე მომენტია. მეშვიდე ბაზა, რომელიც აქ, აფხაზეთში იყო წარმოდგენილი, უკვე ომობს უკრაინაში და რა ძალაა აქ დარჩენილი, არ ვიცით.

ასე, რომ ძმებო, უნდა ვემზადოთ ომისთის. იქით ჩრდილოეთ კავკასიელებიც, ინგუშებიც იძახიან, რომ ჩვენ საქართველოს ერთიანობის მომხრე ვართო, იაგანოვი თავისი ჯგუფით, ყაბარდოელებიც ყველა ერთნაირად არ სუნთქავს... როგორც ადრე, ჩეხებიც უკრაინაში იბრძვიან, ისინიც წამოვლენ, ალბათ, დასახმარებლად (იგულისხმება საქართველოს დახმარება) და რუსეთი რით დაგვეხმარება, ღმერთმა იცის. ნუ, შეიძლება ერთი რაკეტა ბეთქონ, მაგრამ მე არ შემიძლია ახლა ვთქვა, საერთო ჯამში ის რისი გამკეთებელია. მთავარი ახლა ისაა, რომ ვიყოთ მზად და არ ველოდოთ მანდ ვიღაცეებს. ის მაინც გავაკეთოთ, რომ მსროლელები მოვამზადოთ... არ ვიცი, რა როგორ, მაგრამ იყავით მზად.“

ჩანაწერის შინაარსს რომ ჩავუღრმავდეთ და გავაანალიზოთ, იმის გარდა, რომ აბსოლუტური დეზინფორმაციაა, ისეთი საეჭვო აქცენტები და კონტექსტებია გაპარული, ეჭვი ჩნდება, რამდენად არის ეს აფხაზის ნათქვამი. მაგალითად ის, რომ ჩრდილო კავკასიელები და ინგუშები ,,საქართველოს ერთიანობის მომხრე არიან“ ან ამერიკელები და ევროპელები ,,საკუთარი ტერიტორიების უკან წართმევას“ გვთხოვენ... ძნელი დასაჯერებელია, რომ ასეთი ლაფსუსები აფხაზს გაჰპარვოდა.

მაშ, რასთან გვაქვს საქმე, ვის აწყობს აფხაზეთში ასეთი პროვოკაციული დეზინფორმაციების გავრცელება, რა მიზანს ემსახურება ეს ქმედება, რა შედეგზეა გათვლილი, ამ კითხვებზე პასუხები კონფლიქტოლოგ გიორგი კანაშვილს ვთხოვეთ.

- რამ გამოიწვია აფხაზური მხარის შიში და რა საფუძველი ჰქონდა მათ პანიკას რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყებისთანავე?

- ომის საწყის ეტაპზე, უკრაინაში რუსეთის შეჭრის პარალელურად, პირველი რამდენიმე დღე აქეთ იყო პანიკა და ისმებოდა კითხვა: ვინ იქნებოდა რუსეთის მორიგი სამიზნე? შემდეგ დინამიკა შეიცვალა, ომის დაწყებიდან მალევე ცალსახა შეიქნა, რომ რუსეთი კატასტროფულ დარტყმებს იღებდა. პუტინს ფაქტობრივად ჩაუვარდა ის ოპერაცია, რაც დაგეგმილი ჰქონდა და იყო განცდა, არა მარტო ჩვენთან და არა მარტო ქართველი, არამედ საკმაოდ გამოცდილი საერთაშორისო სამხედრო ექსპერტებიც კი პროგნოზირებდნენ, რომ აი, ორ კვირაში რუსეთის ჯარი დამარცხდება, დემობილიზირდება, სამხედრო ტექნიკის გარეშე დარჩება და ასე შემდეგ. მოკლედ, მეორე უკიდურესობაში გადავვარდით და ვფიქრობდით, რომ ერთ თვეში რუსეთი საბოლოოდ დამარცხდებოდა, ომის გასაგრძელებლად არც ფული ექნებოდა და არც შეიარაღება. ასეთმა განწყობებმა ლოკალური გავლენა იქონია საქართველოშიც და იყო მილიტარისტული განცხადებები, დისკუსიები, რამაც დაახლოებით ერთი თვე გასტანა. ეს დაიწყო ჯერ რომელიღაც უკრაინელი დეპუტატის მოწოდებით, მერე მისი მოწოდება ადგილზე აიტაცეს; ეს დაემთხვა იმ ფაქტს, რომ რუსეთს მის მიერ ოკუპირებული ჩვენი ტერიტორიებიდან ცოცხალი სამხედრო ძალა გაჰყავდა, რამაც ჩვენი, ასე ვთქვათ, სიმჩატე გამოიწვია. ვიღაცეებმა დაიწყეს წერა და ხმამაღალი ლაპარაკი, რომ აი, ახლა არის დრო და მომენტი, და ვიდრე რუსეთი დასუსტებულია, რაღაცა უნდა მოვიმოქმედოთ.

ეს მესიჯი, ბუნებრივია, ცხინვალსა და აფხაზეთშიც ჩავიდა და ბევრი შეშინდა, რადგან ისინიც ზუსტად იგივე სურათს უყურებდნენ, რასაც ჩვენ. იქაც იყო განწყობა, რომ აი, რუსეთი მართლა მარცხდება, და თუ დამარცხდა, აგერ ქართველები უკვე საომარი რიტორიკით გამოდიან... ეს ვითარება მალევე ორი რამით ნიშვნელოვნად განეიტრალდა. ერთი - ამ შემთხვევაში ძალიან კარგი იყო და სწორი ხელისუფლების განცხადებები, რომ ჩვენ კონფლიქტების მოგვარებას ძალისმიერად არ ვაპირებთ და ეს ითქვა პრემიერის, პრეზიდენტის და ყველა მაღალჩინოსნის დონეზე; მეორე - არც პოლიტიკურ სპექტრში, მათ შორის, არც ოპოზიციაში იყო მილიტარისტული განწყობები მხარდაჭერილი და აქაც მივიღეთ თანხმობა, რომ კი, კონფლიქტი ნამდვილად მშვიდობიანი გზით უნდა მოგვარდეს და არავითარი ომი არ გვინდა. მესამე - მართალია, იყო და არის საზოგადოების რაღაცა ჯგუფი, რომელიც იძახის, რომ ახლა არის მომენტი, ომით დაკარგული ომით დავიბრუნოთ, მაგრამ არის მეორე ფრთა, რომელიც კატეგორიულად არ ემხრობა მათ და მიაჩნია, რომ არავითარი ომი საჭირო არ არის.

დარწმუნებით შემიძლია გითხრათ, რომ აფხაზეთშიც და ცხინვალშიც ამ ყველაფერზე ინფორმაცია აქვთ, სიახლეებს სოციალური ქსელითაც ეცნობიან, მედიას უყურებენ, კითხულობენ, რა ხდება ჩვენთან, ყველა განწყობის შესახებ იციან და აანალიზებენ.

ამიტომ, მთლიანობაში ამ პირველი შიშის ტალღამ გადაიარა, მაგრამ ზუსტად 20 ივნისის აქციის შემდეგ, იმ მოვლენების ფონზე, როცა ჩვენთან ევროკავშირის წევრობის კანდიდატობასთან დაკავშირებული ორომტრიალი დაიწყო, ცხინვალიდან არა, მაგრამ აფხაზეთიდან ისევ გახშირდა ზარები და ისევ იმ შიშებზე ალაპარაკდნენ, რომ თბილისი ომისთვის ემზადება, მიდის აქტიური შეიარაღება და უნდა ველოდოთ თავდასხმას.

ის ჩანაწერიც, რაც მე მოვისმინე, ის ეგრეთწოდებული გზავნილიც ხომ ამ შინაარსისაა?! თურმე, ამერიკელები და ბრიტანელები, იმისთვის ჩამოდიან თბილისში, რომ გვაიძულონ, გავხსნათ მეორე ფრონტი საქართველოში. ვისთნაც ხმა მიმიწვდება, აფხაზებს ვარწმუნებ, მსგავსი არაფერი ხდება და მათზე თავდასხმას არავინ აპირებს.

სხვათაშორის, პერიოდულად ვიღაცისგან ასეთი პროვოკაციული ინფორმაციების ,,ჩაგდებებს“ თუ არ მივიღებთ მხედველობაში, მე რაც ვიცი, აფხაზეთში საკმაოდ დადებითად არიან ჩვენს მიმართ განწყობილნი, იმ თვალსაზრისით, რომ დღევანდელ რეალობაში საქართველოს პოზიცია არ არის ძალიან მკვეთრი. თუ ოპოზიცია და საზოგადოების მნიშვნელოვანი ნაწილი ხშირად აკრიტიკებს ჩვენს ხელისუფლებას და საყვედურობს, იმის გამო, უკრაინასთან მიმართებაში რატომ არა გვაქვს უფრო გამოკვეთილი პოზიცია, ზუსტად იგივე პოზიციით კმაყოფილები არიან აფხაზეთში. მე როგორც მესმის, ეს იმიტომ, რომ ხვდებიან, საქართველოს უფრო მკვეთრ პოზიციონირებას შეიძლება გამოეწვია ჩვენი ჩართვა სამხედრო მოქმედებებში, რაც მათი უსაფრთხოებისთვის პრობლემა იქნებოდა. სწორედ ასე უყურებენ ამ ამბავს.

- ზუსტად ეგ არის საინტერესო, ვის აწყობს ასეთი პროვოკაციების ,,ჩაგდება“, პანიკის დათესვა, ვის წისქვილზე ასხამს წყალს და რატომ? შინაური მტერი აკეთებს ამას თუ გარეული, რასთან შეიძლება გვქონდეს საქმე?

- რაც შეეხება ცალკეული პროვოკაციული განცხადებების და ინფორმაციების გავრცელებას, შეიძლება რუსეთიდანაც იყოს, შეიძლება საქართველოდანაც, ძნელია, ხელი დაადო ვინმეს...

ამ საკითხზე საუბარი, ალბათ, მარჩიელობა უფრო გამოგვივა, მაგრამ მთლიანობაში მგონია, ამ მიმართულებით საქართველოს ხელისუფლების და საზოგადოების დიდი ნაწილის სწორი პოზიცია დადებით შედეგს იძლევა იმ თვალსაზრისით, რომ აფხაზეთში შედარებით მშვიდად არიან. პირადად მაქვს ხშირი ურთერთობა აფხაზებთან და ბოლო ხანებში ვატყობ, მათგან მეტი კონტაქტის სურვილი აშკარაა.

რანაირადაც არ უნდა დასრულდეს რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტი და რუსეთის აგრესიას უკრაინის მიმართ რა ბოლოც არ უნდა ჰქონდეს, სანქციები დიდხანს შენარჩუნდება, რაც რუსეთზე უფრო და უფრო უარყოფითად იმოქმედებს; საბანკო სექტორი იქნება გათიშული, რაც იმას ნიშნავს, რომ ოკუპირებული აფხაზეთის საბანკო სექტორიც, რომელიც რუსეთზეა მიბმული, ოპერირებას ვერ შეძლებს. ეს ასევე ნიშნავს იმას, რომ ის თანხები, რაც აქამდე მათ ბიუჯეტში რუსეთიდან მოდიოდა, შემცირდება. ამიტომ ბოლო ხანებში, აშკარად გამოიკვეთა მეტი კონტაქტის სურვილი ქართულ მხარესთან. იმის თქმა და თავის გასულელება, თითქოს, ერთ დღეში შეიცვლება ვითარება და მოგვარდება ყველაფერი, ზედმეტია, მაგრამ იმ ფაქტის გათვალისწინებით, რომ მათი ეკონომიკური უსაფრთხოების საკითხი მკვეთრად უარესდება, ეძებენ არხებს, სად რა როგორ უნდა დაბალანსდეს და იციან, რომ ეს მხოლოდ ქართულ მხარესთან არის შესაძლებელი.

- სხვათაშორის, აფხაზებთან ბოლო ურთიერთობისას, მეც გამიჩნდა აზრი, რომ რაღაცეები აშკარად გადაფასებული აქვთ, განწყობები და დამოკიდებულებაც - მეტად შერბილებული და ჩვენთან ურთიერთობებში რაღაც დადებითი მოლოდინებიც შევატყვე, რასაც აქამდე არანაირად არ ამჟღავნებდნენ. გამოდის, არ მომჩვენებია?

- იმ მდგომარეობამ, რომელიც ახლა რუსეთ-უკრაინაში, ჩვენთან, მათთან არის შექმნილი, ისინი დააფიქრა. მიხვდნენ, რომ არაფერია მუდმივი და აშკარა გახდა, ის სტატუს ქვო, რომელიც დღეს არის, მომავალში აუცილებლად გაუარესდება, ჯერ ფინანსური თვალსაზრისით, მერე უკვე, აგერ არის ყარაბახის მაგალითიც. როდესაც ის ვალდებულებები, რაც ყარაბახთან და სომხეთთან დაკავშირებით, რუსეთს პირობითად ჰქონდა აღებული, გადაიხედა და იმის გამო, რომ აზერბაიჯანთან და თურქეთთან რაღაცეების დალაგება დაიწყო, ვნახეთ, რუსეთმა ყარაბახი როგორ გაიმეტა. ეს შემთხვევაც აფხაზებისთვის ცალსახად არასასურველი მაგალითია, ამიტომ, ვფიქრობ, რომ მომავალში, ჩვენგანაც თუ იქნება მზაობა, აფხაზებთან თანამშრომლობის შესაძლებლობები გაიზრდება.

გასაგებია, რომ ის ფორმატები, რაც არსებობს, გარკვეულ მოქნილობას მოითხოვს. ისე ნამდვილად არ არის, რომ ხელები ვუბრახუნოთ და ვთქვათ, როგორც ჩვენ გვინდა, ისე უნდა იყოს ყველაფერი, მაგრამ ვფიქრობ, გარკვეულ სირბილეს ისინიც გამოიჩენენ. იგივე სირბილე უნდა გამოვიჩინოთ ჩვენც და ის პირველი და სიმბოლური ნაბიჯები, რაც ახლა იდგმება, უნდა გაგრძელდეს. სიმბოლურ ნაბიჯებში ვგულისხმობ, სწორედ, აფხაზების რიტორიკის შედარებით მორბილებას, გადასხვაფერებას, მათი მხრიდან გალის მოსახლეობის მიმართ სხვანაირ ქმედებებს. სხვათაშორის ეს ნიშნები უკვე არის, არა მხოლოდ უკრაინის ომის კონტექსტში, არამედ ისედაც. ბჟანიას ხელისუფლება ცოტა უფრო სხვანაირად იქცევა, ვიდრე ადრინდელი. იგივე ეკონომიკური საკითხები, ვაჭრობა, სხვა მთელი რიგი თემები, არის ბევრი მიმართულება, რაც გვაკავშირებს. თუ სურვილი იქნება, თუ ჩვენი მხარეც გამოიჩენს რაღაც ნებას და ხელს გამოიღებს, ისინიც მზად იქნებიან სამოქმედოდ და ეს ურთიერთობებიც აეწყობა.

- რა იქნება სწორი ნაბიჯები, როდის და რანაირადაც არ უნდა დასრულდეს უკრაინა-რუსეთის ომი, რა უნდა მოიმოქმედოს საქართველოს ხელისუფლებამ? ახლაც, ამ ეტაპზეც რას უნდა აკეთებდეს, აკეთებს თუ არა და თუ აკეთებს, ხალხმა, ჩვენ რატომ არაფერი ვიცით? ახალი გარემოებებიდან და ფაქტორებიდან გამომდინარე რა კონცეფცია გვაქვს, ოკუპირებულ ტერიტორიებთან დაკავშირებით რამე სტრატეგია თუ განიხილება?

- აი, სწორედ მანდ არის დიდი პრობლემა ახლა და მომავალშიც არ ვიცით, რა მოხდება. სამწუხაროდ, ჩემი აღქმა და ხშირ შემთხვევაში, ის ცოდნაც, რომელიც მაქვს, იმის საშუალებას მაძლევს, დავინახო და ვთქვა, რომ ჩვენი მხარე ძალიან პასიურია. პოლიტიკური კლასი, ,,ქართული ოცნების“ ეგრეთწოდებული ლიდერშიფი ამ თემატიკით საერთოდ არ ინტერესდება. როგორც ჩანს, ფიქრობენ, ვიდრე სიმშვიდე და სიწყნარეა, რა გამოვა აქედან, არ ვიცით და მოდი, თავი დავანებოთ ამ მიმართულებებს. ამიტომ არჩეული აქვთ არაფრის კეთების პოლიტიკა. მათთვის მთავარია, რა მდგომარეობაც დღეს არის, ის არ გაფუჭდეს და უკეთესობაზე თავს არ იწუხებენ. მე ვერ ვხედავ, რომ ოკუპირებული რეგიონების მიმართულებით რამე გეგმა მუშავდებოდეს, ვერ ვხედავ საამისოდ რამე ნაბიჯებს. როგორც ვთქვით, ხელისუფლებისთვის მთავრია, დღეს არსებული მდგომარეობა არ გაფუჭდეს. ბევრი ინდიკატორი არსებობს იმისთვის, რომ მივხვდეთ, ეს თემა არის თუ არა ხელისუფლებისთვის პრიორიტეტული და ვხედავთ, რომ არა, არ არის. საქართველოს ხელისუფლებისთვის და პოლიტიკური სპექტრისთვის საერთოდ რა არის პრიორიტეტული, ეგეც გაუგებარია. რასაც ვუყურებთ, ეს არის მუდმივი კამათი, კინკლაობა, ჩხუბი და პირადი შეურაცხყოფები. კონფლიქტების საკითხი იქით იყოს, მე არ მახსენდება, ეკონომიკაზე ან განათლების პოლიტიკაზე, ან რომელიმე სხვა მიმართულებით რაიმე სტრატეგიაზე ყოფილიყო საუბარი.

- რამდენი წელია სიტყვები ,,კონცეფცია,“ ,,სტრატეგია“ არც გვსმენია. ადრე რომელიმე თემატურ არასამთავრობო ორგანიზაციასთან მაინც თანამშრომლობდნენ, შეხვედრებს მართავდნენ, კონფლიქტურ რეგიონებთან დაკავშირებით სტანდარტულ საკითხებს განიხილავდნენ. რამე კეთდებოდა თუ არ კეთდებოდა, გარკვეული ინფორმაცია მაინც გვესმოდა. ბოლო წლებია, ესეც არ ხდება. რატომ, რა არის ამის მიზეზი?

- ამის მიზეზი არის ის, რაზეც ზემოთ უკვე ვისაუბრეთ. ხელისუფლებისთვის მთავარია, ვიდრე სათავეში არიან, კონფლიქტურ რეგიონებთან დაკავშირებით დღეს რაც არის ის მდგომარეობა უარესობისკენ არ შეიცვალოს. სხვა არ აინტერესებთ. ამიტომაც მგონია, რომ რამე განსაკუთრებულს არ უნდა ველოდოთ, მაგრამ არ გამოვრიცხავ, როდესაც რუსეთ-უკრაინის ომი თავის ლოგიკურ დასასრულს მიუახლოვდება, მისი შედეგებიდან გამომდინარე, შემდეგ შეიძლება, უკვე, ინერციით რამე დაგეგმონ.

დღეს ვერ ვხედავთ, რამეს გეგმავდნენ ან შეხვედრებს მართავდნენ, ან ოკუპირებული ტერიტორიებიდან ვინმე მაღალი რანგის პოლიტიკოსთან რამე სახის კავშირს ამყარებდნენ. შეიძლება რაღაც ეპიზოდური კონტაქტები აქვთ, მაგრამ ისეთი სტრატეგიული და შედეგიანი, სალაპარაკოდ რომ ღირდეს - არაფერი.

- ვიცით, რომ რუსეთს აფხაზებისთვის, თითქმის, არც ერთი პირობა არ შეუსრულებიათ, რასაც სხვადსხვა ხელშეკრულებებით ჰპირდებოდნენ და არანაირი სოციალური თუ ეკონომიკური პროექტი არ განუხორციელებიათ, რაზეც პასუხისმგებლობა ჰქონდათ აღებული. ამან აფხაზებში რუსეთის მიმართ სრული გულგატეხილობა გამოიწვია, რასაც ომით გამოწვეული დღევანდელი კრიზისული მდგომარეობაც დაემატა. რამდენად ხელსაყრელია ეს ვითარება იმისთვის, რომ აფხაზები ჩვენსკენ შემოვაბრუნოთ?

- დიახ, ეს ყოველივე აშკარად ჩვენთვის სასარგებლო მომენტს ქმნის, მაგრამ ხელისუფლებას რომ ვუყურებთ, დიდი იმედი, ეს შანსები გამოიყენონ და ურთიერთობების გაუმჯობესებაზე იზრუნონ, მე არ მაქვს.

- შეიძლება ითქვას, გარემო ფაქტორებზე ვართ მინდობილი, ხელსაყრელი ფაქტორები და ვითარება თუ შეიქმნა, იქნებ ვიმე მაშინ გამოფხიზლდეს, თუ არადა, კონფლიქტების მოგვარების საკითხით თავს არავინ შეიწუხებს?

- კი, ზუსტად ეგრეა, თუ ვაშლი ხიდან მოწყდა და თავში დაგვეცა, მაშინ შეიძლება ავიღოთ და შევჭამოთ, თუ არადა, არც ხელს გავიწვდით მის მოსაწყვეტად და არც დავბერტყავთ.

თითქოს, უფრო მნიშვნელოვანი საქმეებით ვიყოთ დაკავებული.